ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ ԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼՆԵՐ  ՌՈՒԲԵՆ ՌՈՒԲԻՆՅԱՆԸ ԵՎ ՀԱԿՈԲ ԱՐՇԱԿՅԱՆԸ

Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, խնդրում եմ զբաղեցնել տեղերը: Լռություն դահլիճում: Բարև ձեզ, խնդրում եմ տեղադրել քարտերը և նախապատրաստվել գրանցման: Գրանցում: Գրանցվել է 59 պատգամավոր: Հարգելի գործընկերներ, ում համակարգը, որ չի գրանցել, խնդրում եմ նրանց նույնպես գրանցել:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, «Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման տասներորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը ներկայացնելու համար ձայնը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանին:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, «Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման տասներորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագծի առաջին բաժնում ներառված է պարտադիր քննարկման 6 հարց, որոնք ընդգրկվում են ութերորդ գումարման տասներորդ նստաշրջանի օրակարգում առանց քվեարկության:

Երկրորդ բաժնում այն հարցերն են, որոնց վերաբերյալ գլխադասային հանձնաժողովները ներկայացրել են դրական եզրակացություն: Դրանք 12-ն են, որոնք նույնպես ընդգրկվում են ութերորդ գումարման տասներորդ նստաշրջանի օրակարգում առանց քվեարկության:

Երրորդ բաժնում ընդգրկված հարց չկա:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, ձեզ ներկայացվեց «Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման տասներորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը: Հարցեր տալու համար կարող եք հերթագրվել: Հերթագրում: Արծվիկ Մինասյան:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Պարոն Արշակյան, ինչպես գիտենք, Կանոնակարգ օրենքի պահանջներին համապատասխան ինքնավար մարմնի անդամի պաշտոնանկության հարցը, որ ներկայացնում է որևէ խմբակցություն, որոշման տեսքով ընդգրկվում է հերթական նիստերի օրակարգ: Հակոբ Մովսեսի հարցը Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի եզրակացության հիման վրա ներկայացված էր, բայց նայում ենք նաև բանում, որ հետաձգվել է: Հիմքերը կնշեք խնդրեմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Մինասյան: Խորհրդի նիստին նման հարց չի քննարկվել, այսինքն՝ խորհրդի նիստով նման հարց չի անցել և չի քննարկվել, ըստ այդմ՝ դա չի վերաբերվում այս օրակարգին, որը ներկայացվեց: Ենթադրում եմ, որ հարցը ավելի տեխնիկական բնույթ է կրում և քարտուղարության հետ լրացուցիչ կքննարկենք:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Ես քարտուղարությունից ճշտել եմ, որ առկա է Հակոբ Մովսեսի գրավոր տեղեկացումը: Ուզում եմ ուղղակի նաև տեղեկացնել, հրապարակել, որ Կանոնակարգ օրենքի համաձայն, եթե ինքը պարտադիր պետք է ներառվի, բայց եթե չի մասնակցում, ինքնավար մարմնի անդամը ավտոմատ տեղափոխում է հաջորդ հերթական նիստ: Ուղղակի նաև մի տեղեկացում, քանի որ չենք տեսել գրավոր փաստաթուղթը իր, ուղղակի զետեղված է նման տեղեկատվություն նաև օրենսդրական նախաձեռնության պատմության մեջ: Պարզապես կխնդրեմ ձեր նաև ուշադրությունը՝ առաջիկայում, որպեսզի այն դառնա քննության առարկա:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Մինասյան:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, մինչ դուք զրուցում էիք, ինձ տեղեկացրեցին քարտուղարությունից, որ պարոն Մովսեսը գրությամբ խնդրել է հետաձգել, որի հնարավորությունը Կանոնակարգը տալիս է անել 2 անգամ: Շնորհակալություն, հարցուպատասխանն ավարտվեց: Հարգելի գործընկերներ, այժմ կարող եք հերթագրվել մտքերի փոխանակության համար: Հերթագրում. հերթագրված պատգամավորներ չկան: Ձայնը տրվում է պարոն Արշակյանին՝ Ազգային ժողովի 2025 թվականի դեկտեմբերի 2-ին գումարվող հերթական նիստերի օրակարգը ներկայացնելու համար:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, հարգելի գործընկերներ: Ազգային ժողովի 2025 թվականի դեկտեմբերի 2-ին գումարվող հերթական նիստերի օրակարգի նախագծի առաջին բաժնում պարտադիր քննարկման 15 հարց կա: Դրանք հերթական նիստերի օրակարգում ընդգրկվում են առանց քվեարկության:

Երկրորդ բաժնում 12 նախագիծ կա: Ազգային ժողովի խորհուրդը դեկտեմբերի 1-ի նիստում քննարկել է այս բաժնում նախագծերի ընդգրկման, դրանց քննարկման հաջորդականության հետ կապված առաջարկները և քվեարկությամբ հաստատել դրանք: Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի խորհրդի որոշմամբ Կառավարության ներկայացրած «Առողջապահության համընդհանուր ապահովագրման մասին» և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթի քննարկման տևողությունը սահմանվել է մինչև 3 ժամ:

«Հայաստանի Հանրապետության 2026 թվականի պետական բյուջեի մասին» օրենքի նախագծի քննարկումը կշարունակվի դեկտեմբերի 3-ին՝ չորեքշաբթի օրվա առաջին հիմնական նիստում:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հերթական նիստերի օրակարգի նախագծի վերաբերյալ պարոն Արշակյանին հարցեր տալու համար կարող եք հերթագրվել: Հերթագրում: Արծվիկ Մինասյան:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Ոչ թե հարց է, այլ պարոն Ռուբինյանը, որ արձագանքեց, պարոն Ռուբինյան, Կանոնակարգ օրենքի մեջ որոշակի ոչ հստակություն կա: Դուք ճիշտ եք, որ ամրագրված է 2 անգամ հետաձգման հնարավորություն, սակայն տրվում է, ասում է 2 շաբաթով: Հիմա, քանի որ նիստերը գումարվում են ոչ թե 2 շաբաթը մեկ, այլ 3 շաբաթը մեկ, էս ոչ հստակությունը բերում է նրան, որ 2 շաբաթով հետաձգվում է: Հաջորդ նիստին կարող է դառնալ տևական ժամանակահատված, դրա համար էի ես հատուկ նաև Ազգային ժողովի ղեկավարությանը ուշադրություն հրավիրում էս հանգամանքի վրա, որ հստակ դիրքորոշում լինի՝ արդյոք հնարավոր է, որ չգիտեմ, 50 օր, 60 օր հետաձգվի: Դե այնուամենայնիվ, անհրաժեշտ է, եթե մեկ անգամ հետաձգվեց և 2 շաբաթն անցնում է, ևս 2 շաբաթն էլ է անցնում, ապա հաջորդ հերթականի մեջ է ինքն ավտոմատ ընդգրկվում:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Պարոն Մինասյան, մենք գործ ունենք մարդու հետ, ով որ դիմումով հանդես է եկել Ազգային ժողովին: Ազգային ժողովն ունի Կանոնակարգ, էդ Կանոնակարգի շրջանակներում հարցը կդիտարկվի: Հիմա չեմ հասկանում մտահոգությունը ձեր ո՞րն է, որ հարցը տևական բնույթ կստանա, արագ կլուծվի, դանդաղ կլուծվի, խնդիրը ո՞րն է:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Պարոն Արշակյան, խնդիրը հենց նրանում է, որ Կանոնակարգում ձևակերպում է, որ հետաձգում է 2 շաբաթով, 2 շաբաթը մեկ հերթական նիստեր չեն լինում:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Դե հասկանալի ա:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Կանոնակարգն ասում է՝ հերթական նիստում է պարտադիր ընդգրկվում, և կա հնարավորություն 2 անգամ հետաձգել: Հարցը հետևյալն է, եթե 2 շաբաթը 1 չունենք մենք հերթական նիստեր, 1 անգամ հետաձգումը բերում է 3 շաբաթ պլյուս 1 շաբաթ հետաձգման. արդյո՞ք էդ 2, 2 անգամը մտնում է էս առաջին հաշվարկի մեջ, թե այնուամենայնիվ հերթականի ժամանակ էլ կարող է ևս 2 շաբաթով հետաձգել ու գնա արդեն 60 օր: Սրա մասին է, ինչը ենթադրում է նաև, ինքը, քանի որ առաջին անգամ է կիրառվում էս գործիքը, դրա համար ես բարձրաձայնում եմ նաև, որպեսզի հստակություն մտնի հետագայում նաև ճիշտ կիրառվելու տեսակետից: Կարող է նաև անհրաժեշտություն կա օրենսդրական փոփոխության, չգիտեմ: Բարձրաձայնեցի, որպեսզի ուշադրության առարկա դառնա:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Մինասյան: Հասկանալի է, այսինքն՝ տեխնիկական խնդրի բարձրաձայնում եք անում: Ընդունելի է իհարկե, այնուամենայնիվ, պետք ա տրամաբանությունը նայվի ըստ էության, այսինքն, եթե մարդը ուզում է հետաձգել, պարզ ա, որ հետաձգվելու է մինչև հերթական հաջորդ նիստը, ինչքան էլ, որ, որովհետև նիստը ավարտ ունի, այսինքն՝ մեր հիմիկվա նիստը ավարտ ունի, բայց ես չեմ ուզում տեխնիկական դետալների մեջ մտնենք: Հետո կքննարկենք միասին, իրավական հարց ա, կհասկանանք՝ ոնց կարելի ա լուծել: Չեմ բացառում, որ նաև տեխնիկական փոփոխության կարիք լինի, բայց էս պահին կարծում եմ հարցի բնույթը բացառապես գտնվում է դիմումատուի և մեր Կանոնակարգի էսպես առնչության շրջանակներում, և չեմ կարծում, որ էդտեղ մի հատ տենց խնդիր կա, որ հիմա պիտի մենք քննարկենք, բայց շնորհակալ եմ հարցը բարձրաձայնելու համար:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերն ավարտվեցին, հարգելի գործընկերներ: Այժմ կարող եք հերթագրվել մտքերի փոխանակության համար: Հերթագրում:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, այժմ քվեարկության է դրվում Ազգային ժողովի 2025 թվականի դեկտեմբերի 2-ին գումարվող հերթական նիստերի օրակարգի նախագծի երկրորդ բաժինը ընդունելու մասին հարցը: Քվեարկություն:

Կողմ՝ 49

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 15:

Որոշումն ընդունվել է: Նիստերի օրակարգը հաստատվեց և կարող ենք սկսել աշխատանքը:

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք Կառավարության ներկայացրած «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը: Հիմնական զեկուցող՝ էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյան: Համեցեք, պարոն նախարար:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի հարգարժան փոխխոսնակներ, հարգարժան պատգամավորներ, սիրելի հայրենակիցներ, Հարկային օրենսգրքում սույն փոփոխությունների իմաստը հետևյալն է՝ ևս 1 տարով հետաձգել ավելացված արժեքի հարկի ազատման արտոնությունը այն քաղաքացիների համար, այն ֆիզիկական-իրավաբանական անձանց համար, ովքեր որ էլեկտրական շարժիչով մեքենաներ են ներմուծում, մեկ բացառությամբ. բացառությունը հետևյալն է՝ մենք առաջարկում ենք այս նոր կարգավորումը կիրառել 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ից հետո թողարկված, այսինքն՝ 2024, 2025 և 2026 թվականի արտադրության, որովհետև 26 թվականին է գործելու, արտադրության մեքենաների համար:

Ներկայացնեմ նաև, խանգարում եք ինձ, շնորհակալություն, և ուզում եմ ներկայացնել նաև որոշակի վիճակագրություն, մասնավորապես՝ Հայաստանը 2022 թվականին ունեցել է մի, 22, 23, 24 թվականներին ունեցել է ոչ միայն ավելացված արժեքի հարկի արտոնություն, այլև նաև մաքսատուրքից ազատման արտոնություն՝ քվոտայի շրջանակում: 22 թվականին՝ 7000, 23, 24 թվականներին և 25 թվականներին՝ 8000-ական միավոր, և պետք է նշենք, որ 23 թվականին ներմուծման ծավալը մեքենաների կազմել է 9635 միավոր, 22 թվականի համեմատ այս ցուցանիշը աճել է 75 տոկոսով, 24 թվականի ներմուծման ծավալը կազմել է 11 հազար 793 միավոր, ինչը 23 թվականի համեմատ աճել է արդեն 22 տոկոսով և նշեմ, որ համեմատության համար նշեմ, որ 19 թվականի համեմատ 24 թվականին 17,6 անգամ ավելի շատ էլեկտրական շարժիչով ավտոմեքենաներ և նմանատիպ, ուրեմն էլեկտրական շարժիչով փոխադրամիջոցներ են ներմուծվել Հայաստանի Հանրապետություն, մասնավորապես՝ նոյեմբերի 19-ի վիճակագրությունը իմ ձեռքի տակ կա: Նոյեմբերի 19-ի դրությամբ արդեն 25 թվականի վիճակագրությունն ասեմ, ուրեմն, Հայաստան է եկել 16 հազար 381 միավոր ավտոմեքենա, 7 միավոր ավտոբուս և 2479 միավոր մոտոցիկլետ կամ մոպեդ, այսինքն՝ մենք, ուրեմն, փաստացի արդեն 19 հազար ավտոմեքենա ենք այս, տրանսպորտային միջոց է այս տարի Հայաստան եկել, ինչը նախորդ տարվա համեմատ բավականին շատ է, և հետևաբար կարող ենք այդ ակնկալել մինչև տարեվերջ, որ կկրկնապատկվի նախորդ տարվա նկատմամբ, նախորդ տարվա ներմուծման ցուցանիշը:

Ինչու է սա կարևոր և ինչի է Կառավարությունը այս քաղաքականությունը կարևորում: Կարևորում ենք հետևյալ պատճառներով՝ նախագծի ընդունմամբ նպաստավոր պայմաններ կստեղծվեն երկրում էլեկտրական շարժիչով տրանսպորտային միջոցների ձեռքբերումը ու շահագործումը խթանելու համար, ինչպես նաև կանաչ տնտեսության նպատակներին հասնելու համար: Արտոնության կիրառումը ամբողջովին Կառավարության քաղաքականությանը համահունչ է: Մենք վերջերս ընդունել ենք կանաչ տաքսոնոմիան, մենք ընդունել ենք կանաչ, և կայուն տնտեսության ռազմավարական ծրագիրը այս տարվա ընթացքում և էս ամբողջ քաղաքականությունների հետ ինքը համահունչ է և արտոնության կիրառումը կնպաստի նաև շահագործման համար անհրաժեշտ ենթակառուցվածքների զարգացմանը, այդ ոլորտում լրացուցիչ ներդրումների ներգրավմանը, նոր աշխատատեղերի ստեղծմանը, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության ավտոպարկի թարմացմանը և էներգետիկ անվտանգությանը:

Նշեմ նաև, որ բացի տնտեսական և տեխնոլոգիական օգուտներից, նախագիծն ունի նաև բնապահպանական կարևորություն: Այն ուղղակիորեն բխում է Կառավարության 21 թվականի ապրիլի 22-ին ընդունված Փարիզյան համաձայնագրի ներքո Հայաստանի Հանրապետության 21–30 թվականների «Ազգային մակարդակով սահմանված գործողությունները հաստատելու մասին» որոշմամբ ամրագրված Հայաստանի Հանրապետության պարտավորություններից, որի շրջանակներում մենք պարտավորվել ենք մինչև 2030 թվականը Հայաստանում արտադրվող ջերմոցային գազերի քանակը 1990 թվականին արտադրվողի համեմատ 40 տոկոսով կրճատել: Այս ուղղությամբ քայլերը նույնպես, բնականաբար էս գործողությունը կնպաստի: Սա երկրի էներգետիկ անվտանգության համար կարևոր նշանակություն ունի և կարևոր է, որպեսզի նաև զուգահեռ այլ քաղաքականությունների հետ իրեն համադրենք: Սա կլրացնի, և կարծում ենք, որ էական դրական նշանակություն կունենա: Թերևս այսքանը, եթե հարցեր կան մնացած հարցերին կպատասխանեմ, մնացած ժամանակը օգտագործեմ հարցերին պատասխանելու համար:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք, հարցեր: Արման Եղոյան:

 Ա.ԵՂՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Պապոյան, ես հիշում եմ, որ անցած տարի մենք էս քվոտայի մեջ առանձին ենթաքվոտաներ էինք սահմանել դիլերների համար և անհատ քաղաքացիների համար: Խնդրում եմ ասեք՝ այս տարի էլ կա նման քվոտա, թե չէ, ենթաքվոտա, թե չէ: Շնորհակալություն:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, պարոն Եղոյան, հարցի համար: Այսօրվա դրությամբ կարող եմ ասել, որ քվոտա չկա, այսինքն՝ դեկտեմբերի երկու՞սն է այսօր: Դեկտեմբերի 2-ի դրությամբ կարող ենք ասել, որ քվոտա մենք չունենք, եթե լինի այդպիսի քվոտա, մենք դրա մասին կհայտարարենք: Էս պահին չկա: Նախորդ տարի, այո, ունեցել ենք 8000 մեքենայի համար քվոտա: Ես ձեր թույլտվությամբ վիճակագրություն ներկայացնեմ: Էնտեղ 5000-ը ֆիզիկական անձանց էինք տրամադրել, 3000-ը՝ դիլերներին, եթե արձագանքեք, կարևոր մի հատ տեղեկատվություն կտամ էս մասով:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք, արձագանք:

Ա.ԵՂՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ուղղակի իմ….

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Միացրեք պարոն Եղոյանի խոսափողը:

 Ա.ԵՂՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ուղղակի իմ հորդորը կլիներ, որ այս տարի մենք ավելի շատ քվոտա տայինք քաղաքացիներին, անհատ քաղաքացիներին, որովհետև շատ ենք լսում նաև, որ էդ անհատ քաղաքացիների քվոտայի մեջ այս կամ այն ճանապարհով, օրինական ճանապարհով, բայց խախտելով քվոտայի տրամաբանությունը, նաև դիլերներն են ներկրում, էնպես որ էդ բալանսը վերականգնելու համար կարծում եմ մի քիչ ավելի պետք ա թեքենք դեպի անհատ քաղաքացիների կողմը, որ իրապես բալանս լինի: Շնորհակալություն:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Պարոն Եղոյան, տեսեք՝ սա ավելացված արժեքի հարկի արտոնության մասին է: Ձեր ասած քվոտան մաքսատուրքի մասին է: 25 թվականին 8000 մեքենա ազատվել է կամ կազատվի և՛ ավելացված արժեքի հարկից, և՛ մաքսատուրքից: Մնացած մեքենաները ազատվել են կամ կազատվեն դեռ 25 թվականին միայն ավելացված արժեքի հարկից: Հիմա, եթե էս օրենքը ընդունենք, 26-ին էլ կազատվեն իրենք նորից ավելացված արժեքի հարկից: Մաքսատուրքը առանձին թեմա է, որը կլինի քվոտա, դրա մասին կասենք, չի լինի քվոտա, ուրեմ չի լինի: Ինչ վերաբերվում է ձեր ասած հարցին՝ էդ ուսումնասիրությունը մենք արել ենք և էդպիսի ռիսկային քանակության մեքենա, որոնք որ հնարավոր է, որ էդպես էլ լինեին, ընդամենը 2, թե 3 տասնյակ է եղել իրականում, էն էլ չի ապացուցվել: Ուղղակի ռիսկ եղել ա, որ կարող են այ էս 27 կամ 32 մեքենան էդպես լիներ, բայց չի ապացուցել, որ էդպես ա: Եթե անգամ կա, ինքը էնքան փոքր ա եղել, որովհետև բոլոր վիճակագրություններով դա ապացուցել ենք:

Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արուսյակ Մանավազյան:

 Ա.ՄԱՆԱՎԱԶՅԱՆ

-Պարոն Պապոյան, իհարկե ողջունելի է այս նախագիծը, բայց ինձ դիմել է քաղաքացի հետևյալ հարցով, ես նախագծում չհանդիպեցի, նաև բեռնատար տրանսպորտային միջոցների հետ կապված էլեկտրոնային բեռնատար միջոցների ներառումը նախագծում: Արդյո՞ք հնարավոր է, թե՞ ոչ, որովհետև իրականում էլեկտրական բեռնատարների խթանումը կնվազեցնի նաև արտանետումները, վառելիքը և, իհարկե, տեղական բիզնեսի մրցունակությունը: Հիմա պատրա՞ստ ենք արդյոք Կառավարությունում այս փոփոխությունը անել և ներառել էլեկտրական բեռնատարները:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար, տիկին Մանավազյան: Ազգային ժողովի պատգամավոր տիկին Լուսինե Բադալյանն էդպիսի առաջարկով պաշտոնապես, ուրեմն, հանդես է եկել: Մենք, ես ընդունել եմ էդ առաջարկը հանձնաժողովի քննարկման ժամանակ, և պայմանավորվել ենք, որ առաջինից երկրորդ ընթերցման ընթացքում ֆորմալ կընդունենք և երկրորդ ընթերցմանն արդեն էդ կոդերը ևս ներառված կներկայացնենք ձեր դատին:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ունե՞ք արձագանք: Համեցեք:

 Ա.ՄԱՆԱՎԱԶՅԱՆ

-Եվ մեկ մտահոգություն, որ ինձ դիմել են նորից այս հարցով: Եթե օրինակ՝ 23 թվականի դեկտեմբերի արտադրության ա մեքենան, միևնույն է չի մտնում այս նախագծով: Ճիշտ եմ չէ՞ հասկացել:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Այս պահի ձևակերպմամբ հենց էդպես ենք ձևակերպել, որովհետև շատ, առանցքային նշանակություն ունի մեզ համար այն հանգամանքը, այսինքն՝ տարեթիվը ինքը կարելի է, չգիտեմ, քննարկել, բայց շատ կարևոր նշանակություն ունի էն հանգամանքը, որ մեր երկիրը չդառնա էնպիսի մի միջավայր, որտեղ 3 տարի հետո էդ մեքենաների մարտկոցները չիմանանք՝ ինչ անենք, իսկ նախորդ կարգավորումներով, ցավոք սրտի, վիճակագրությունը մեզ ցույց է տվել, որ շատ են գալիս՝ օրինակ 17, 18, 19 թվականների մեքենաներ, որոնք 2, 3, 4 տարի հետո ամենայն հավանականությամբ, այսինքն՝ գործարանն ասում ա, որ 10 տարի օրինակ հետո ինքը կարող է արդեն էդ խնդիրն ունենալ: Հիմա, եթե 8-ը անցել է, գործարանն էլ ասում է 2 տարի հետո էդ խնդիրը կարող է ունենալ, ես կարծում եմ, որ էդպիսի մեքենաներ, որոնք որ 2 կամ 3 տարի հետո կարող են էդպիսի խնդիր ունենալ, մենք նպատակադրումը դրա էդքան էլ լավ չի, եթե մենք ազատում ենք ավելացված արժեքի հարկից էդ մեքենաների: Սա մեկ, և կարճ ուղղակի ամփոփեմ:

Էդ ա եղել պատճառը: Եվ հետո մենք դա չգիտենք չէ՞ ինչ անենք, ինչ, որտեղ պետք ա օգտագործենք, այսինքն՝ մենք հիմա նաև մտածում ենք էդ ուղղությամբ՝ վերամշակող գործարաններ և այլն, էդ հարցը դեռ կա:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արթուր Խաչատրյան:

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Պարոն Պապոյան, մի քանի հարց ունեմ: Առաջինը, հավանաբար, պարոն Եղոյանի հարցի շարունակությունն ա, ովքեր են ներմուծողները, որովհետև որոշ լուրերի համաձայն մի քանի խոշոր ներմուծող ա ներմուծել հենց սկզբից և քվոտան փակել է, այսինքն՝ կա՞ որոշակի բաշխում՝ 5000, այսինքն՝ 3000 մեքենա բերել են Պողոսը, Պետրոսը, Մարտիրոսը, Կիրակոսը, 4000՝ Վաչագանը և ինչևէ: Կա՞ էդ բաշխումը, թե՞ ոչ: Երկրորդ խնդիրը ձիաուժի հաշվարկի մասին է վերաբերում, որովհետև էլի լսել եմ բողոքներ, որ տարբեր մարդիկ նույն մեքենայի համար տարբեր, հա, գույքահարկ են վճարում, որովհետև նույն մեքենան ա, նույն շարժիչն ա, բայց տարբեր ձիաուժեր ա ներկայացված, և երրորդ հարցը, անկեղծ ասած, չհասկացա էներգետիկ անվտանգության հետ կապված, որովհետև, այո, քիչ գազով աշխատող մեքենա լինի, քիչ գազ կներմուծենք, քիչ կախվածություն կունենանք, բայց էդ մարտկոցները, մարտկոց եմ ասում, աղբյուրը, որից էլեկտրամեքենաները հոսանք, լիցքավորվում են, միևնույն ա գազից են ստանում առաջնային էներգիան:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Խնդրում եմ ավարտել: Համեցեք:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շատ լավ, շնորհակալություն: Առաջին մասով ես մի անգամ վիճակագրությունը Ազգային ժողովում ներկայացրել եմ էս տարվա մեջ, հիմա էս պահին, եթե իմանայի՝ էդ հարցը նորից կհնչեր, էդ վիճակագրությունը կպատրաստեի, հաջորդիվ կներկայացնենք, երկրորդ ընթերցման ժամանակ: Եկեք պայմանավորվենք նաև տվյալները կթարմացնեն, բայց էդ տվյալները ես ասեմ՝ ինչ էր:

Էնտեղ մենք ունենք էսպիսի կետ. ասում ենք, եթե ինքն ունի, ուրեմն էդ, որ պաշտոնական ներմուծող ա, պաշտոնական դիլեր է, ասում ա, եթե ինքը պաշտոնական դիլեր ա և այլն: Երբ որ էդ պաշտոնական դիլերը, բանը հանում էինք, տակը մնում էր մի քանի տասնյակ մեքենա, այսինքն՝ իրականում էդ խնդիրը չկար, օրենքով մնացածը կարգավորված էր: Սա մեկ:

Երկրորդ հարցը հետևյալն է, քանի որ ձեր հարցադրումը ունի նաև ինչ-որ տրամաբանական շարունակություն պարոն Եղոյանի հետ, ես հիմա էստեղ մի բան ասեմ՝ հնարավոր է, որ էս 3000 քվոտան չօգտագործեն մեր դիլերները և ասենք օրինակ՝ 200 մեքենա մնա: Էդ պատճառով էկոնոմիկայի նախարարությունը արդեն նախագիծ է շրջանառել, որ դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ, եթե օրինակ՝ պայմանական 256 մեքենա մնացել է, 5001-րդը, 5200-րդը, մինչև 5252-րդը հերթականությամբ նայելու ենք և էդ մարդկանց վճարած մաքսատուրքը հետ ենք տալու: Էական չի՝ մեքենան թանկ ա, էժան ա, թիվը և այլն, հերթականության տրամաբանությամբ տալու ենք: Ժամանակ չունեմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք, արձագանք:

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Պարոն Պապոյան, հարցս վերաբերվում է ոչ թե դիլերները բերել են էն քվոտայի հաշվին, որը ֆիզիկական անձանց են նախատեսված, դա պատասխանեցիք, այլ էդ դիլերների մեջ կա մի խոշոր դիլեր, երկու խոշոր, երեք, որոնք այսինքն՝ շուկայի 80 տոկոսն իրանք են բերել, թե տասնյակ հարյուրավոր դիլերներ են և մոտավորապես հավասար բաշխում է, և նաև չգիտեմ, եթե ժամանակը հերիքի, էն մյուս հարցերին էլ էլի: Շնորհակալություն: Կամ եթե չհերիքի…

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շատ լավ: Ես ասեմ՝ ոչ մի քանիս են, ոչ էլ հարյուրավոր են: Հստակ թիվը հաջորդ անգամ կներկայացնեմ: Տարբեր ընկերություններ են: Հետո՝ էդ ընկերություններն էլ են շատ հաճախ բերում ֆիզանձանց համար: Օրինակ՝ մարդ կա ինքը գնում ա իր համար պատվիրում ա, առնում ա, մարդ կա գնում ա, ասում ա՝ ես էդ դրանից չեմ հասկանում, դուք ընկերություն եք, ձեր գումարը, էս էլ ձեր միջնորդավճարը, խնդրում եմ իմ համար մեքենա պատվիրեք: Ես ուզում եմ ենթադրենք չինական 2024 թվականի ամենագնաց: Իրա համար պատվիրում են, այսինքն՝ էլի մեր քաղաքացիներն են դրանից օգտվում: Ենթադրաբար ինչ-որ ծառայության վճարի դիմաց, իսկ ինչ վերաբերում ա էն հարցին՝ առաջին հարցին, տեսեք՝ ստեղ մի հատ կարևոր բան կա, որ շատ կարևոր ա. էսօր մենք ունենք արևային էներգետիկայի ավելցուկ ցերեկային ժամերին, և իմ կարծիքով պետք է մեր քաղաքականությունները էնպես անենք, որ ցերեկային էներգիան, էսօր հակառակն ա, մենք ցերեկն ունենք էժան էներգիա, գիշերը թանկ, բայց գիշերվա էներգիան ավելի էժան ա, քան ցերեկվանը: Էնպես պետք ա մենք անենք, որ ցերեկը շատ սպառում տեղի ունենա էներգիայի, այդ թվում նաև էդ եղանակով, և ըտեղ քաղաքականությունների հարց կա:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: (Խոսակցություն դահլիճից)։

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Դե ժամանակ չկա:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ալխաս Ղազարյան, հաջորդ ելույթի համար:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ շատ: Պարոն Պապոյան….

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարցի համար, ներողություն, համեցեք:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Ըհը, շնորհակալ եմ: Պարոն Պապոյան, մի քանի հստակեցնող հարց, ամեն դեպքում, մեր քաղաքացիների համար, քանի որ էս նախագծով բավական, էս նախագծի ընդունմանը բավականին շատ քաղաքացիներ են սպասում, ուրեմն մաքսատուրքի վերաբերյալ ձեր պատասխանից կարելի է ենթադրել, որ մաքսատուրքից ազատման նաև քվոտա հնարավոր է նաև սպասել, որ մինչև գոնե տարվա վերջ, որովհետև ոնց հասկանում եմ դեռ վերջնական պատասխան չունեք: Ես ուզում էի հասկանայի՝ ինչ գործոններից է կախված՝ արդյոք մաքսատուրքը կլինի, թե՞ չի լինի, այս տարի քվոտան կսահմանվի, թե ոչ, ինչ գործոններից է կախված և երկրորդ հարցս. տեսեք՝ քաղաքացիները, նաև ավելացված արժեքի հարկի վերաբերյալ մենք այս տարի սահմանել ենք 2023 թվականից ավելի թարմ մեքենաների համար, բայց մինչ այդ ոնց որ մենք դա չենք սահմանել և արդեն կան բազմաթիվ քաղաքացիներ, որոնք արդեն գնել են մեքենա և սպասում են օրենքը ընդունվի և ներկրեն:

Էս առումով մենք գիտենք՝ գոնե, ինչքան մեքենա կա արդեն գնված:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Եկեք նախ արձանագրենք, հետևից գամ, որ կարար էս օրենքը չլիներ, ավելին՝ կարող ա Ազգային ժողովը ասի չէ, ես չեմ ուզում օրինակ՝ ավելացված արժեքի հարկի արտոնություն տալ, էական չի թվականից, հետևաբար էն մարդիկ, ովքեր որ 26 թվականի տրամաբանությամբ են բերել, իրենք արդեն իրանց էդ հարցադրումը էդքանով լեգիտիմ չի, որովհետև օրենքը վերաբերվել է մինչև 25 թվականի դեկտեմբերի 31-ին, իսկ ով է ասել, որ 26 թվականի համար Կառավարությունն էս նախագծով գալու է կամ ով ա ասել, որ դեռ Ազգային ժողովը համաձայնություն ա տալու էս նախագծին, այսինքն՝ էս մասով ես կարծում եմ, որ բողոքի լեգիտիմությունը, հա, ամեն ինչ քննարկելի ա, այդ թվում մեր սիրելի քաղաքացիների էդ բողոքը և վիճակագրությունը կնայենք, բայց էդտեղ կարծում եմ, որ դիտարկումը դա է: Ինչ վերաբերվում է առաջին հարցի էն մասին, թե, հա, ԵԱՏՄ-ում ինչ գործոն է, էստեղ գործոնը հետևյալ է՝ ԵԱՏՄ-ում, որպեսզի որևէ բան դու փոխես, պետք ա լինի բոլոր երկրների կոնսենսուսը, այսինքն՝ մեկ երկիր, եթե անգամ որևէ բանի չի համաձայնվում, էդ որոշումը տեղի չի ունենում: Նախորդիվ պայմանավորվածությունը եղել ա, որ ըստ էության, 24 թվականը ԵԱՏՄ երկրների համար էդ մասով վերջին տարին ա եղել, բայց բոլոր որոշումներն էլ քննարկելի են ինչպես մեր հայտարարություններն այսօրվա, այդ նաև ԵԱՏՄ-ի, հետևաբար, քանի դեռ կա ժամանակ աշխատանքի, ես կարող եմ ասել, որ էս պահին չունենք քվոտա, այլ բան չեմ կարող ասել:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք: Չունեք արձագանք: Էդուարդ Աղաջանյան:

 Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Պապոյան, մենք արդեն տևական ժամանակ է՝ ամեն տարի Ազգային ժողովում քննարկում ենք էս հարցը և ըստ էության, մեր որոշումները կայացնում ենք մեկ տարվա կտրվածքով, կլինի դա քվոտաների հետ կապված, թե ԱԱՀ-ի: Իմ հարցը հետևյալն է՝ ընդհանրապես Կառավարությունը, թե՛ ձեր նախարարությունը, թե՛ նաև շրջակա միջավայրի նախարարությունն իր մասով արդյո՞ք ունենք երկարաժամկետ տեսլական՝ ուր ենք գնում մենք ընդհանրապես էս հարցի վերաբերյալ և միգուցե ավելի ճիշտ է երկարաժամկետ որոշում կայացնել, որպեսզի ամեն տարի մենք Ազգային ժողովում էս հարցը չքննարկենք և նաև դրանով իսկ բարձրացնենք կանխատեսելիությունը մեր քաղաքացիների համար՝ իրենց որոշումների կայացման համատեքստում, այդ թվում ավտոմեքենաների գնելու և տեսեք, հարց է բարձրացվում ավտոմեքենաների թողարկման տարեթվի հետ կապված:

Մի խոսքով՝ սրանք բոլորը հարցեր են, որոնք մեր քաղաքացիներին ավելի բարձր կանխատեսելիություն կհաղորդեին: Շնորհակալություն:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, պարոն Աղաջանյան, հարցի համար: Այս տարի էկոնոմիկայի նախարարության առաջարկով Կառավարությունն ընդունել է կանաչ և կայուն տնտեսության ռազմավարական ծրագիրը, և ռազմավարական ծրագրում ամրագրված է, որ մենք 2030 թվականին պետք ա նվազագույնը ունենանք 100 հազար էլեկտրոմոբիլ: Էս 100 հազար՝ 2030-ին: Սա մեր ռազմավարական տեսլականի մասին: Եվ ես կարծում եմ, որ մենք վստահաբար կունենանք: Հիմա մոտավորապես մոտ 30 քանի 40 հազարի կարգի ա: Հիմա տեսեք՝ դուք լավ հարց եք բարձրացնում, ու ասեմ ձեզ՝ էս նախագիծը, որ նախարարությունը առաջադրել էր սկզբից, 3 տարվա համար էինք առաջարկել, հետո 2 տարվա և վերջում դառավ 1-ը: Ինչն ա պատճառը, որովհետև մեր միջազգային գործընկերները, շատ ուղիղ ասեմ՝ Արժույթի միջազգային հիմնադրամը շատ զգայուն է ավելացված արժեքի հարկի, ընդհանրապես՝ հարկաբյուջետային քաղաքականության մեջ տարբեր տեսակի փոփոխություններ անելու նկատմամբ շատ զգայուն է, դուք դա շատ լավ գիտեք և ուղղակի նաև իրենց շատ, էսպես ասած, հորդորն ա եղել շատ, որ անպայման 1 տարուց ավել չանենք, որովհետև դա իրենց տեսանկյունից խնդրահարույց է եղել:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արձագանք: Շնորհակալ եմ, իսկ մեր միջազգային գործընկերները գիտեն, որ հաջորդ տարիներին էլի մենք ընդունելու ենք նույն նախագիծը, հետո հաջորդ տարի ևս մեկ անգամ: Չէ, սա կարևոր հարց է, որովհետև, միգուցե, եթե իմանան, որ հաջորդ տարիներին ևս նախատեսվում է էս նախագիծն ընդունել, միգուցե իրենց դիրքորոշումը փոխվի հարցի վերաբերյալ:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Մեր միջազգային գործընկերները իմ հետ հանդիպմանը հույս ունեին, որ էս նախագիծը էլ չենք բերի:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Պարոն Պապոյան, ես վարողի իրավունքով մի արտահերթ հարց տամ՝ վերաբերվում է բեռնատար մեքենաներին, էլեկտրոմոբիլներին: Կուզենամ հասկանալ՝ արդյոք մենք այս օրենքի քննարկման շրջանակում դրան անդրադարձ կատարում ենք, թե չէ և ձեր կարծիքը դրա մասին: Շնորհակալություն:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Պարոն Արշակյան, ինչպես նշեցի, տիկին Բադալյանն առաջարկ է ներկայացրել, և ես ընդունել եմ առաջարկը: Հանձնաժողովի նիստում պայմանավորվել ենք առաջինից երկրորդ ընթերցման ընթացքում այդ կոդերը, որոնք վերաբերվում են բեռնատար մեքենաներին, դրանք ավելացնենք:

  Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Պապոյան, ուշադիր չէի եղել, նաև ես էի ձեզ գրավոր դիմել, երբ որ Կառավարության նիստին քննարկում էր իրականացվում և ձեզանից պատասխան էի ստացել, որ կքննարկեք 2027 թվականի ձևաչափի մեջ: Ենթադրում եմ, որ այս քննարկումն է, որը տեղի է ունենում, թե՞ դուք, ըստ էության, առաջ եք բերում էդ արտոնությունը, բեռնատարերի մասով:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Ես ներողություն եմ խնդրում, այո, պարոն Արշակյանը ևս նամակ է գրել այդ մասով, առաջարկ է արել, նույն առաջարկը կարող ենք ասել, որ տիկին Բադալյանի, պարոն Արշակյանի առաջարկն ա, որը ընդունվել է մեր կողմից: Էս պահին ինքը իմպլեմենտացված չէ, այսինքն, եթե առաջին ընթերցմամբ ընդունեք, դրա մեջ չկա, պայմանավորվել ենք առաջինից երկրորդում էդ կոդերը ավելացնենք:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հա, շնորհակալ եմ: Տեխնիկապես, ուղղակի, զուտ ուզում էի հասկանալ՝ հիմա ենք դա ընդունում, թե թողում ենք հետագային: Հասկացա, որ հիմա ենք ընդունում: Շնորհակալ եմ, պարոն Պապոյան: Ցավոք սրտի, հարցերի ժամանակը ավարտվել է: Կառաջարկեմ մնացած գրանցված պատգամավորներին ելույթի տեսքով ձեզ հարցերը ուղղել, և դուք հնարավորություն կունենաք արդեն վերջում ամփոփիչ ելույթով պատասխանել:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Շնորհակալ եմ: Հարակից զեկուցող` տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Սերգեյ Բագրատյան: Համեցեք, պարոն Բագրատյան:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգարժան պարոն Արշակյան, հարգելի գործընկերներ, սիրելի քաղաքացիներ, նախագիծը շատ կարևոր է զարգացող աշխարհում: Հայաստանը չպետք է ետ մնա տնտեսական զարգացումների այս ընթացքից, մանավանդ, երբ որ էլեկտրոմոբիլները կարևորագույն խնդիր է լուծում, շրջակա միջավայրի աղտոտվածության խնդիր է լուծում, նաև եվրոպական երկրները հայտարարեցին, որ երբ 2030 թվից այլևս իրենք շարժիչային մեքենաներ չեն պատրաստվում արտադրել, այսինքն՝ այլևս էներգակիրներն այնքան աղտոտվածություն են առաջացնում, որ էլեկտրոմոբիլները դարձել են խիստ արդիական, բայց գիտեք, բոլորս էլ գիտենք, որ էլեկտրոբիլները նույնպես շատ խնդիրներ ունեն, մասնավորես՝ ենթակառուցվածքներ դեռևս Հայաստանում բավարար չեն, լիցքավորման կետերը քիչ են և անհրաժեշտ հզորություն չունեն, և էդտեղ մեր Կառավարությունը անելիքներ ունի խթանելու, որպեսզի այս ենթակառուցվածքները ձևավորվեն, և հետագայում մենք խնդիր ենք ունենալու նաև մարտկոցների հետ կապված, հատկապես՝ Միացյալ Նահանգներից ներկրված մեքենաների մարտկոցները մեծամասամբ լինում են այսպես կոչված, ժողովրդի խոսքով ասած, ջրի տակ մնացած, հարվածի ենթարկված և դրանք Հայաստանում կարող են լուրջ խնդիրներ առաջացնել, որովհետև առայժմ մենք լուծումներ չենք ստացել, թե այդ մարտկոցները փոխարինելու ինչ հնարավորություն կար, որովհետև եթե իսկապես փոխվեն դրանք, իսկապես սերվիսի պայմաններում, ապա մեքենայի 40 տոկոսի արժեք ունեն և շատ դժվար կլինի, հատկապես՝ այն մարդկանց համար, ովքեր էլեկտրոմոբիլը գնել են որպես ավելի մատչելի էլեկտրամիջոց, տեղափոխման միջոց, փոխադրամիջոց, և էդ իմաստով դեռ անելիքներ շատ կան:

Ճիշտն ասած, մենք Կառավարության կողմից նախատեսված, որ 2030 թվականին ունենանք 100 հազար էլեկտրոմոբիլ, դա հասանելի թիվ է, բայց ես կցանկանայի, որ նաև հատկապես հիմնական զեկուցողի՝ պարոն Պապոյանի, մոտ հնարավոր է, որ թվերը լինեն, ես կուզենամ հասկանամ՝ այս պահին մենք քանի էլեկտրոմոբիլ ունենք: Ըստ իմ ձեռք բերած տվյալների՝ օգոստոսի դրությամբ գրանցված ունենք 22,650 էլեկտրոմոբիլ, բայց ներկրումների քանակը, երբ որ նայում ենք, միայն այս տարի 19 հազար արդեն ներկրվել է, նախորդ տարի՝ 11 հազարից ավել, դրանից առաջ՝ 9 հազար, այսինքն՝ էս վերլուծությունը, որ գումարում ես, ստանում ես 40, 50 հազար մեքենա, բայց գրանցված 22,500, սա նշանակում ա, որ մեծ մասը արտահանվում ա, այսինքն՝ մասնավոր անձինք նաև ընկերություններ, ներկրելով էլեկտրոմոբիլները Չինաստանից, Միացյալ Նահանգներից, նաև արտահանում են, վաճառում են արտերկիր:

Այս խնդիրը թվերի վերլծությունից է: Ես իրականում չունեմ էդ պատկերը, որ ասեմ, բայց երբ որ գումարում ենք թվերը և տեսնում ենք գրանցված էլեկտրոմոբիլների քանակը, ակնհայտ է, որ մեծ մասը դուրս է գնում, իսկ եթե դուրս է գնում, արդյո՞ք մենք բիզնեսը չենք ֆինանսավորում: Եթե մենք խնդիր ենք դրել շրջակա միջավայրի, կանաչ էներգիայի ստացումը, եթե մեր ներկրողը արտահանում է, ստացվում է, որ մենք մեր բիզնեսին ենք ֆինանսավորում, այսինքն՝ մենք ավելացված արժեքի հարկից ազատում ենք բիզնեսին, իսկ միգուցե մենք դիմենք Կառավարությանը, խնդրելով, որ հաշվի առնելով այս հանգամանքը, վաճառքի դեպքում թող ավելացված արժեքի հարկը վճարվի մեր պետությանը, որ արդարացի լինի, այսինքն՝ մենք մեր հարկատուների գումարները մենք չենք ուզում, որպեսզի օգտագործի բիզնես նպատակների համար: Եթե մենք խնայում ենք, այլ ոլորտներում ավելացված արժեքի հարկ կիրառում ենք, բայց էլեկտրոմոբիլներին ազատում ենք ավելացված արժեքի հարկից, ուրեմն պետք է դա նպատակին ծառայի և պետք է թիրախային օգտագործել նման արտոնությունը:

Այս իմաստով խնդրեի, որ պարոն Պապոյանը նույնպես իր ելույթում անդրադառնար էդ հարցին և ընդհանրապես, մենք բոլորս էլ մտածենք էն լուծումների մասին, որ դրա մի մասը պետք է մենք դիտարկենք որպես բիզնես, և բիզնեսը պետք է հարկվի ինչպես հարկն է, իսկ այն մասը, որ մենք պետական խնդիր ենք լուծում և մեր ծրագրային խնդիրն ենք լուծում, որ 2030 թվականին ունենանք 100 հազար էլեկտրոմոբիլ և դրանով իսկ մեր շրջակա միջավայրի որոշակի աղտոտվածության խնդիրների լուծումը ստանանք, էդ դեպքում պետք է այդ մասով ավելացված արժեքի հարկից ազատել, բիզնես մասով ավելացած արժեքի հարկը հարկել:

Սա իմ կարծիքն է: Կխնդրի նաև մեր գործընկերների մոտեցումը այս հարցերի վերաբերյալ: Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի ժամանակն ավարտվել է, պարոն Բագրատյան: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Բաբկեն Թունյան, համեցեք:

 Բ.ԹՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, սիրելի քաղաքացիներ, ես 2 կարևոր բան ասեմ էլեկտրոմոբիլների հետ կապված, որը մեր հայրենակիցներից շատերն են հարցնում:

Առաջինը ձիաուժերի հետ կապված: Էդ խնդիրը կա նույն մեքենայի համար, նույն տեխնիկական պարամետրերով, որոշ դեպքերում շատ բարձր կամ էսպես ասած, մարկետինգային ձիաուժն է հիմք վերցվում և բարձր գույքահարկ է դրա համար հաշվարկվում և կան դեպքեր, երբ որ մարդիկ ինչ-որ փորձաքննություն են անցնում, բավականին մեծ գումար դրա համար վճարելով, որի հիման վրա ձիաուժերը ավելի պակաս են հիմք վերցվում և ավելի քիչ գույքահարկ է վճարվում:

Կառավարությունում էս հարցը քննարկվել է, և հիմա աշխատում են, որպեսզի լինի համակարգ, որտեղ ԵԱՏՄ-ի ռեեստրից ելակետային տվյալները կվերցնեն և փորձաքննության կարիք չլինի, այսինքն՝ էս հարցը լուծման մեջ է, և կարծում եմ առաջիկա օրերի ընթացքում վերջնական լուծումը կլինի:

Երկրորդը՝ չգիտեմ միտումնավոր, թե ոչ միտումնավոր ինֆորմացիա է տարածվում, որ քանի որ արտոնությունը ավելացված արժեքի հարկի կիրառվելու է միայն 2, մինչև երկու տարվա հնության մեքենաների համար, ապա դա նշանակում է, որ հետագայում մարդը, եթե 3, 4, 5 տարվա վաղեմության իր էլեկտրոմոբիլը կվաճառի, ապա ավելացված արժեքի հարկ է վճարելու:

Ուզում ասել, որ նման բան չկա և ավելացված արժեքի հարկը ֆիզիկական անձի կողմից մեքենան վաճառելու դեպքում ոչ միայն էլեկտրոմոբիլի, այլև ցանկացած այլ մեքենա չի կիրառում:

Էս ինֆորմացիան սխալ է, և երրորդ կարևոր բանը՝ մեզ շատ քաղաքացիներ դիմում են, ասում են՝ մենք արդեն մեքենաները պատվիրել ենք, դրանք ճանապարհին են, մենք չգիտեինք, որ 2 տարվա սահմանափակում ա լինելու, իհարկե, պարոն Պապոյանը էդ առումով ճիշտ ա ասում, որ իրենց իրականում որևէ մեկը չէր էլ խոսք տվել, որ էս արտոնությունը երկարացվելու է, բայց ամեն դեպքում մարդիկ էն կանխավարկածով, որ դատելով նաև մեր ուղերձներից ու մեր խոսույթից, ենթադրել են, որ նույն կերպ էդ արտոնությունը շարունակվելու ա և արդեն մեքենաներ են պատվիրել: Մենք կփորձենք մինչև երկրորդ ընթերցում հասկանալ՝ հնարավոր ա արդյոք էնպես անել, որ արդեն ճանապարհին գտնվող էլեկտրոմոբիլների համար, որոնք 2 տարուց հին են, էդ խնդիրը լուծել: Այսքանը, շնորհակալություն: Կոչ եմ անում կողմ քվեարկել:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հաջորդ ելույթի համար Սիսակ Գաբրիելյան:

 Ս.ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ: Ձիաուժերի մասով պարոն Թունյանն ասեց: Պարոն Պապոյան, ես կուզենայի էս վերջերս էդ ավտովաճառքի էդ առաջատարներից մի տղա կար, կարող ա դուք էլ տեսնեք, ակտիվ ա բավականին Ֆեյսբուքում՝ Գևորգը, ինքը նաև մեզ էր դիմել էդ քվոտաների շրջանցման հետ կապված: Կուզենայի իմանալ էս մասով ի՞նչ ենք անում, և արդյո՞ք էդ 8000 քվոտան, որ տալիս են, դա էդ ԵԱՏՄ բոլոր անդամների դեպքում ա 8000, թե էնտեղ ըստ բնակչության թվի կարող ա, չգիտեմ, էնտեղ քվոտան 100 հազար և ավել ա, և խնդիրը հետևյալն էր, որ քանի որ մեկ միասնական գոտում ենք, ստացվում ա, որ տանում են այլ երկրներ ԵԱՏՄ անդամ: Էնտեղ կա՛մ օգտվում են քվոտայից կա՛մ չենք կարող ասել՝ ինչ ճանապարհով, համենայնդեպս համարվում ա էդ մեքենան ԵԱՏՄ-ում մաքսազերծված, գալիս ա և էստեղ օրինական ներմուծած մաքսավճարները վճարող ավտովաճառողների հետ արդեն մրցակցությունից դուրս ա գալիս: Ես կուզենայի իմանալ՝ էս մասով ունեք ուսումնասիրություն և ինչ քայլեր ենք անելու և արդյոք էդ մեքենաները, ինչպես տեսանյութում էր ասում, ինչպես օրինակ՝ Ռուսաստանի դեպքում եղավ, ովքեր իրականում այստեղի համար չեն մաքսազերծվել, այլ անդամ ԵԱՏՄ երկրներում, բայց էստեղ են շարունակելու մնալ, իրենք հետագայում որևէ վճարում ունենալ են, թե ոչ: Շնորհակալ եմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հասմիկ Հակոբյան, համեցեք:

 Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո փոխխոսնակ, հարգելի գործընկերներ, և սիրելի քաղաքացիներ, այս օրերին ամենաանհանգստացնող հարցերից մեկը հենց օդի աղտոտվածության բարձր մակարդակն է հատկապես Երևանում, և այս նախագիծը լավ առիթ է սրա մասին խոսելու համար, որովհետև էլեկտրական մեքենաները հենց այս խնդրի դեմ պայքարում լավ միջոց են, որովհետև մեքենաների արտանետումները հիմնական աղբյուրն են օդի աղտոտվածության համար, հատկապես քաղաքներում, որտեղ բեռնվածությունը շատ է, փողոցների մեքենաները շատ են ճանապարհներին և մեքենաները այդ, հատկապես՝ կանգնած ժամանակ վտանգավոր գազեր են արտանետում, ինչը էական աղտոտում է օդը, սակայն սիրելի քաղաքացիներ, բացի այս արտոնությունները, նաև շատ կարևոր է, որ մենք մեր մեքենաները, որոնք էլեկտրական չեն, վարենք օրինակ՝ այդ կատալիզատորներով, որոնք մեծ մասամբ էդ խնդիրը կա, որ քաղաքացիները հանում են, վաճառում են կամ չեն ֆիլտրում, ինչը էլի շարունակում է աղտոտել օդը:

Շատ կարևոր է էլի օդի աղտոտվածության դեմ պայքարում շարունակել էն տարածված արատավոր երևույթը, երբ խոտեր ենք այրում, տերևներ ենք այրում, հատկապես՝ էս սեզոնին, էս, օրերս էլ դեպի Վեդի էի գնում, ճանապարհին նկատեցի՝ ինչքան շատ է էդ այրվող խոտի քանակը, ինչը շատ, էլի վտանգավոր օդ է արտանետում, գազեր են արտանետում, որը անգամ էդ մեկ անգամ շնչելը ազդում է մարդու առողջության վրա:

Կարևոր է պահպանել շինարարական նորմերը և օրինակ՝ ցանցապատել էդ շինարարության ժամանակ շինհրապարակը, այսինքն՝ միայն պետության գործոնը չէ մաքուր օդը, և մեր բոլորի ձեռքերում է նաև պահպանելը մաքուր օդը, և խնդրում եմ նաև հետևել բոլոր կանոններին, որպեսզի մեր քաղաքը շնչի: Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, տիկին Հակոբյան: Գառնիկ Դանիելյան՝ հաջորդ ելույթի համար:

 Գ.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

-Կարևոր հարցերի ժամանակ իմ հերթը չհասավ: Ես, նախ՝ տիկին Հակոբյան, ուզում եմ ձեզ արձագանքել, որ միայն հիմնական աղբյուրը դա մեքենաները չեն, բայց ամիսներ, տարիներ շարունակ օդի աղտոտվածության հարցը, որ բարձրացվում էր Երևան քաղաքի ավագանու, ուրեմն, ձեր խմբակցության ղեկավարը, այսպես քամահրական ստատուսներով, բանով հանդես էր գալիս և ոչ միայն, ինքը հիմա, արդեն սկսել եք մտածել օդի մասին, լավ ա, որ սկսել եք մտածել, բայց որ ավելի շուտ մտածեիք դրա մասին, ավելի լավ կլիներ: Տևական ժամանակ դրա մասին խոսել ենք, ինձ թվում ա առիթը կընձեռնվի համապարփակ էս թեմայի մասին խոսելու, բայց լավ ա, որ արդեն տեղ ա հասել, էդ շատ ողջունելի ա:

Հիմա, պարոն Պապոյան, 2 հարց ունեմ: Առաջին հարցս դա վերաբերվում է 90-օրյա սահմանափակումների հետ կապված: Ինչ նորություններ կան էս մասով: Խնդրում եմ ձեր եզրափակիչ ելույթի ժամանակ ասեք, որովհետև հազարավոր մեր հայրենակիցներ անհամբեր սպասում են, թե ինչ նորություններ կան դրա հետ կապված, և ինչ հանգրվանի եք հասել բանակցությունների արդյունքում:

Էլեկտրոմոբիլների հետ կապված, էլի, թե՛ հանձնաժողովի նիստի ժամանակ, թե՛ լիագումար նիստերի ժամանակ պարոն Բագրատյանը էլի ասեց դրա մասին, բայց ուրախ եմ, որ էդ հարցով էլ արդեն որոշակի առումով ձեզ մոտ էլ մտահոգություն կա, բայց մարտկոցների հետ կապված լրջագույն խնդրի առջև են կանգնելու, որովհետև եթե տեսնում ենք էն երկրների, ուրեմն վիճակը, որը մեզնից ավելի տարիներ առաջ են էս խնդրի առջև բախվել, լավ կլինի, որ օր առաջ էս խնդրի մասին մտածենք:

Բայց մի ինձ ուրիշ հարց ա հետաքրքիր: Ես ուզում եմ, քանի որ ինձ մտահոգող հարցեր ստեղ հնչեցին, բայց կարևոր մի հարց կա: Խնդրում եմ հնչեցրեք թվերը, թե որքան էլեկտրոմոբիլ պետական ոլորտի աշխատողներ, այսինքն՝ պետությունն ինչքա՞ն էլեկտրոմոբիլ ա գնել իր կարիքների համար, ծառայողական մեքենաները, ի՞նչ կա այս հարցով: Արդյո՞ք ունեք հաշվարկներ, թե… երկու վայրկյան, ավարտեմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ավարտեք խնդրեմ:

 Գ.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

-Արդյո՞ք ունեք հաշվարկներ, թե ինչքան ներդրում ա պետք և ինչ ա, էլի, հիմա այս պահին ինչ վիճակ ա: Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ: Արթուր Խաչատրյան, համեցեք:

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Պարոն Պապոյան, քանի որ երկրորդ հարցիս չպատասխանեցիք, երևի շատ, ժամանակի սղության պատճառով, ես կխնդրեի լաբորատորիաների հարցին անդրադառնաք, որովհետև էդ հարցը ես տվեցի, որովհետև հենց դուք սկսեցիք խոսել, ինձ ծանոթներից մեկը գրեց, ասեց նույն մեքենան տեխանձնագրում տարբեր ձիաուժ ա անում, և գնում ես 230 հազար դրամ վճարում ես և հզորության վերագնահատում ա տեղի ունենում և երկրորդ հարցը, որին կուզեի անդրադառնայի էստեղ պարոն Բագրատյանի ասածն ա, եթե թվերը ճիշտ են, մենք տեսնում ենք, որ խայտառակ իրավիճակ ա: Պետությունը հարկահավաքների փողերն ուղղում ա ինչ-որ բիզնեսներին, որպեսզի էդ բիզնեսերը մեքենան մտցնեն Հայաստան, առանց ավելացված արժեքի հարկ վճարելու, և Հայաստանից արտահանեն: Ինչո՞ւ պիտի հերոս հարկատուները ֆինանսավորեն բիզնես և ինչո՞ւ է պետությունը միջնորդ հանդիսանում:

Դրա համար ես կխնդրեի, եթե ունեք էդ թվերը, ամփոփիչ ելույթում դրան անդրադառնաք, իսկ եթե չունեք, կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի, որ գոնե երկրորդ ընթերցումի, առաջինից երկրորդ ընթերցումն անցնելուց հստակ արձանագրի, որ եթե ինչ-որ մեկը մեքենա է ներմուծել և արտահանում ա հենց ինքը, պետք ա ավելացված արժեքը հետ վերադարձնել կամ չգիտեմ, մի տարվանից ավելի շուտ, 2 տարվանից ավելի շուտ արտահանելու դեպքում վերադարձնի: Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ելույթներն ավարտվեցին: Պարոն Բագրատյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք չեք տեսնում: Պարոն Պապոյան, համեցեք կենտրոնական ամբիոնի մոտ:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Սկսեմ առաջին և վերջին ելույթներից: Էդ սահմանափակումների համար քննարկելի ա, բայց եթե կա էդպիսի առաջարկ, կխնդրեմ գրավոր տեսքով նախապես ուղարկեք: Ես նաև նշեցի, որ շատ զգայուն հարց է, գործընկեր, միջազգային կառույցների հետ ես էլ եմ բոլոր կարգավորումները քննարկում, որպեսզի հասցնենք, նաև իրենց կոմունիկացնենք, քննարկենք:

Պարոն Խաչատրյան, թվերի հետ կապված, ուրեմն 36,416 մեքենա է Հայաստան 2017-20, ուրեմն, 4 թվական և 25 թվական, մինչև 25 թվականի հունիս մտել, որից քանիսն է հիմա, էս պահին չեմ կարող ասել: Այդ թիվը ձեռքիս տակ չկա, բայց ենթադրենք, եթե պայմանական, օրինակ՝ 10 հազարով պակաս ա: Էստեղ պետք ա նայենք, հիմա կարող ա մարդը գնել ա, մի տարի, 2 տարի քշել ա, հետո օրինակ՝ վաճառել ա, արդյո՞ք իրավունք չուներ էդ մարդը վաճառելու:

Ենթադրում եմ ուներ: Էստեղ պիտի մի քիչ, թերևս շատ զգույշ լինենք: Այլ հարց ա, որ կարող էր շատ կարճ ժամանակի համար ինչ-որ սահմանափակում, մեխանիզմ դնենք, որ էդ վերաարտահանումը չսպասարկի, բայց լրացուցիչ վիճակագրություն, աշխատանք է պետք:

Եթե պարզվի, որ 10 հազարն էլ է, օրինակ՝ եկել ա, մի շաբաթ հետո գնացել ա, հասկանալի ա, որ էստեղ խնդիր կա, եթե պարզվի, որ մարդը 2 տարի քշել ա, հետո վաճառել ա, ես կարծում եմ ընդհանրապես էստեղ խնդիր չկա: Էս էս մասով:

Հաջորդը ձիաուժների հետ կապված: Էդ ձիաուժների հետ կապված քննարկումներն իրականում մենք ենք սկսել, մենք տեսել ենք, որ կա հնարավորություն, որ օրինակ՝ իքս, մակնիշի անունը չտամ, մեքենան, ոչ թե մի միլիոն դրամ վճարեն, այլ 300 հազար դրամ, ու մենք ասել ենք, որ կա, ուղղություն ենք ցույց տվել մարդկանց, ասել ենք` կարաք գնաք էս բանը անեք, որովհետև ԵԱՏՄ-ում այսպիսի բան կա, բայց նաև հիմա հաջորդ բանն ենք անցել:

Հաջորդն ասում ենք, որ եթե մեկը բերեց էս, անունը կարծեմ «Zeekr» ա էդ մեքենայի, ասում ա էս մեքենայի էս մոդելը, ենթադրենք, 300 հազար դարձրեց իրա թղթով, էդ նշանակում ա` ինչքան բազայում մեքենա կա, ավտոմատ ինքը դառնում ա էդ տրամաբանությամբ: Հիմա էդպիսի աշխատանքներ ենք անում Կառավարությունում, պարոն Թունյանը հենց էդ նկատի ուներ, որպեսզի կարողանանք ավելի արագացնենք պրոցեսը:

Քվոտայի մասին, կարծես խոսք եղավ: Ուղղակի, եթե կարելի ա 1 րոպեում արագ-արագ ավարտեմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք:

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Արդեն նշեցի էս մասով, այսինքն՝ սա քվոտայի մասին չի. լինի, արդեն մեխանիզմների մասին կխոսենք: 90-օրյա սահմանափակման մասով ուղղակի շատ կարճ նշեմ, որ Դումայում հիմա նախագիծ կա էդ մասով, իրենց ընթացակարգերով գնում է առաջ: Առաջիկայում, առաջիկա օրերին Ռուսաստանի Դաշնությունում այց է լինելու կառավարական: Էդ հարցը լրացուցիչ կքննարկենք: Դեսպանի հետ էլ եմ հանդիպել, դեսպանին էլ եմ փոխանցել մեր խնդիրը:

Մարտկոցների հետ կապված խնդիրը կա, դրա համար ենք նաև սահմանափակում դրել տարիների և երևի էսքանը: Շնորհակալություն: Հա, պետական մեքենաները, թիվը ես չունեմ, բայց ես գիտեմ, որ հիմա բոլոր գնումները, որոնք որ արվում են, բացառությամբ առանձին դեպքերի, որոնք որ, կարծես թե օրենքով են, ուրեմն անվտանգության խորհրդի անդամների հետ կապված, բացառությամբ էդ դեպքերի, մնացած բոլոր մեքենաները, այդ թվում՝ էն մեքենաները, որոնք Ազգային ժողովում կամ օրինակ նախարարություններում են սպասարկվում, դրանք էլեկտրոմոբիլներ են, ուղղակի մեկ թիվ նշեմ: Էս վերջերս մենք հաշվել էինք՝ մի տեղ մարզային գործուղում էի գնացել և եկել 2000 դրամի մոտավորապես էլեկտրաէներգիա ենք ծախսել, այնինչ մյուս դեպքում մոտավորապես մի 20, 30 հազար դրամի բենզին կծախսեինք: Ասենք այդպիսի մեծ տարբերություն իրականում կա, դրական առումով:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք Կառավարության ներկայացրած «Առողջության համընդհանուր ապահովագրման մասին» և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթը առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը: Հիմնական զեկուցող՝ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյան: Համեցեք, տիկին նախարար:

   Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Բարև ձեզ: Հարգարժան նախագահող, հարգելի գործընկերներ, ինձ համար մեծ պատիվ է և ուրախություն է Ազգային ժողովին ներկայացնել առողջության համընդհանուր ապահովագրության փաթեթը՝ օրենսդրական փաթեթը: Այն իրենից ներկայացնում է առանձին օրենք առողջության համընդհանուր ապահովագրության մասին և բազմաթիվ օրենքների փոփոխությունների նախագծեր: Ի հավելումն նշեմ, որ այս օրենսդրական փաթեթին հաջորդիվ Կառավարությունը ընդունելու է նաև ենթաօրենսդրական ակտերի մի ամբողջ փաթեթ, որոնք պետք է համալրեն մեր օրենսդրությունը և ըստ էության, հնարավորություն ստեղծեն առողջության համընդհանուր ապահովագրության համակարգի ներդրման: Եվ այսպես՝ Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության 2021-26 թվականների ծրագրի անկյունաքարային խոստումներից և ծրագրերից մեկը մարդկային կապիտալի զարգացման շրջանակներում առողջության համընդհանուր ապահովագրության ներդրումն էր: Ինչու՞, որովհետև երկրներում առողջապահական համակարգերի կանխավճարային մոդելը երկար տարիների ընթացքում ապացուցել է իր արդյունավետ լինելու հանգամանքը: Այն ապահովում է, որ բնակչության ֆինանսական հասանելիությունը և պաշտպանվածությունը հիմնական ծառայությունների փաթեթում ընդգրկված ծառայություններում մարդիկ հնարավորություն ունենան ստանալ, որպեսզի ժամանակի ընթացքում կրճատվի բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների դիմաց կատարվող ահռելի ծախսերը և դրա հետևանքով կրճատվի աղքատացման ցուցանիշները, որպեսզի բարձրացվի առողջապահության բնագավառում ծախսվող գումարների արդյունավետությունն ու նպատակայնությունը և ամենակարևորը՝ բարելավվի բուժծառայությունների սպասարկման որակը և մեր երկրի առողջական ցուցանիշները:

Այս խնդիրների լուծման համար է, որ մեր Կառավարությունը ընդունեց, 2023 թվականին ընդունեց հայեցակարգ, որտեղ ամփոփվեցին հիմնական մոտեցումները առողջության ապահովագրության ներդրման և էդ հայեցակարգի հիման վրա այնուհետև մշակվեց մոդելը, իրականացվեցին հաշվարկները, իրականացվեց օրենսդրական փաթեթի ամբողջական նախապատրաստական աշխատանքները, և ըստ էության, այսօր մենք այստեղ ենք՝ ընդունելու մեր երկրի, իմ կարծիքով կարևորագույն, ուրեմն ռեֆորմներից մեկը: Այո, ինչպես նաև բյուջեի քննարկման ժամանակ ես իմ խոսքում նշել էի, իննսունական թվականներից ընդունվել են մի շարք հայեցակարգեր, Կառավարությունների ծրագրերում են զետեղված եղել առողջության ապահովագրության համակարգերի ներդրման խոստումները, և, ըստ էության, անընդհատ այդ խոստումը կիսատ է մնացել ինչ-ինչ հանգամանքների բերումով: Եվ այս օրենսդրական փաթեթի շրջանակներում մենք մեր երկրում փուլային ձևաչափով ներդնելու ենք մի ընդհանրական համակարգ, որը ապահովելու է բոլոր քաղաքացիների առողջական հիմնական կարիքների բավարարումը, և ես էստեղ նորից պիտի շեշտադրեմ, որ այն համընդհանուր է, այսինքն՝ ներառելու է Հայաստանի բոլոր քաղաքացիներին, բայց չի ծածկելու բոլոր քաղաքացիների և ամեն անհատի ողջ առողջապահական կարիքները, այլ ուղղված է հիմնական հիվանդացության և մահացության բեռ հանդիսացող վիճակների, հիվանդությունների մեղմմանը, դրանց առողջապահական ամենալավ արդյունքների ապահովմանը: Օրենսդրությամբ և առանձին այս օրենքի շրջանակներում մենք անդրադարձ ենք կատարել հիմնական հասկացություններին իհարկե, որովհետև մենք հասկանում ենք, որ ներդրվում է նոր համակարգ և պետք է շեշտադրեմ, որ ապահովագրական ընդհանուր առմամբ մեր երկրում եղած իրավական կարգավորումներից կան որոշակի առանձնահատկություններ, որոնք հենց սահմանվելու են այս օրենքի շրջանակներում:

Ապահովագրական հիմնական հասկացություններից են, իհարկե, ապահովագրական դեպքը, ապահովագրվող անձանց շրջանակը, ուրեմն ապահովագրական հիմնադրամի հասկացությունը, նրա գործառույթները, պետության կողմից երաշխավորված ապահովագրավճարները, անցումային փուլերի հստակ աստիճանակարգը, և բոլոր այս իրավական նորմերը ամփոփելու են, ուրեմն, իրենց շրջանակներում, ինչպես նշեցի, հիմնական հասկացությունները, իրավանորմերը, անցումային դրույթները, վեճերի, ուրեմն, քննարկման մեխանիզմները և մյուս իրավական ակտերը, որոնք որ հարակից են հանդիսանում այս օրենսդրական փաթեթում ամբողջացնելու են այս համակարգի իրավական կարգավորումները: Առողջության համընդհանուր ապահովագրության շրջանակներում սահմանվելու է այն, ուրեմն, պայմանագրային հարաբերությունները, որոնք որ ապահովագրական հիմնադրամը ունենալու է ապահովագրվողի հետ, ունենալու է առողջապահական կազմակերպությունների հետ, ովքեր որ իրականացնելու են բժշկական ծառայությունների և դեղորայքային ապահովության ծառայությունները, և այս շրջանակներում հստակ սահմանվելու են այն ընտրության չափանիշները, որոնց հիման վրա ապահովագրական հիմնադրամը կնքելու է պայմանագրեր առողջապահական կազմակերպությունների հետ՝ ի օգուտ երրորդ անձանց:

Ուզում եմ առանձնակի շեշտադրել, որ մեր, ուրեմն, ապահովագրության բարեփոխման հիմնարար սկզբունքներից է, որ մենք մեր երկրի բոլոր քաղաքացիներին միավորում ենք մեկ ապահովագրական զամբյուղի մեջ, որպեսզի հավասրաակշռենք մեր երկրի բոլոր քաղաքացիների առողջական, ֆինանսական ռիսկերը, ինչի արդյունքում կարող ենք ստանալ շատ ավելի հավասարակշռված փաթեթ այն արժեքով, որը այլ պարագայում դժվար էր լինելու ապահովել: Սա հիմնական սկզբունքներից մեկն է, այսինքն՝ ստեղծվում է բազային պետական ապահովագրական փաթեթի համար, որը նույնական է լինելու բնակչության բոլոր խմբերի համար, բոլոր անհատների համար մեկ միասնական պետական ապահովագրական հիմնադրամ, բայց նաև այս օրենքը հստակ կարգավորում է, որ այս ապահովագրական հարաբերություններից դուրս, այսինքն՝ բազային փաթեթից դուրս ծառայությունների ստանալու համար, ինչպես նաև հավելյալ, ուրեմն, ծառայություններ, հավելյալ, ուրեմն, կոմֆորտային պայմաններում ծառայություններ ստանալու համար, այնպիսի ծառայություններ, որոնք որ փոխհատուցման առավելագույն չափեր ունեն փաթեթի շրջանակներում մեր երկրում շարունակելու է գործել մասնավոր ապահովագրման մեխանիզմները, և, իհարկե, մեր քաղաքացիների մի մասը, վստահաբար, տարիների ընթացքում շատ ավելի մեծ մասը կարողանալու է օգտվել ինչպես պետական բազային ապահովագրական փաթեթից, այնպես էլ նաև պլյուս փաթեթներից, որոնք շատ ավելի մեծ ծառայությունների շրջանակ կընդգրկեն իրենց մեջ: Ես, իհարկե մենք հանձնաժողովի նիստում երկար քննարկել ենք մանրամասն այն փուլերը, որոնք որ նախատեսված են օրենքով, բայց ես նորից դրանց վրայով, իհարկե կանցնեմ, և, իհարկե, հետո սիրով կպատասխանեմ նաև ձեր հարցերին:

Եվ այսպես, մենք նախատեսում ենք ապահովագրության համակարգը ներդնել երեք տարվա ընթացքում. առաջին փուլը, որ պետք է մեր ապահովագրվողները ներառվեն, ես ինչու եմ նշում այս ձևակերպումը, որովհետև, ըստ էության, մեր նախորդ տարիների աշխատանքը ևս եղել է մեծապես ապահովագրական համակարգի նախապատրաստական փուլ և բազմաթիվ մեխանիզմներ, որոնք որ անկյունաքարային են լինելու համակարգի համար, արդեն իսկ պիլոտային տրամաբանության տարիներ է, որ գործարկվում են:

Եվ այսպիսով, 2026 թվականի առաջին փուլով ապահովագրվելու են բնակչության հետևյալ խմբերը՝ մինչև 18 տարեկան երեխաները, 65 պլյուս տարիքի անձինք, 18-65 տարեկան հաշմանդամության կարգ, ֆունկցիոնալության գնահատական ունեցող քաղաքացիները և անապահովության միավորներ՝ 28 և ավել միավոր ունեցող անձինք: Այս բոլոր խմբերը ապահովագրվելու են պետության կողմից, և նրանց ապահովագրավճարը վճարելու է պետությունը՝ պետական բյուջեի շրջանակներում:

Հաջորդ խումբը, որ ներառվելու է 2026 թվականից 200 հազար դրամից ավել աշխատավարձ կամ դրան հավասարեցված եկամուտ ունեցող քաղաքացիներն են և նրանց համար էլ է Կառավարությունը մեղմելու առաջին մեկնարկային տարվա ֆինանսական բեռը՝ ներդնելու է հետևյալ սուբսիդավորման համակարգը: Ես կնշեմ այն աշխատավարձային, ուրեմն, խմբերի տարբերությունները, որոնք որ սուբսիդավորման ճկուն համակարգից կարողանալու են օգտվել: Եվ այսպես՝ 200-500 հազար դրամ աշխատավարձ ստացող մեր քաղաքացիները պետք է վճարեն տարեկան 129,600 դրամ, որը բաժանելով ամսական ստանում ենք 10,800 դրամ: Վճարումն իրականացվելու է ամսական կտրվածքով: 10,800 դրամից նրանք «Զինապահ» հիմնադրամին այսօր վճարվող 5500 դրամի փոխարեն վճարելու են ընդամենը 1000 դրամ և մնացած 4500 դրամը կարողանալու են ուղղել առողջության ապահովագրությանը:

Հաջորդը ֆիզիկական անձանց հայտարարագրման համակարգի շրջանակներում սոցիալական կրեդիտների շրջանակում հետ վերադարձն է, այսինքն՝ մեր կողմից վճարված եկամտահարկից պետությունն այսօր մեզ վերադարձնում է մեր անձի առողջության և կրթության ծախսերը հոգալու համար, և այս սոց կրեդիտների շրջանակներում, նորից եմ կրկնում 200-500 հազար դրամ ստացող քաղաքացիները մինչև ամսական 6000 դրամի շրջանակներում կարողանալու են հետ վերադարձ ստանալ, այսինքն՝ այս 2026 թվականի ֆինանսական բեռը քաղաքացու վրա այս խմբի ընդամենը 300 դրամ է լինելու:

Հաջորդը 500-1միլիոն դրամ աշխատավարձ ստացողներն են: Այս խմբի քաղաքացիներն այսօր վճարում են «Զինապահ» հիմնադրամի 8500 դրամ, շարունակելու են վճարել 1000 դրամ և մնացած 7500 դրամը ևս կարողանալու են ուղղեն առողջության ապահովագրությանը: Սոցկրեդիտների շրջանակներում նրանք ամսական մինչև 4000 դրամի կարողանալու են հետվերադարձ ստանալ և 1 միլիոն դրամից ավել ստացող քաղաքացիները շարունակելու են «Զինապահ»-ին վճարել 15 հազար դրամը և կարողանալու են հետվերադարձ ստանալ միայն սոցկրեդիտի 4000 դրամը:

Ինչու է այսպիսի տարբերակված սուբսիդավորման համակարգ ներդրվում. շատ պարզ պատճառով, որովհետև մեր ապահովագրական փաթեթի արժեքը, ապահովագրավճարը, ըստ էության, ֆիքսված է և նույնական է բոլոր քաղաքացիների համար, և էստեղ ավելորդ չեմ համարում ընդգծել, որ ամեն մարդ վճարում է իր ապահովագրության համար կոնկրետ փաթեթի համար, և որպեսզի մենք ունենանք նաև սոցիալական համերաշխության սկզբունքի պահպանություն, այսինքն՝ նվազ եկամուտներ ունեցող քաղաքացիների և բարձր աշխատավարձ ստացող քաղաքացիների համար ֆինանսական նույնական բեռ չթողնենք, Կառավարությունը որոշում է կայացրել նման սուբսիդավորման համակարգ ներդնելու: Հաջորդ տարի՝ 2027 թվականին, կներառվեն մինչև 200 հազար դրամ, այսինքն՝ բոլոր ֆորմալ գրանցված աշխատողները:

Եվ երրորդ՝ ավարտական փուլին, մնացած բոլոր քաղաքացիները, ովքեր որ, ուրեմն, հանդիսանում են գյուղացիական տնտեսություններում զբաղվածներ, հանդիսանում են ընտանիքի փոխկապակցված անձինք, օրինակ՝ ուսանողները և այլն, և այլն, և այլն: Այսինքն՝ 2028 թվականի հունվարի 1-ից մեր վերջնական փուլը մեկնարկում է և 29 թվականին, ըստ էության, մեր բնակչության ճնշող մեծամասնությունը պիտի ունենա առողջության համընդհանուր ապահովագրություն:

Ապահովագրության հիմնական ներդրման մոդելի առանձնահատկությունը հետևյալն է, հարգելի պատգամավորներ, հարգելի քաղաքացիներ, մարդն իր կյանքի ընթացքում, փոքր-փոքր գումարներ ներդնելով, վստահ է լինում, որ երբ որ հիվանդությունը վրա է հասնում կամ երբ որ պետք է հոգալ առողջության մասին, նա կարող է դա իրեն թույլ տալ, որովհետև ինքը ներդրում է արել այս համակարգի մեջ: Այս համակարգի շնորհիվ մենք մեկս մեկի համար ապահովում ենք առողջական խնդիրների վրա հասնելու պարագայում ապահովության համակարգ: Արդյո՞ք այս համակարգը լուծելու է մեր բոլոր խնդիրները. իհարկե, հարգելի քաղաքացիներ, այս համակարգը հակառակը, վեր է հանելու նաև բոլոր այն թաքնված խնդիրները, որոնք որ տարիներով մենք չենք կարողացել հասցեագրել, և մեր հանձնառությունն է այս համակարգի շնորհիվ վեր հանել խնդիրները, լուծել խնդիրները և ապահովել մեր քաղաքացիներին առողջության իրավունքով: Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն զեկույցի համար: Հիմա տիկին Ավանեսյանին հարցեր ուղղելու համար հերթագրում: Հերթագրվել է 19 պատգամավոր: Լուսինե Բադալյան, համեցեք:

 Լ.ԲԱԴԱԼՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Տիկին Ավանեսյան, շնորհակալություն զեկույցի համար, և սա, թերևս ամենասպասված նախագիծն է, և շատ ուրախ եմ, որ մենք այն քննարկելու հնարավորություն ունենք: Իհարկե, մանրամասն քննարկել ենք հանձնաժողովի նիստում, բայց միևնույն է քաղաքացիները շարունակում են հարցեր ուղղել, և ես ուզում եմ, առանձնացրել եմ 3 հարց, որոնք ամենից շատն են ուղղում և կխնդրեի, որպեսզի օգտագործելով այս հարթակը, քաղաքացիների համար պարզաբանումներ անեիք:

Օրինակ՝ միջազգային ընկերության աշխատակիցները, դեսպանատների աշխատակիցները և մի շարք մեծ խոշոր ընկերությունների աշխատակիցներ արդեն իսկ ունեն ապահովագրություն՝ մասնավոր ապահովագրական ընկերությունների կողմից, և շատ դեպքերում նրանք չեն կարող հրաժարվել արդեն իսկ իրենց աշխատավայրում ունեցած ապահովագրությունից կամ չեն ուզում, որովհետև շատ գոհ են, ու միևնույն ժամանակ մենք ունենք արդեն ապահովագրության այս տեսակը, որը, կարծես թե պարտադիր է բոլոր քաղաքացիների համար: Ի՞նչ պիտի անեն իրենք: Էս հարցը մտատանջում է, և հարցնում են՝ պիտի 2 տեղ վճարենք մենք, թե կարող ենք նաև պահպանել մեր հին ապահովագրական տարբերակը և հրաժարվել պետական ապահովագրությունից: Սա մեկ:

Երկրորդ հարցը, որ ամենից հաճախ հնչում է՝ ապահովագրության համար վճարվող գումարները ի՞նչ տարբերակով են վճարվում, այսինքն՝ ավտոմատ կերպով է դա կատարվելու, թե լինելու է հաշվեհամար, որին որ քաղաքացիները վճարելու են. այն քաղաքացիները, որոնք պիտի վճարեն ապահովագրության համար, և երբ դուք խոսում էիք «Զինապահ» հիմնադրամին տրվող գումարների կրճատման և դրանք ապահովագրությանը ուղղելու մասին, սա էլ են հարցնում՝ արդյոք դա ավտոմատ կերպով է արվելու, թե միևնույն է որևէ գործողություն քաղաքացին պիտի կատարի և երրորդ հարցը շատ քննարկված՝ 63-65 տարեկան քաղաքացիներին է վերաբերում. ի՞նչ է լինելու 63 տարեկան այն քաղաքացիների հետ, 63 և 64, որոնք արդեն թոշակառու են, չեն աշխատում, չեն կարող վճարել դրա համար, բայց միևնույն ժամանակ, փաստորեն այս խմբի մեջ չեն տեղավորվել: Իրենք ի՞նչ պիտի անեն: Շնորհակալություն:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, տիկին Բադալյան, հարցերի համար: Միջազգային կազմակերպությունների և Հայաստանի Հանրապետության և այլ երկրների միջպետական պայմանագրերի շրջանակներում Հայաստանում գործող կազմակերպությունները այս օրենքի կարգավորման մեջ չեն մտնում և միջպետական պայմանագրերը համարվում են ավելի բարձր իրավաբանական ուժ ունեցող, այսինքն՝ այս միջազգային կազմակերպությունները կարող են շարունակել գործել իրենց այսօր գործող իրավակարգավորումների շրջանակներում: Ինչ վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետության, ուրեմն, ռեզիդենտ հանդիսացող կազմակերպություններին և էնտեղ աշխատող քաղաքացիներին, ապա այո, նրանց վրա տարածվում է այս օրենսդրությունը, և մենք բոլորս՝ անկախ նրանից՝ այսօր ունենք մասնավոր ապահովագրական փաթեթ, թե չունենք, 2026 թվականից, եթե մեր աշխատավարձը 200 հազար դրամից ավել է, պետք է ունենանք պետական բազային ապահովագրական փաթեթը, և սրա շրջանակներում է, ես նորից եմ կրկնում, որ մենք հնարավորություն ենք ունենալու ընդհանրական երկրի մասշտաբով համակարգ, ենթակառուցվածք ունենալ, և նրանք կարող են շարունակել հավելյալ մասնավոր ապահովագրականների շրջանակներում ստանալ պլյուս փաթեթներ՝ կախված իրենց էսօր վճարվող գումարների շրջանակից: Այսինքն, եթե այսօր մարդը 129 հազար դրամից ավել արժեք ունեցող մասնավոր փաթեթ ունի, 129 հազար դրամը կուղղվի պետական բազային փաթեթին, հավելյալը կդառնա արդեն պլյուս փաթեթի շրջանակներում վճարվող գումարներ:

Վճարումները իրականացնելու է հարկային գործակալը, ինչպես այսօր մեր գործատուներն են իրականացնում մեր հարկային պարտավորությունների շրջանակներում վճարները, այնպես էլ այս ապահովագրավճարները գանձումը իրականացնելու են գործատուները, հարկային գործակալները: Անհատ ձեռներեցների պարագայում դա իրականացնելու են իրենք, ինչպես այսօր էլ իրականացնում են մնացած հարկային պարտավորությունները:

Այո, ուրեմն «Զինապահ» հիմնադրամի շրջանակներում, ինչպես այսօր մեր աշխատավարձից գանձվում է և ուղղվում է դեպի «Զինապահ»-ին, այդ տարբերությունը, ուրեմն, կուղղվի առողջության ապահովագրությանը, այսինքն՝ ըստ էության, ամսվա վերջում անձն իր աշխատավարձի վրա փոփոխություն չի նկատի, ուղղակի ուղղությունը կփոխվի դեպի առողջության համընդհանուր ապահովագրության համակարգ: Տիկին Բադալյան, մեր այս համակարգի ներառման որպես շեմ վերցրել է տարիքը և ոչ թե անձի կենսաթոշակային համակարգից օգտվելու կարգավիճակը, և դա շատ պարզ պատճառ ունի: Այո, մեր նպատակն է մեր բոլոր քաղաքացիների կարիքը հոգալ, եթե արձագանքեք, հետո կշարունակեմ պատասխանել:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք: Արձագանք:

 Լ.ԲԱԴԱԼՅԱՆ

-Շարունակեք, տիկին Ավանեսյան:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ: Այո, մեր հենց հանձնառությունն է եղել ի վերջո ապահովել մեր քաղաքացիներին այսքան երկար սպասված առողջապահական կարիքները, բայց ամեն ինչ գալիս է մեր բյուջեի հնարավորություններից և մեր խոստումներն էլ իրատեսական են, և շատ կարևոր է, որ դրանց տակը կան հստակ հաշվարկներ և հնարավորությունների սահման, ինչը մենք կարող ենք 2026 թվականից իրականացնել, բայց մենք՝ որպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներ, ինչպես մեր հարկերը վճարելու շրջանակներում նպաստել ենք այս համակարգ ներառելուն 65 պլյուսին, կարող ենք նպաստել, որ 63 պլյուսն էլ ներառվի և շատ ավելի այլ խմբեր էլ ներառվի, այսինքն՝ Հայաստանի Հանրապետության աշխատող, հարկ վճարող քաղաքացին է որոշում՝ ով է ներառվելու այս համակարգ, և մենք էլ իրենց վճարած հարկերը, ինչպես երևում է, ուղղում ենք հենց իրենց ընտանիքների բարօրությանն ու առողջությանը:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արման Ղազարյան։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, առաջին հայացքից թվում է, որ շատ մեծ բան եք անում: Չնայած էն բանի, որ ոչ մի թիվ չհնչեցրեցիք դուք: Մենակ 10,900, 800, զինապարտների գումարը կրճատվում, տրվում ա ստեղ: Ես ուզում եմ թվեր հնչեցրեք՝ 2026 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ քանի՞ 65 և ավել տարիքի թոշակառուներ են օգտվելու այս ծրագրից: Սա մեկ: 0-18, որ ասում եք, 0-18 հիմա էլ ա օգտվում, ըտե նոր բան չեք անում: Հաշմանդամություն խումբ ունեցողները, չնայած դուք էնքան եք սեղմել ձեր ռադիոլոգների ասոցիացիայով, դրանք հիմա էլ են օգտվում, և բերեք ասեք՝ էդ վճարված գումարների դիմաց ինչպիսի՞ ծառայություններ և բուժօգնություններ են սահմանվում: Բերեք օրենքով, մի հատ ասեք ցանկը, որովհետև ասեցիք հաշվարկներ ունեք, ոչ թե ասեք ենթաօրենսդրական ակտերով, Կառավարության որոշումներով, կոնկրետ գումարը մարդը վճարել ա, ինչի դիմաց ա վճարել, ինչ ծառայություն պետք է վճարվի, բան արվի, տրվի իրեն:

Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխանները մեր հանրությունը և անձամբ ես սպասում եմ, որպեսզի հասկանամ, այսինքն՝ տեսքի բերեմ՝ 65 և ավել տարիքի քանի՞ թոշակառուներ են օգտվելու այս ծրագրից, գումարների չափը, օրենքով ինչքա՞ն ա, սահմանված օրենքով կա 10800, ի՞նչ ծառայությունների դիմաց ա իրականացվելու տրվելիք էդ գումարները, և էս վերջում նայեցի, որ հիմնադրամի մրցույթ եք հայտարարելու՝ առանց օրենքը ընդունելու, հիմնադրամի աշխատողների: Այսինքն, եթե հլը դեռ օրենքը չեք ընդունել, դրանք ո՞նց եք բան անում դուք, մրցույթները ո՞նց եք հայտարարել և ուզում եք, որ էդ աշխատողների հիմնադրամում աշխատողներ հավաքագրեք էլի, մրցութային կարգով: Հարցերը շատ են, բայց էս կարևորներից պատասխանեք, մնացածը փորձենք էլի արձագանքի տեսքով, հարցուպատատասխանի տեսքով ստանանք էլի, ինձ հուզող հարցերի պատասխանները:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շատ լավ, պարոն Ղազարյան, տեսեք և՛ առաջին հայացքից, և՛ երկրորդ ու չորրորդ հայացքներից իսկապես սա շատ մեծ հեղափոխական մոտեցում է առողջապահական համակարգում, որովհետև ամբողջական նոր մոտեցում է ֆինանսավորման ծառայությունների գնահատման, դրանց ձեռքբերման, խմբերի ներառման և այլն, և այլն, և ես հատուկ մի օր Ռադիոլոգների ասոցիացիայի և ձեր միջև հանդիպում եմ կազմակերպելու, որովհետև ինչ-որ սենց բան ունեք, հարցեր ունեք մեր ռադիոլոգներին: Տեսեք, ես սիրով կհնչեցնեմ թվերը, որովհետև դրանք շատ են, և քանի որ ելույթը սահմանափակ էր, ժամանակի մեջ շնորհակալ եմ, որ հնարավորություն ընձեռեցիք բարձրաձայնելու նաև որոշակի թվային ցուցանիշներ: Մինչև 18 տարեկան երեխաները մեր երկրում 700 հազար հոգի են և այո, նրանք նաև մեր Կառավարության շնորհիվ օգտվում են այսօր պետական պատվերից, և դա եղել է շատ կարևոր որոշում, 2019 թվականին մինչև 18 տարեկան երեխաները ներառվեցին պետական պատվերի մեջ: Դրանից հետո տարի-տարի ավելացավ նաև պետպատվերի ծավալները, ծառայությունների շրջանակները: Այո, նրանք՝ որպես առաջին խումբ, պետության կողմից դառնալու են ապահովագրված, և փոփոխվելու է նրանց ծառայությունների շրջանակը և ծառայությունների շրջանակում նաև փոխհատուցման գներն են փոխվելու:

Հաջորդիվ՝ 65 պլյուս տարիքի անձինք 400 հազարից ավել քաղաքացիներ են, և այո, սա ահռելի մեծ, ուրեմն թիվ է և 400 հազարից ավել Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հնարավորություն է ունենալու օգտվել շատ անհրաժեշտ առողջապահական ծախսերից: Ապահովագրավճարի տարեկան գումարը 129600 դրամ է, որը ամսական գալիս է 10800 դրամ: Ծառայությունների ցանկը, պարոն Ղազարյան ջան, ինձնից կպահանջվի երևի 3 ժամ, որպեսզի ես դրանք հերթով թվեմ, որովհետև ծառայությունները, ուրեմն ոչ միայն ցանկեր են, այլ նաև դրանք դասակարգված են, թե որ ծառայությունը որ օղակում պետք է ստացվի, ինչպիսի ցուցումների հիմամբ պետք է ստացվի և այլն, և այլն, և այլն:

Մեր քաղաքացիները հասանելիություն ունենալու են շատ պարզ ձևով իրենց տրամադրվելիք ապահովագրության փաթեթում ծառայություններին, և հարց բարձրացրեցիք մրցույթների հետ: Այո, մենք հրապարակել ենք մրցույթ բաց թափանցիկ կերպով, և արդեն իսկ դիտարկում ենք, ուրեմն, առողջապահության նախարարության շրջանակներում նախապատրաստական այս աշխատանքներն իրականացնելու համար անձանց հավաքագրում և դա անում ենք բաց հրապարակային ձևաչափով՝ հնարավորություն տալով բոլորին հավասար կերպով դիմելու և ընդգրկվելու մեր թիմում: Եթե արձագանքեք, շարունակեմ:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, դուք, իրավաբան լինելով հանդերձ, պնդեցիք էն փաստը, որ չեղած բանի վրա մրցույթ եք հայտարարել: Այսինքն՝ էսօր էս օրենքը դուք վստահ չեք կընդունվի թե չի ընդունվի, արդեն հիմնադրամի մրցույթ եք կատարել: Ես չգիտեմ, եթե էդ հիմնադրամը կանոնադրություն չունի, աշխատանքային ռեժիմ չունի, ֆինանսական աղբյուր չունի, դուք մրցույթ ինչի՞ հիման վրա եք հայտարարել կամ արդյո՞ք դուք պարտավոր եք այդ մրցույթները հայտարարելու, թե չէ: Հիմնադրամը պետք է ստեղծվեր և ինքը մրցույթ հայտարարեր: Դուք առողջապահության նախարարություն իբրև, խի՞ եք խառնվում էդ գործերին և ասում եք 400 հազար, այո, 400 հազար 65 և ավել տարիքի թոշակառուներ օգտվում են, բայց մոռացել եք ասեք, որ դրանցից 80 հազարն արդեն հաշմանդամության խումբ ունեն, որոնք օգտվում են փաստացի: 1027-ը ֆունկցիոնալություն ունեն, որոնք ևս օգտվում են, 29,298 քաղաքացի 28 և բարձր նպաստանառու շեմ ունեցող, այսինքն՝ 400 հազարից հիմա փաստացի արդեն 100 հազարը, 100 մարդ օգտվում ա արդեն: Դրա համար եմ ասում թվերը հնչեցնեք, որ մենք հասկանանք՝ ինչի մասին է խոսքը: Եվ դուք էդ ցանկը, որ ասում եք ժամերի խնդիր ա, էդ ցանկը պետք ա օրենքով ամրագրվի, և ես ռադիոլոգների հետ խնդիր չունեմ, որովհետև մի հատ էլ ցանկ եք բերելու, որտեղ էլի սեղմելու եք ուղղակի, և իբրև թե անվճար ա, բայց գնալու ա բժիշկ և պացիենտ հակասության:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Դուք ստեղից ասում եք բոլոր ծառայությունները անվճար ա, ցանկը օրենքով չեք ամրագրում: Վաղը ժողովուրդը լսելու ա, գնա ուղիղ ասի՝ ինձ ձրի, անվճար….ավարտում եմ, պարոն Արշակյան, էլի: Մեկ, երկու րոպե, կես վայրկյանը չի խանգարի: Ուզում եմ հստակեցվի օրենքով էդ ցանկը, դրվի օրենքի մեջ ձեր բերած ցանկը:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Տեսեք՝ դուք չեղած բաներ եք վերագրում ինձ, խոսքեր, որոնք մեկ րոպե առաջ եմ ես ներկայացրել օրենսդրական փաթեթը: Էս աշխարհում ոչ մի ձրի բան չկա, և ես չեմ ասել, որ ամեն ինչ լինելու ա ձրի, անվճար և բոլոր ծառայությունները, այլ հակառակը՝ ես հստակ կերպով ներկայացրել եմ, որ լինելու ա ապահովագրական փաթեթ, որը ներառելու ա կոնկրետ շրջանակ ծառայությունների և մեր կողմից, այո, սկզբունքը էսպիսինն ա՝ ներառել բոլորին, բայց անհատի համար ոչ ամեն ինչ:

Եվ ես խնդրում եմ մի փոխեք իմ խոսքերը և մեր քաղաքացիների մոտ ավելորդ ակնկալիքներ պետք չի ստեղծել: Ես չեմ ասել, որ այլևս առողջապահությունը ձրի ա, ինչպես դուք եք վերագրում: Չեմ ասել նման բան:

Հաջորդիվ, այո, 400 հազար ես նշում եմ միայն էն քաղաքացիները, ովքեր որ հաշմանդամության կարգ չունեն և նրանք տարիքից ելնելով են մտնելու այս համակարգ, և այո, մարդիկ կան, որ էսօր էլ են օգտվում հաշմանդամության շրջանակներում և տարիքից ելնելով՝ շարունակելու են օգտվել և շատ լավ է, որ նման անձինք այսօր պետպատվերից են օգտվում: Վերջացա՞վ, կներեք:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Թագուհի Թովմասյան:

 Թ.ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Տիկին նախարար, դուք էստեղ հայտարարեցիք երկրի թիվ մեկ ամբիոնից, որ ներկայացնում եք երկրի կարևորագույն ռեֆորմներից մեկը, բայց հետո ձեր խոսքում սկսում եք արդեն ինքներդ ձեզ հակասել, որ սա բոլորին չի վերաբերվում, սա համընդհանուր առողջապահական ապահովագրություն է, բայց համընդհանուր չի, որովհետև հենց նոր դուք ասեցիք՝ ներառում է բոլորում, բայց անհատի բոլոր հարցերը չի կարգավորում, ուրեմն եկեք ասեք, որ սա ապահովագրություն է մի խումբ մարդկանց, և էդ մի խումբ մարդկանց հստակ թիվ հրապարակեք, որ կոնկրետ էս թվով մարդկանց վերաբերելի նախագիծ է և անունը մի դրեք համընդհանուր առողջապահության ապահովագրություն: Սա ուղղակի ձեր վերջի դիտարկման հետ կապված:

Հիմա ես ուզում եմ՝ ինձ բացատրեք, թե պետությունը, երբ որ պարտադրում է քաղաքացիներին վճարել որոշակի գումարներ, դուք շեշտեցիք և թվարկեցիք, թե ինչ է վճարում քաղաքացին տարբեր փուլերով, բայց այնուամենայնիվ, ասում եք ցանկը, իմ գործընկերոջ հարցին ի պատասխան, դժվար է հրապարակել, որովհետև շատ ծավալուն է: Փաթեթները կոնկրետ երբ, որտեղ, ինչ եղանակով են հանրայնացվելու, որ քաղաքացին մտնի որևէ բուժհաստատություն և հասկանա, թե ինչ ծառայություններից կարող է օգտվել:

Երկրորդ՝ հիմնադրամը դեռ գոյություն չունի, ինչպե՞ս եք դուք հասցնելու հունվարի 1-ից սա գործարկել, եթե էսօր մենք դեկտեմբերի 2-ն է, դեռ մենք օրենք ենք քննարկում: ՊԱԳ-ը դուք դեռ չեք լուծարել, մինչդեռ Աշխատանքային օրենսգրքով 2 ամիս շուտ պիտի ծանոթ փոխարինի, ըստ էության, նոր եք, արդյո՞ք ծանուցումներն արդեն տրվել են և արդյո՞ք էդ լուծարման գործընթացը մտել է որոշակի իրավական փուլի մեջ, որպեսզի դա փոխարինի, ըստ էության, նոր հիմնադրամին:

Եվ ամենակարևոր հարցի պատասխանը, ո՞ր հիվանդանոցներն են, որ քաղաքացին, հեշտ բացատրեք, որ քաղաքացին կարող է մտնել և ասել, որ ես եկել եմ օգտվելու ինձ օրենքով հասանելիք առողջապահական ապահովագրությունից: Խնդրում եմ հստակ և մատչելի:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Տիկին Թովմասյան, նորից եմ կրկնում՝ սա պատմական, իրավական փաթեթ է և համակարգ է, որովհետև, այո, այն համընդհանուր է, որովհետև ներառելու է Հայաստանի քաղաքացիների և մի խմբին չէ, այլ 3 տարվա ընթացքում խումբ-խումբ ներառելու է բոլորին: Որևէ երկրի բազային մանավանդ ապահովագրական փաթեթ չի փակում մարդու բոլոր կարիքները, չկա նման բան, և մենք էլ չենք խոստանում չեղած բաներ, այլ շատ հստակ ենք մեր քաղաքականության մեջ: Մենք ասում ենք՝ այն համընդհանուր է, որովհետև ներառելու է բոլորին, բայց ամեն անհատի ամբողջական, հնարավոր առողջական կարիքները հնարավոր չէ բավարարել բազային փաթեթում և դա չի մեր նպատակը: Մեր նպատակն է, որ ամեն քաղաքացի այս ապահովագրական համակարգի շնորհիվ կարողանա իրեն առաջնակի, անհրաժեշտ, կյանք փրկող, հաշմանդամությունը կանխող վիճակներում ստանա բժշկական օգնություն: Սա է մեր նպատակը:

Հաջորդիվ՝ փաթեթը և դրան հարակից բազմաթիվ ենթաօրենսդրական ակտեր արդեն նախագծերի շրջանակներում արդեն պատրաստ են, և հենց որ օրենքը ընդունվի կդրվեն Կառավարության քննարկմանը և կընդունվեն: Դրանից հետո կհրապարակվեն, և բացի հրապարակվելուց, այս ցանկերը հասանելի կլինեն մեր հեռախոսներում, ԱՐՄԵԴ հավելվածում, որտեղ մարդը կկարողանա էսպես փնտրելով, հարցեր ուղղելով, կարողանա նաև գտնի՝ իրեն անհրաժեշտ ծառայությունը արդյո՞ք մտնում է այս փաթեթի մեջ, թե չի մտնում այս փաթեթի մեջ:

Հիմնադրամը, այո, դուք գիտեք, որ պետական առողջապահական գործակալությունը այսօր իրականացնում է պետական պատվերի ողջ գործընթացները և այս անցումային շրջանում նա դեռ մինչև ծանուցումները դեռ մենք ժամանակ ունենք, կստեղծվի հիմնադրամը, դրանից հետո կտրվեն օրենքով սահմանված ժամկետներում ծանուցումները, և էստեղ մարման կարգով կգնա արդեն, երբ որ հիմնադրամը կսկսի ամբողջությամբ գործարկվել, աշխատակիցները, ովքեր որ մրցույթով կանցնեն նոր հիմնադրամում, կշարունակեն աշխատել էնտեղ: Այո, հարգելի գործընկերներ, նոր համակարգեր ներդնելիս մշտապես կան անցումային շրջաններ, որտեղ նախորդը և հաջորդը պիտի շատ համահունչ կերպով, մարման կարգով անցում կատարեն, և սա է մեր մոտեցումը, որպեսզի մենք չունենանք նաև ընդհատումներ մեր պետական պատվերի, նոր կնքվող պայմանագրերի:

Հաջորդը կշարունակեմ, եթե արձագանքից հետո բժշկական կենտրոնների մասով հարցին կպատասխանեմ:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք, արձագանք:

 Թ.ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, ես ուզում եմ նաև պարզաբանեք՝ ՊԱԳ-ի աշխատակիցները՝ որպես քաղծառայողներ, ի՞նչ են լինելու: Ես գիտեմ մոտավոր հարյուրից ավել քաղաքացի է աշխատում: Ի՞նչ է լինելու նրանց ճակատագիրը: Եթե դուք նրանց վերցնում եք պետական ռեզերվում, ապա դա պետության վրա ի՞նչ բեռ է: Խնդրում եմ հստակ թվեր և՛ աշխատակիցների և՛ նաև բյուջետային բեռի հետ կապված ներկայացնեք:

Եվ տիկին նախարար, ձեր խոսքից տպավորություն ա ստեղծվում, ասում եք՝ մենք սա անում ենք կյանք փրկող որպես նախաձեռնություն, բայց հիմա մենք ունենք կյանք փրկող բազմաթիվ ծրագրեր, որի մասին դուք հաճախ ռիլեր էլ եք անում: Հիմա դուք ձեզ հակասում եք, այսինքն՝ էն նախորդները ոչ մի կյանք չեն փրկել, հիմա դուք նոր համակարգ եք ստեղծում, որ նոր կյանքեր փրկե՞ք: Բա էդ պետպատվերի համակարգը, որ աշխատում էր, հիմա խնդրում եմ հնչեցրեք՝ տարեկան ինչքա՞ն պետպատվերի գումար էր նախատեսված մինչև այս պահը, որ ամեն տարի պետությունը տվել է, դրան ինչքա՞ն է գումարելու պետությունը, որ առողջապահության համակարգը էս ապահովագրական ներդնելու է, և խնդրում եմ հստակ ասել՝ քաղաքացու կյանքում ի՞նչ ա փոխվելու:

Ես հիմա գիտեմ, որ ես գնացի առաջնային բուժօգնության օղակ, ավարտում եմ, պոլիկլինիկայում ինձ որոշակի անվճար սպասարկում իրականացնում են, և դա մենք դրանից օգտվում ենք: Հիմա իմ կյանքում և մյուսների կյանքում ի՞նչ է փոխվելու:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Հարգելի տիկին Թովմասյան, շատ զավեշտալի է, որ մինչև այս համակարգը պետական պատվերի մասին ինչ ասես ասում էիք, որ այն չի գործում, մարդիկ չեն օգտվում, կյանքերը չեն փրկվում: Հիմա ստացվում է՝ հենց ապահովագրական համակարգը ներդրում ենք, ստացվում է, որ վայ, վայ, վայ, այս ինչի ենք մենք պետպատվերը հանելու: Հարգելիներս, իհարկե կյանքեր են փրկվել և իհարկե 2018-ը թվականից հետո մեր պետական պատվերի շրջանակներում սպասարկվող դեպքերի թիվը կրկնակիից ավելով ավելացել է: Իհարկե, փրկվել են, որ մեր երկրում 2024 թվականին կյանքի միջին տևողությունը դարձել է 78,6 տարեկանը, իհարկե փրկվում են: Իհարկե, պետպատվերը մենք երբեք չենք նստել–սպասել, որ ապահովագրական համակարգը ներդրվի և էդ ժամանակ սկսենք հնարավորությունների շրջանակում մեր ժողովրդի կարիքները հոգալ: Այո, մենք հոգացել ենք, բայց այսօր 400 հազար հոգի 65 պլյուս անձինք չեն օգտվում պետական պատվերի ամբողջական ծառայություններից և ապահովագրության շրջանակում է, որ ևս կարողանալու են այս ծառայություններից և ավելի շատ ծառայություններից օգտվելու: Հարցերը շատ են, չեմ կարող բոլորին պատասխանել:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ: Կհանդիպենք ընդմիջումից հետո: