Հարցազրույց ՀՀ ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի հետ

-Շուտով կլրանա Աժ-ի գործունեության երկու տարին:  Որպես Աժ նախագահ` այս ժամանակահատվածի համար, անշուշտ, որոշակի ծրագիր եք նախատեսել, հաջողվե՞լ է լիարժեքորեն իրագործել այն:

-Որպես Աժ նախագահ, բնականաբար, ունեցել եմ որոշակի ծրագրեր: Կարծում եմ, որ այդ ծրագրերի մի մասը հնարավոր է եղել իրականացնել: Խորհրդարանը դարձել է ավելի բաց հանրության համար. այս երկու տարիների ընթացքում Ազգային ժողով են  այցելել սոցիալական տարբեր խմբերի ներկայացուցիչներ, ուսանողներ, բժիշկներ, դասախոսներ, գիտնականներ, հաշմանդամներ, փախստականներ: Ազգային ժողովը դարձել է ժողովրդին ավելի մոտ` ամեն ամիս Աժ ներկայացուցիչները ընդունելություն են կազմակերպում հանրապետության տարբեր բնակավայրերում: ԱԺ օրենսդրական գործունեության մասով եւս բավականին ակտիվ է եղել. ընդունվել են բազմաթիվ օրենքներ, վավերացվել են համաձայնագրեր ու կոնվենցիաներ, որը հիմք է տալիս ասելու, որ խորհրդարանը բնականոն գործում է: Անշուշտ, կարելի էր անել ավելին, բայց այն հնարավորություններով, ինչ ունենք այսօրվա Ազգային ժողովում, արվում է առավելագույնը, որովհետեւ   պատգամավորների 25 տոկոսը ընդհանրապես բոյկոտում են օրենսդրական գործունեությունը, 25 տոկոսը, լինելով գործարար պատգամավորներ, ամբողջությամբ չեն կարողանում զբաղվել օրենսդրական գործունեությամբ: Կարծում եմ, որ ժամանակը կգա եւ հստակ հաշվետվություն կտրվի: Ես արդեն մի լավ նախաձեռնության հիմքը դրել եմ` Աժ գործունեության մասին տարեկան հաղորդումով հանդես գալով, եւ այդ ավանդույթը շարունակելու եմ:

-Խորհրդարանի կոալիցիոն մեծամասնությունը եւս երկու տարեկան է, թեեւ ծննդյան առաջին իսկ օրից տարաբնույթ կանխատեսումներ են արվում նրա «վաղաժամ մահվան» մասին: Ձեր կարծիքով, ո՞րն է, այնուհանդերձ, տարբեր գաղափարախոսությունների տեր ՕԵԿ-ի, ՀՀԿ-ի եւ ՀՅԴ-ի կենսունակության գաղտնիքը:

-Հայաստանը փոքր երկիր է` մեծ գաղտնիքներ ունենալու համար: Խորհրդարանական ընտրությունները ցույց տվեցին, որ որեւէ կուսակցություն բացարձակ մեծամասնություն` 66 ձայն չունի, լուծելու համար այն խնդիրները, որ դրել է իր առաջ: Եվ ինչպես աշխարհի բազմաթիվ երկրներում, այնպես էլ Հայաստանում ձեւավորվեց կոալիցիոն կառավարություն: Քաղաքական կոալիցիայի   ծննդյան օրից ու մինչեւ հիմա «վաղաժամ մահվան» կանխատեսումների պակաս չի զգացվում: Ես կարծում եմ, որ խնդիրը ոչ թե բուն կոալիցիային է վերաբերվում ու կոալիցիայի անդամ կուսակցությունների տարաձայնություններին կամ միասնությանը, խնդիրը բուն քաղաքական դաշտում է, որտեղ բոլորը` իշխանություն, թե ընդդիմություն, խորհրդարանից ներս, թե խորհրդարանից դուրս` փոփոխություններից են խոսում: Խնդիրը նաեւ այդ փոփոխությունների կերպն է` բարեփոխումնե՞ր, թե՞ հեղափոխություններ: Այստեղ է սահմանագիծը: Ես չեմ կարծում, որ կոալիցիայի կուսակցությունները տարբեր գաղափարախոսությունների տեր են` իրականում գաղափարախոսությունը շատ լուրջ ու ծանրակշիռ հասկացություն է այդքան թեթեւ գնահատվելու, մի երկրում այդքան շատ ու տարբեր լինելու համար: Ինչ վերաբերում է կուսակցությունների ծրագրերին եւ դրանց իրականացման մեխանիզմներին, նույն իրողությունների տարբեր գնահատականներին, ապա դա բնական ու օրինաչափ է, այլապես կլիներ մեկ կուսակցություն ու վերջ: Ես գտնում եմ, որ տարաձայնություններով հանդերձ` կոալիցիան առայժմ քննարկված բոլոր հարցերում գտել ու գտնում է համաձայնության եզր, եւ դա ոչ միայն կուալիցիայի կենսունակությունն է վկայում, այլ պատասխանատվությունը երկրի առաջ, ժողովրդի առաջ: Սա եւս մեկ անգամ հուշում է այն մասին, որ մենք պետք է համախմբվենք ոչ թե հեղափոխությունների, այլ բարեփոխումների գաղափարի շուրջ:

-Խորհրդարանական աշխատանքի երկու տարիներից գրեթե մեկուկեսը «Արդարություն» դաշինքն ու «Ազգային միաբանությունը» վատնեցին իշխանափոխության համար մղվող սահմանադրական պայքարի «հայեցակարգ» մշակելու վրա: Մասնակի բոյկոտն առայսօր շարունակվում է, եւ չի բացառվում, որ ձգվի մինչեւ հաջորդ խորհրդարանական ընտրություններ: ԱԺ օրենսդիր եւ քաղաքական գործունեությունն առանց ընդդիմադիր բլոկի որքանո՞վ եք նորմալ համարում:

-Յուրաքանչյուր կուսակցություն ինքն է որոշում իր գործունեության ռազմավարությունն ու մարտավարությունը: Իբրեւ ԱԺ նախագահ` ես տասնյակ քաղաքական քննարկումներ եմ հրավիրել ու անցկացրել` ընդդիմությանը խորհրդարանի օրենսդիր գործունեությանը վերադարձնելու համար: Նախ` եթե ժողովրդից ստացած պատգամավորի մանդատը ընդդիմությունը բոյկոտ անողի մանդատով է փոխարինել` իր ընտրողների առաջ ինքն է պատասխանատու, սակայն նշեմ, որ իրականում ընդդիմադիր տարբեր պատգամավորներ մասնակցում են ոչ միայն մշտական ու ժամանակավոր հանձնաժողովների աշխատանքին, որը հենց օրենսդիր գործունեություն է, այլեւ իրենց համար կարեւոր հարցերի քննարկումներին նիստերի դահլիճում են լինում ու ելույթներ են ունենում: Վերջապես` երբ քննարկվում է ընդդիմադիր պատգամավոր Արշակ Սադոյանի մշակած սահմանադրության նախագիծը, դժվար է ասել, թե ընդդիմադիր պատգամավորը բոյկոտում է Աժ աշխատանքները: Ես քանիցս կոչ եմ արել եւ կրկնում եմ` ԱԺ ընդունած օրենքներն ու որոշումները շատ ավելի կատարյալ կարող են դառնալ ընդդիմադիր պատգամավորների շահագրգիռ մասնակցության պարագայում, ուստի նրանց տեղը խորհրդարանում, իհարկե, երեւում է ու արդեն անհասկանալի է դարձել մասնակի բոյկոտի մասնակի իրականացման քաղաքականությունը:

-Մինչեւ աշուն Եվրախորհուրդը Հայաստանից Սահմանադրության եւ «Ընտրական օրենսգրքի» բարեփոխված փաթեթներ է ակնկալում, որոնք լիարժեքորեն կհամապատասխանեին եվրոպական չափանիշներին: Քննարկման փուլում գտնվող կարեւորագույն այս փաստաթղթերն, ըստ Ձեզ, բավարարու՞մ են ԵԽ ներկայացրած պահանջները:

-Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է կարողանանք ընդունել այնպիսի Սահմանադրություն ու ընտրական  օրենսդրություն, որ լիարժեքորեն համապատասխանեն Եվրախորհրդի պահանջներին: Ընտրական օրենսգրքի շուրջ մենք ձեռք ենք բերել բարեփոխումներ անելու ամբողջական պայմանավորվածություն: Ընտրական բարեփոխումները լուրջ քննարկումների գործընթաց պետք է անցնեն: Ես, որպես Աժ նախագահ, եւ այն կուսակցությունը, որ ես ներկայացնում եմ, հակված են անել հնարավորը, որ միջազգային բարձր գնահատականի արժանանան Սահմանադրությունն ու Ընտրական օրենսգիրքը: Հակառակ պարագայում, եթե մենք ունենանք, տարակարծություններ, չեմ կարծում, որ կունենանք լավ սահմանադրություն եւ ընտրական օրենսդրություն:  

-Ձեր կոալիցիոն գործընկերներ ՀՀԿ-ն եւ ՀՅԴ-ն, մեղմ ասած, ոգեւորված չեն Աժ նախագահին կից ստեղծված խորհուրդների ակտիվ գործունեությամբ, պատճառաբանելով, թե դրանք ԱԺ-ն «Օրինաց երկիր» կուսակցության «նախընտրական շտաբի» վերածելու հեռահար նպատակ են հետապնդում: Կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ սա քաղաքական խանդի պարզունակ դրսեւորում է:

-Այդ թեմայով արդեն բազմաթիվ քննարկումներ են եղել: Խորհուրդները հենց այնպես չեն ստեղծվել եւ կատարում են ու շարունակելու են կատարել ոլորտների օրենսդրական ու գործնական հարցերի լուծման իրենց դերը:

-ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի այցը Հայաստան ամենատարբեր մեկնաբանությունների տեղիք տվեց: Եվ, այնուամենայնիվ, «պրոտոկոլային» սովորական այց էր դա, թե՞ ԱՊՀ տարածքում ռազմավարական դաշնակցի «դիրքերը շոշափելու» դիվանագիտական շրջայց:

-Հարցը կոռեկտ չեմ համարում: Որեւէ երկրի նախագահ իր պաշտոնական կամ աշխատանքային այցերը չի կատարում ոչ «պրոտոկոլային», ոչ «դիվանագիտական շրջայցերի» նպատակով: ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի այցի ընթացքում քննարկվեց հայ-ռուսական հարաբերություններին վերաբերող հարցերի լայն շրջանակ, ինչպես նաեւ պաշտոնապես բացվեցին Ռուսաստանի Դաշնության օրերը Հայաստանում:

-Արեւմտյան վերլուծաբանների համոզմամբ` «մի ուրվական է շրջում» ԱՊՀ երկրներում` «գունավոր հեղափոխությունների ուրվականը», որի հաջորդ «հանգրվանը» Հայաստանն է լինելու: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում նման կանխատեսումներին:

-ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո ձեւավորված ԱՊՀ-ի հետագա ճակատագրի մասին արդեն խոսում են ոչ միայն արեւմտյան վերլուծաբանները: Նախկին ԽՍՀՄ հանրապետություններում, որ այսօր արդեն անկախ պետություններ են, տեղի ունեցած հեղափոխությունները ակներեւ են դարձնում` այդ պետություններում պետականության կայացման գործընթացի ավարտված չլինելը: Ակնհայտ է, որ ԱՊՀ-ն եւս կանգնած է որոշակի փոփոխությունների անհրաժեշտության առաջ: Թե այդ «ուրվականը» ո՞ր երկրում կհանգրվանի, ցույց կտա ժամանակը: Ես կարծում եմ, որ հաջորդ հանգրվանը ամենեւին էլ Հայաստանը չի լինելու:

-2004-ի վերջին Ֆրանսիայի նախագահ Ժակ Շիրակի կողմից Դուք արժանացաք «Պատվո լեգեոնի» շքանշանի: Հայ-ֆրանսիական հարաբերություններում ակտիվ դերակատարություն ունենալու՞ համար:

-Կարծում եմ, որ պարգեւատրության փաստն ինքնին նաեւ պատասխան է պարունակում:

-Նախագահի հերթական ընտրությունները Հայաստանում տեղի են ունենալու 2008 թ., սակայն այսօր արդեն ակտիվորեն շրջանառվում են ՀՀ հաջորդ նախագահի հավանական թեկնածուների անունները, այդ թվում եւ Ձեր: Ի՞նչ կասեիք այս առնչությամբ:

  -Կասեմ` քանի որ նախագահի հերթական ընտրությունները Հայաստանում տեղի են ունենալու 2008 թվականին, ուրեմն այդ թեմային արժի անդրադառնալ, թերեւս, 2007 թվականին: