ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ ԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ, ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼՆԵՐ ՌՈՒԲԵՆ ՌՈՒԲԻՆՅԱՆԸ ԵՎ ՀԱԿՈԲ ԱՐՇԱԿՅԱՆԸ

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Բարև ձեզ, հարգելի պատգամավորներ, խնդրում եմ տեղադրել քարտերը և նախապատրաստվել գրանցման: Գրանցում: Գրանցվել է 72 պատգամավոր։ Որոշ պատգամավորների գրանցումը խնդրում եմ հաստատեք: Կարող ենք սկսել:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-«Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման յոթերորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը ներկայացնելու համար ձայնը տրվում է Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանին։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, «Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման յոթերորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագծի առաջին բաժնում ներառված է պարտադիր քննարկման ենթակա 8 հարց։ Առաջին բաժնի հարցերն ընդգրկվում են ութերորդ գումարման յոթերորդ նստաշրջանի օրակարգում առանց քվեարկության։

Երկրորդ բաժնում այն հարցերն են, որոնց վերաբերյալ գլխադասային հանձնաժողովները ներկայացրել են դրական եզրակացություն։ Դրանք 9-ն են, որոնք նույնպես ընդգրկվում են ութերորդ գումարման յոթերորդ նստաշրջանի օրակարգում առանց քվեարկության:

Երրորդ բաժնում ընդգրկված հարց չկա։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, ձեզ ներկայացվեց «Ազգային ժողովի ութերորդ գումարման յոթերորդ նստաշրջանի օրակարգում լրացումներ կատարելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը: Հարցեր տալու համար կարող եք հերթագրվել: Հերթագրում: Հերթագրված պատգամավորներ չկան։ Հարգելի գործընկերներ, այժմ կարող եք հերթագրվել մտքերի փոխանակության համար։ Հերթագրում: Հերթագրված պատգամավորներ չկան։

Ձայնը տրվում է պարոն Սիմոնյանին Ազգային ժողովի 2024 թվականի ապրիլի 9-ին գումարվող հերթական նիստերի օրակարգը ներկայացնելու համար:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, Ազգային ժողովի 2024 թվականի ապրիլի 9-ին գումարվող նիստերի օրակարգի նախագծի առաջին բաժնում պարտադիր քննարկման ենթակա 14 հարց կա, դրանք հերթական նիստերի օրակարգում ընդգրկվում են առանց քվեարկության։

Երկրորդ բաժնում 11 նախագիծ կա: Ազգային ժողովի խորհուրդն ապրիլի 8-ի նիստում քննարկել է այս բաժնում նախագծերի ընդգրկման, դրանց քննարկման հետ կապված առաջարկները և քվեարկությամբ հաստատել է դրանք: Հարցերի քննարկման հաջորդականությունը «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքով սահմանված լիազորությամբ կներկայացնեմ հարցերի քննարկման սկզբում:

Հարգելի պատգամավորներ, տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովն առաջարկել է Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը քննարկել հատուկ ընթացակարգով, այն է՝ նախագծերի երկրորդ ընթերցմամբ քննարկումը կազմակերպել առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո 24 ժամվա ընթացքում։

Տեղեկացնեմ, որ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքի համաձայն՝ այսօր՝ հերթական նիստերի երեքշաբթի օրվա երրորդ հիմնական նիստում կքննարկենք ««Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրները» հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող թեմայով հրատապ քննարկում անցկացնելու մասին» հարցը, իսկ «Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության ծրագրի (2021-2026 թթ.) 2023 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին» զեկույցը կքննարկվի ապրիլի 10-ին՝ չորեքշաբթի օրվա առաջին հիմնական նիստում։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Պարոն Սիմոնյանին հերթական նիստերի օրակարգի նախագծի վերաբերյալ հարցեր տալու համար կարող եք հերթագրվել: Հերթագրում: Հարցեր չկան: Այժմ կարող եք հերթագրվել մտքերի փոխանակության համար: Հերթագրում: Հերթագրված պատգամավորներ չկան:

Ձայնը տրվում է պարոն Սիմոնյանին:

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, նիստերի օրակարգը հաստատվեց, մենք կարող ենք սկսել: Ես հերթականությունը … Հա, ներողություն:

Քվեարկության է դրում Ազգային ժողովի 2024 թվականի ապրիլի 9-ին գումարվող հերթական նիստերի օրակարգի նախագծի երկրորդ բաժինն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն։

Կողմ՝ 55

Դեմ՝ 5

Ձեռնպահ՝ 20

Որոշումն ընդունել է, նիստերի օրակարգը հաստատվեց։

Հարգելի գործընկերներ, ըստ տպագրվածի հերթականության ես կառաջնորդվեմ, չկարդամ, որովհետև խորհրդի նիստի ժամանակ պարոն Օհանյանը դեմ քվեարկեց, և մենք չկարողացանք կոնկրետ հերթականություն սահմանել, որի պատճառով, ըստ օրենքի՝ ես եմ արդեն որոշում, թե որ օրենքը որ հերթականությամբ կլինի: Զուտ, ինչ տպագրված է, այդ հերթականությամբ կգնամ, որովհետև որևիցե նախապատվություն այս պահի դրությամբ և որևիցե մեր գործընկերոջ խնդրանք չկա, որպեսզի ինչ-որ հարց այս կողմ կամ այն կողմ արվի։

Ուստի, հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Բազմաբնակարան շենքերի կառավարման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Դավիթ Գրիգորյան։ Համեցեք:

 Դ.ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի հարգելի նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ««Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերը:

Նախագծերի փաթեթն Ազգային ժողովի կողմից առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է սույն թվականի փետրվարի 28-ին: Նախագծով առաջարկվում է սահմանել բազմաբնակարան շենքի կառավարման բնագավառում պետական լիազոր մարմնի, մարզպետների աշխատակազմերի և տեղական ինքնակառավարման մարմինների իրավասությունները, որոնք հիմնականում վերաբերում են հետևյալ խնդիրներին. բնագավառի օրենսդրական դաշտի բարելավում, բնակֆոնդի տեխնիկական վիճակի վերաբերյալ տվյալների հավաքագրում և վարում, խորհրդատվական նյութերի, մեթոդական ցուցումների, ուղեցույցների տիպային ձևաթղթերի մշակում, Կառավարության քաղաքականության իրագործման ընթացքի մշտադիտարկում և այլն։

Նախագծով սահմանվել են նաև կառուցվող կամ կառուցված բազմաբնակարան շենքի կառուցապատողների համար նոր պարտականություններ, պարտավորություններ։ Դրանք են. շենքի կառուցումից հետո մինչև սեփականատերերի կողմից կառավարման մարմնի ընտրությունը, կառուցապատողն ինքը պիտի ձևավորի կառավարման մարմին և կառավարման մարմնին հանձնի նախագծային փաթեթը, փաթեթի չհանձնման դեպքում նախատեսված է վարչական պատասխանատվություն։

Մյուս կարգավորումները վերաբերում են կառուցապատողների և գույք ձեռքբերողների հարաբերություններին։ Հուսով ենք, որ նոր կարգավորումները թույլ կտան՝ ավելի պաշտպանված դարձնելու մեր սպառողներին: Ըստ նոր կարգավորումների՝ կառուցված շենքից կառուցապատողի կողմից շինության օտարվելու դեպքում ձեռքբերողին օրենքի ուժով փոխանցված է համարվում նաև ընդհանուր բաժնային գույքի նկատմամբ իրավունք՝ համապատասխան բաժնեմասով:

Մյուս կարևոր կարգավորումը սա է. եթե կա գնման իրավունք՝ ձեռքբերման պայմանագիր, ապա դրանից հետո կառուցապատողի կողմից ընդհանուր բաժնային գույքի բաժնեմասի նվազեցումը կարող է իրականացվել միմիայն այդ պահին իրավունք կամ սեփականության իրավունք ձեռքբերած անձանց գրավոր համաձայնության դեպքում: Հիմնական կարգավորումները սրանք էին։ Նախագիծը քննարկվել է նաև Ազգային ժողովի տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման հանձնաժողովում, ստացել դրական դիրքորոշում։ Շնորհակալություն:

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Քանի որ պատգամավորները գրավոր առաջարկներ չեն ներկայացրել, հարցեր չեն կարող լինել։ Խնդրում եմ զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարակից զեկուցող՝ տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Սերգեյ Բագրատյան։ Համեցեք, պարոն Բագրատյան:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, սիրելի հայրենակիցներ, Կառավարությունը ներկայացրել է ««Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը։ Նախագիծը մանրամասն քննարկվել է Ազգային ժողովում, ստացել է դրական գնահատական։ Առաջարկում եմ քննարկել և դրական քվեարկել: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Հարգելի գործընկերներ, դահլիճում աղմուկ է, խնդրում եմ դադարեցրեք: Եզրափակիչ ելույթների կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Հարգելի պատգամավորներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Սարգսյան:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգարժան փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ««Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծով նախատեսվում են մի շարք փոփոխություններ կերի անվտանգության, բուսասանիտարիայի ոլորտներում վերահսկողությունն առավել արդյունավետ դարձնելու նպատակով, պետական վերահսկողության շրջանակներում ավելացնել վերահսկողական գործիքները, մասնավորապես, Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված, պիտանիության ժամկետն անցած, մակնշմանը ներկայացվող պահանջների խախտումներով, ինչպես նաև նմուշառման և լաբորատոր փորձաքննության արդյունքում սահմանված պահանջներին, ազդող նյութի պարունակության անհամապատասխանության դեպքում պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների իրացման, վաճառքի կասեցում: Բացի այդ, սահմանել վերահսկվող ապրանքների ներմուծման, արտահանման և տարանցիկ փոխադրման դեպքում լիազոր մարմնի կողմից իր իրավասության շրջանակներում տրամադրվող թույլատվական փաստաթղթերի ամբողջական ցանկը, ազգային ռեֆերենս փորձարկման լաբորատորիա հասկացությունը և խմբագրել անվտանգությունը հիմնավորող ուղեկցող փաստաթղթերի ցանկը։

Տարընկալումներից խուսափելու համար անհրաժեշտ է օրենքից հանել «բույսերի պաշտպանության միջոցների, պարարտանյութերի» բառերը, քանի որ արդեն իսկ կան սահմանված «պեստիցիդներ և ագրոքիմիկատներ» բառերը:

Միաժամանակ, հաշվի առնելով «Տեխնիկական կանոնակարգման մասին» օրենքը և Կառավարության 2013 թվականի հունիսի 13-ի 623-Ն որոշումը, որտեղ արդեն իսկ սահմանված են համապատասխանության գնահատման մարմինների նշանակման ընթացակարգը, չափանիշները և դեպքերը, օրենքի նախագծով առաջարկվում է 7-րդ հոդվածում «նշանակում է» բառը փոխարինել «որին տրվում է լիազորություն» բառով, ինչպես նաև սահմանել լիազորությունների կասեցման, դադարեցման իրավական հիմքը՝ կարգավորելով առկա օրենսդրական բացը:

Անհրաժեշտ է նաև ամրագրել կերային հավելումների գրանցման, մերժման, կասեցման և դադարեցման, ինչպես նաև կերային հավելումների ռեեստրի վարման հետ կապված հարաբերությունները և վերը նշված լիազորությունները վերապահել սննդամթերքի և կերի անվտանգության, անասնաբուժության և բուսասանիտարիայի ոլորտներում քաղաքականությունը մշակող համապատասխան նախարարությանը։

Վերը նշված նախագծին զուգահեռ՝ անհրաժեշտ է փոփոխություն և լրացում կատարել «Կերի մասին» օրենքում՝ սահմանելով լիազորող նորմ կերային հավելումների պետական գրանցման, մերժման, կասեցման և դադարեցման կարգի հաստատման վերաբերյալ:

Ինչպես նաև անհրաժեշտ է ուժը կորցրած ճանաչել վերը նշված օրենքի 2-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետը, քանի որ հակասում է օրենքի 6-րդ հոդվածի առաջին մասի 2-րդ կետին: Համաձայն մաքսային միության հանձնաժողովի 2010 թվականի հունիսի 18-ի «Մաքսային միությունում անասնաբուժասանիտարական միջոցների կիրառման մասին» 317 որոշմամբ հաստատված՝ «Եվրասիական տնտեսական միության մաքսային սահմանին և Եվրասիական տնտեսական միության մաքսային տարածքում, անասնաբուժական հսկողություն, վերահսկողություն իրականացնելու միասնական կարգի մասին» հիմնադրույթի 3.17-րդ կետի՝ Եվրասիական տնտեսական միության մաքսային տարածքում անասնաբուժության մեջ կիրառման համար դեղամիջոցների և կերային հավելումների ներմուծումը, փոխադրումն ու օգտագործումն իրականացվում է անդամ պետությունների լիազորված մարմինների կողմից դրանց գրանցման պայմանով: Սակայն Հայաստանի Հանրապետությունում կերային հավելումների համար պետական գրանցում իրականացնող մարմնի բացակայությամբ պայմանավորված՝ գրանցումը չի իրականացվում։ Այս համատեքստում ներկայումս Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի կողմից կերային հավելումների ներմուծման թույլտվություն չի տրվում, քանի որ բացակայում է կերային հավելումների գրանցման, մերժման, կասեցման և դադարեցման կարգը, ինչի հետևանքով տնտեսավարողները կրում են ֆինանսական խնդիրներ: Ինչպես նաև հարկ է նշել, որ տվյալ ապրանքատեսակները կենսական նշանակություն ունեն կենդանիների կերակրման համար, իսկ չներմուծելու դեպքում կունենան իրենց բացասական հետևանքները։ Հետևաբար՝ ներկայացված օրենքների նախագծերի ընդունումը հրատապ է և անհետաձգելի։

Օրենքների նախագծերի ընդունումից հետո օրենքով կտրվի լիազորություն, թե որ մարմինն է իրականացնելու կերային հավելումների գրանցումը և ռեեստրի վարումը:

Ներկայումս մշակվել է և շրջանառության մեջ է գտնվում կերային հավելումների պետական գրանցման, մերժման, կասեցման և դադարեցման կարգը։ Միաժամանակ անհրաժեշտ է լրացում կատարել նաև «Պետական տուրքի մասին» օրենքում՝ սահմանելով կերային հավելումների պետական գրանցման համար պետական տուրք: Վերոնշյալ օրենքների, նախագծերի ընդունմամբ սահմանելով նոր դրույթներ, կխստացվի վերահսկողությունը, կբացառվի վտանգավոր արտադրանքի շուկայահանումը, կսահմանվի ռիսկի գնահատման կենտրոնի լիազորությունների կասեցման և դադարեցման իրավական հիմքը, ինչպես նաև կսահմանվեն և իրավական հիմք կունենան կերային հավելումների պետական գրանցման, մերժման, կասեցման և դադարեցման կարգի, ռեեստրի վարման հետ կապված հարաբերությունները։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի համար հերթագրում: Սիսակ Գաբրիելյան, համեցեք:

 Ս.ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ: Ես մի ճշգրտող հարց տամ: Այսինքն՝ մենք ստեղծում ենք մարմին, որը, անկախ ԵԱՏՄ սահմանված չափանիշներից, կարող է թույլ տալ, որ որևէ տնտեսավարող որևէ ապրանքատեսակ ներմուծի Հայաստան: Եթե էսպես է, կշարունակեմ հարցս: Ես էս մասին էլի բարձրաձայնել եմ: Օրինակ՝ հիմա Ռուսաստանը չի թողնում, որ մեր կաթնամթերքը գնա իրենց մոտ, իրենց կաթնամթերքը գալիս է մեզ մոտ: Էս նախագծով այդ հարցը կլուծվի՞, թե մենք էլի կշարունակենք էդ շուկան մեր հայ արտադրողիների համար փակել, բայց իրենց ապրանքն անխոչընդոտ մեր խանութներում կվաճառվի:

  Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Այս նախագծով կերային հավելումների մասին է խոսքը, կարգավորվում է իրավական դաշտը և ԵԱՏՄ կանոնակարգով՝ 317 որոշմամբ, պետք է անդամ պետություններում գրանցված լինի տվյալ արտադրանքը, որպեսզի թույլատրվի ներմուծել: Տվյալ պահին չի ներմուծվում, և բեռները կանգնած են սահմանին: Էս նախագծով կարգավորվում է էդ հարցը: Կաթի հետ կապված կարգավորումն այս նախագծով չի նախատեսվում:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք, պարոն Գաբրիելյան:

 Ս.ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ

-Շատ լավ, էդ դեպքում կխնդրեմ, եթե չեմ սխալվում, մոտ 5-6 ամիս առաջ էլ նամակ են ուղարկել, եկել են էկոնոմիկայի նախարարություն, հանդիպել են, կխնդրեմ էդ մասին ընթացք տալ, որովհետև ամեն օր մտնում եք խանութներ, տեսնում եք, որ հայկական արտադրանքը գնալով նվազում է, էն շուկան, որը մեզ արգելել է, որ այնտեղ ապրանք ներմուծենք, իրենց ապրանքը մեր վաճառասեղաններին դրված է։

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շատ լավ, շնորհակալություն, հաշվի կառնենք:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Վլադիմիր Վարդանյան:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Տիկին փոխնախարար, տեսեք, ըստ էության, մենք հայտնաբերել ենք օրենսդրական բաց, որը պետք է արագ լրացնել, որպեսզի մենք կարողանանք նորմալ իրավական ընթացակարգերով ներկրել այդ կերային հավելումները: Հիմա հարցս հետևյալն է. Կառավարությունն այս նախագիծն անհետաձգելի ճանաչե՞լ է, կամ հատուկ ռեժիմ ուզե՞լ եք, որովհետև Ազգային ժողովում օրենսդրական գործընթացն այնպես է, որ ինքը բավական երկար է տևում նույնիսկ արագացված գործընթացների պարագայում:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Անկեղծ ասած, ես չլսեցի ձեր հարցի վերջին մասը:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Միացրեք բարձրախոսը:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Ես ուզում էի հարցնել, հաշվի առնելով որ Ազգային ժողովում քննարկումները և օրենսդրական գործընթացը բավականին երկար է տևում, արդյո՞ք Կառավարությունն այս նախագիծն անհետաձգելի ճանաչել է, որպեսզի ժամկետները կրճատի կամ հատուկ ռեժիմ պահանջել է, որովհետև եթե անհրաժեշտ է, որ մենք այս գործընթացն արագ ավարտենք, ապա սովորական ռեժիմով առնվազն երկու ամիս կպահանջվի, որպեսզի այդ կանոնակարգումներն ուժի մեջ մտնեն: Այդ պարագայում ի՞նչ են անելու, կերային հավելումները չե՞ն մտնելու Հայաստանի Հանրապետություն, մնալո՞ւ են սահմանին այս 2 ամսվա ընթացքում։

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շատ լավ, շնորհակալություն հարցի համար: Կառավարությունը ևս հրատապ է ճանաչել այս խնդիրը, հարցի լուծումը, և ներկա պահին շրջանառության մեջ են դրվել նաև կերային հավելումներին ներկայացվող պահանջները, կարգը, որը ներկա պահին գտնվում է Կառավարությունում։

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք չունե՞ք: Շնորհակալություն:

Հարակից զեկուցող՝ տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Սերգեյ Բագրատյան: Համեցեք, պարոն Բագրատյան:

 Ս. ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Սիրելի հայրենակիցներ, հարգելի գործընկերներ, Կառավարությունը ներկայացրել է ««Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», ««Կերի մասին» օրենքում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին» և «Պետական տուրքի մասին» օրենքներում լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը։ Նախագծերը մանրամասն քննարկվել են հանձնաժողովում, ընդդիմության գործընկերները նույնպես ակտիվ մասնակցել են քննարկմանը, դրական են քվեարկել, և կարծում եմ, որ շատ հրատապ է և անհրաժեշտություն եմ գտնում՝ հորդորելու, որ բոլորս քննարկենք և դրական քվեարկենք այս նախագիծը։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի համար հերթագրում: Հարգելի գործընկերներ, դադարեցրեք իրար հետ խոսելը, հասկանում եմ, որ վաղուց չեք հանդիպել, բայց նիստի ժամանակ չէ:

Հերթագրված երկու պատգամավոր ունենք: Վաղարշակ Հակոբյան: Համեցեք:

 Վ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Բագրատյան, ես կուզեի, որ հրատապության մասին մի քիչ ավելի շատ խոսեիք, որ մեր հանրությունն էլ լսեր, թե ինչու է հրատապ:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար, պարոն Հակոբյան: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այս պահին մեր գործընկերը նշեց, տիկին փոխնախարարը նշեց, որ կերի որոշակի հավելումներ գտնվում են սահմանի վրա, և ներմուծման հնարավորություն չունենք, որովհետև չկա այն մարմինը և այն լաբորատորիան, որը կարող է երաշխավորել ներկրվող տվյալ ապրանքի որակը։ Եվ քանի որ սա կենսական անհրաժեշտություն է կենդանիների համար, որոնց անհրաժեշտ է կերակրել, և այդ հավելումներն անհրաժեշտություն են, հետևաբար՝ անհրաժեշտություն է առաջացել՝ հրատապության կարգով 24-ժամյա ռեժիմով քննարկել և ընդունել օրենքը, որպեսզի տնտեսավարողները չտուժեն, նաև կենդանիները չտուժեն օրենքը չընդունելուց: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք, պարոն Հակոբյան:

 Վ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Պարոն Բագրատյան, այսինքն՝ տվյալ օրենքը ոչ թե լաբորատորիաների ստեղծման, կիրառման մասին է, այլ, ուղղակի, ներկրումը կանգնա՞ծ է էս պահին, ճի՞շտ եմ հասկանում:

 Ս. ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Դուք ճիշտ եք հասկանում, ուղղակի, լրացնեմ, պարոն Հակոբյան, որ մինչ այդ էլ այս խնդիրն առաջացել է, քանի որ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրներն ունեն լիազոր մարմին, որը և՛ համակարգում է, և՛ սերտիֆիկացնում է իրենց երկիր և՛ ներմուծվող և՛ արտադրվող, և՛ արտահանվող կերը: Մեր դեպքում այս մարմինը բացակայում է։ Ներկա դրությամբ մենք հնարավորություն ենք տալիս, որ Կառավարությունը լիազորի գործող մարմիններից որևէ մեկին, հնարավոր է՝ Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնին, հնարավոր է՝ այլ մարմնի: Բնականաբար, այդ լիազոր մարմինն արդեն կարող է ինքնուրույն և՛ արտադրությունը կանոնակարգել, և՛ ներկրումը կանոնակարգել, և սա ճիշտ կլինի, բոլորիս շահերից է, և նաև ֆերմերների շահերից է: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Վլադիմիր Վարդանյան, համեցեք:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Պարոն Բագրատյան, նույն հարցն է, շնորհակալություն, պատասխանեցիք, ըստ էության, 24-ժամյա ռեժիմ եք ուզել այս նախագծի համար, որովհետև, եթե, իրոք, հրատապ է և, իրոք, մենք սահմանի վրա խնդիրներ ունենք, և կերային հավելումները չեն գալիս, 24-ժամյա ռեժիմում պետք է այս նախագիծն անել, պարզապես, հիմնական զեկուցողն այդ հարցին ամբողջությամբ չանդրադարձավ, դրա համար էր էդ հարցը: Եթե ևս մեկ անգամ վերահաստատում եք, որ 24-ժամյա ռեժիմով է և հրատապ է, ապա խնդիրը, կարծես թե, լուծված է համարում։

 Ս. ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, պարոն Վարդանյան, հարցի համար: Բնականաբար, ես հարցը մեկնաբանեցի: Կարծում եմ, որ մենք պետք է օգնենք, որպեսզի մեր տնտեսավարողները ժամանակին այդ հավելումներն ստանան և կարողանանք որակյալ սննդամթերք ունենալ, հատկապես, երբ չի ստուգվում, ժամկետանց կերեր են ներկրվում հանրապետություն, պեստիցիդներ են ներկրվում, նաև ոչ միայն կերեր, այլ նաև այլ նյութեր և դրա համար առանձին օրենքներ ունենք, կարգավորենք, լիազոր մարմնին հնարավորություն տանք լիարժեք ստուգելու և անվտանգ կերային բազա ապահովելու համար: Հրատապությունը պայմանավորված է հենց դրանով:

   Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Գրանցված պատգամավորներ չկան։ Եզրափակիչ ելույթի կարի՞ք տեսնում եք, հարգելի գործընկերներ, չե՞ք տեսնում, ուստի՝ հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Անասնաբուժության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Սարգսյան։ Համեցեք, տիկին Սարգսյան, խնդրեմ:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ««Անասնաբուժության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է սպանդանոցային գործունեությունը կանոնակարգելու հանգամանքով: Մասնավորապես, «Անասնաբուժության մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի 24-րդ կետը շարադրվել է նոր խմբագրությամբ: Սահմանվել են «սպանդանոցների գործունեության կասեցման և դադարեցման» բառերը, այն է՝ եթե սպանդանոցներում վերահսկողության արդյունքում հայտնաբերվում են խախտումներ, սպանդանոցներում տնտեսավարողի գործունեությունը հնարավոր լինի կասեցնել, կամ, եթե 6 ամիս գործունեություն չի իրականացրել, դադարեցնել գործունեությունը, ինչպես նաև նույն հոդվածի 14-րդ կետն անհրաժեշտ է ուժը կորցրած ճանաչել, քանի որ դրանում սահմանված լիազորող նորմը ներառվել է 24-րդ կետում:

Միաժամանակ, Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ Սահմանադրության և օրենքների հիման վրա և դրանց իրականացումն ապահովելու նպատակով Սահմանադրությամբ նախատեսված մարմինները կարող են օրենքով լիազորվել՝ ընդունելու ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտեր: Լիազորող նորմերը պետք է համապատասխանեն իրավական որոշակիության սկզբունքին։

Հարկ է նշել, որ «Անասնաբուժության մասին» օրենքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ «կենդանիների առողջության և մարդկանց զոոնոզային վարակներից պաշտպանության համալիրում անասնաբուժական վերահսկման ենթակա ապրանքներ ներմուծող և արտահանող, մթերատու կենդանիներ պահող, կենդանական ծագման հումքի և մթերքի, կենդանական ծագման կողմնակի արտադրանքի, կերատեսակների, անասնաբուժական դեղամիջոցների արտադրությամբ, վերամշակմամբ, պահպանմամբ, փոխադրմամբ, առևտրով կամ իրացմամբ զբաղվող ֆիզիկական և իրավաբանական անձինք պարտավոր են», նույն հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի պահանջով «անասնաբուժական ծառայությանն անհապաղ տեղեկացնել կենդանիների հանկարծակի և զանգվածային հիվանդացության կամ անկումների մասին»։

Միաժամանակ, համաձայն օրենքի 7-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետի՝ լիազոր մարմինն իրականացնում է «կենդանիների հիվանդացության և վարակիչ հիվանդություններից անկումների պատճառների վերլուծություն»։ Այս համատեքստում անհրաժեշտ է օրենքում սահմանել «անասնագերեզմանոց» հասկացությունը և անասնագերեզմանոցներին ներկայացվող պահանջները լիազորող նորմը։

«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի» 112.8-րդ հատվածում անհրաժեշտ է կատարել լրացում, քանի որ Ազգային ժողովի կողմից ընդունվել է ««Անասնաբուժության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։ Օրենքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետում կատարվել է լրացում, հետևաբար՝ անհրաժեշտություն է առաջացել՝ լրացում կատարել նաև «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում»:

Վերոնշյալ օրենքների նախագծերի ընդունմամբ կխստացվի վերահսկողությունը, որն ուղղված է կանոնակարգելու սպանդանոցային գործունեությունը, այն է՝ խախտումների դեպքում պետական վերահսկողություն իրականացնող պաշտոնատար անձն ստուգումների դեպքում ունենա հիմք՝ կասեցնելու կամ դադարեցնելու սպանդանոցային գործունեությունը, ինչպես նաև սահմանել լիազորող նորմեր, որպեսզի նոր մշակվող ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտերի նախաբանում հնարավոր լինի սահմանել այն լիազորող նորմերը, որոնք լիազորում են Կառավարությանը՝ ընդունելու համապատասխան իրավական ակտեր: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի համար հերթագրում: Արման Ղազարյան, համեցեք:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Սարգսյան, ճիշտն ասած, գլխադասային հանձնաժողովի ժամանակ ես հարց հնչեցրի, դուք ինձ ուղղորդեցիք՝ հղում անելով մի հարթակի, որտեղ կա գործող սպանդանոցների ցանկը, նման հարթակ ես չգտա: Կուզենամ, որ դուք պատասխանեք, թե ձեր պահանջներին համապատասխան քանի՞ գործող սպանդանոցներ կան:

Եվ ի սկզբանե այս օրենքը կիսատ-պռատ է բերվել, որովհետև սպանդանոցների խնդիրը կանոնակարգված չէ, պարտադիր սպանդանոցային գործունեությունը մտցվեց օրակարգ, որ շուկայում պարտադիր սպանդանոցային միս լինի: Դուք՝ իբրև պետություն, ի՞նչ գործառույթ եք իրականացնում, բացի արգելելուց, փակելուց, պատժամիջոցները խստացնելուց, որ հեռավոր, սահմանամերձ բնակավայրերի սպանդանոցները կարողանան գործունեություն ծավալել: Դա քիչ է, մի հատ էլ ասում եք, որ էն սպանդանոցները ... Միացրեք, հա՞, էս միկրոֆոնը: Էն սպանդանոցները, որոնք 6-ամսյա գործունեություն չեն ծավալել, պարտադիր ... Մարդիկ միլիոններ են դրել դրա վրա, փոխանակ խթանեք, որպեսզի աշխատի, ասում եք՝ էն սպանդանոցները, որոնք 6 ամիս գործունեություն չեն ծավալել, բերեք փակենք կամ խստացնենք, դատենք, մորթենք, սպանենք էդ մարդկանց: Իբրև Կառավարություն ի՞նչ եք արել էդ սպանդանոցները գործելու համար:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն. հարցի համար: Նշեմ, որ ըստ օպերատիվ վերլուծության և Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի տվյալների՝ ներկա պահին կա ծառայություն մատուցող 62 սպանդանոց, ծառայություն մատուցող և սեփական կարիքների համար՝ 18 սպանդանոց և սեփական կարիքների համար՝ 23 սպանդանոց: Էկոնոմիկայի նախարարության կողմից ներկայումս իրականացվում են մի շարք ծրագրեր՝ սպանդանոցային գործունեությունը կանոնակարգելու և աջակցելու, սարք-սարքավորումների լիզինգի աջակցության ծրագրով տնտեսավարողներին հնարավորություն է ընձեռվում՝ վերցնելու ինչպես սարք-սարքավորումներ, այնպես էլ կառուցելու սպանդանոց, ձեռք բերելու շարժական սպանդանոց, մոդուլային սպանդանոց: Ի դեպ, պետք է նշեմ, որ 2018 թվականից մինչ 2024 թվականի փետրվար ամիսն սպանդանոցների համար 6 հայտ է գրանցվել և լիզինգի ծրագրով հաստատված ընդհանուր գումարը կազմում է շուրջ 165,4 միլիոն դրամ: Բացի այդ, նաև գյուղատնտեսական հումքի մթերումներին տրամադրվող աջակցության ծրագրում ևս ներառված է սպանդանոցային գործունեությունը, և տնտեսավարողները գյուղատնտեսական կենդանիներ ձեռք բերելու նպատակով կարող են օգտվել այս ծրագրից: Պետք է նշեմ նաև, որ 2016 թվականի 993-Ն որոշմամբ վերջերս փոփոխություն է կատարվել և դյուրինացվել է սպանդանոցների կառուցման գործընթացը: Սահմանվել է սպանդանոցային կետ, և նշվել է ցանկը, թե որտեղ կարելի է կառուցել սպանդանոցային կետերը, բավականին դյուրինացված պայմաններով և բավականին մատչելի գումարով:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Սարգսյան, դուք նշեցիք՝ հղում անելով Կառավարության որոշմանը, և էն հեռանկարային ծրագրերին, որոնք կարող են անել: Դուք օրենք եք բերել, առանց ոլորտը կարգավորելու խստացում եք դնում, այդ թվում նաև խիստ պատիժ եք սահմանում՝ փակել, վարչական պատասխանատվության ենթարկել և այլն: Ձեր նշած գյուղաջակցության ծրագրերը, լիզինգները հեռանկարային են, որոնք կարող են ձեր ծրագրերի մի մասի նման կա՛մ լինել, կա՛մ չլինել, էդ ձեր բերած օրենքն էս պահին դրանք չի կարգավորում: Ես հստակ ասում եմ՝ պետք է դուք ոլորտը կարգավորեք, նոր գնաք խստացման, հիմա դուք նախկինում էդ ոլորտը չեք կարգավորել, բաց եք թողել, հիմա առավել ևս նորից խստացման եք գնում, ինչի արդյունքում էդ սպանդանոցները կվերջանան, կփակվեն, և անասնապահների, անասնապահությամբ զբաղվող մարդկանց համար լրացուցիչ ֆինանսական և այլ դժվարություններ եք առաջացնում, առանց այդ էլ խայտառակ վիճակում գտնվող անասնագլխաքանակը ևս մեկ անգամ կրճատվելու է: Էդ ուղղությամբ է հարկավոր մտածել, ոչ թե ինչ-որ օրենքներ, հեռանկարային բաներ … Էդ ամեն ինչն անեիք, նոր օրենքը բերեիք փոփոխության:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ըստ էության, կասեցման հետ կապված որևէ կարգավորում չկա, և վերահսկող լիազոր մարմինը խախտումներ հայտնաբերելիս չէր կարող կասեցնել գործունեությունը: Դրանով է պայմանավորված իրավական կարգավորումը։ Բացի այդ, նշեմ նաև, որ էս պահին նախարարությունում քննարկման փուլում է գտնվում նաև սպանդանոցային գործունեությունն ԱԱՀ-ի դաշտում իրականացնող տնտեսավարողներին աջակցության վերաբերյալ նախագիծ, որն առաջիկայում կներկայացվի նաև Կառավարության հաստատմանը:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, խանգարում եք։ Արմեն Խաչատրյան: Համեցեք:

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն, իմ հարցը նույնպես վերաբերում է սպանդանոցներին: Իրականում սպանդանոցային տնտեսությունների ստեղծման պետական ծրագիրը, կարելի է ասել, թերի իրականացվեց, և մենք դա տեսնում ենք տեղերում, մարզերում, գյուղերում: Մարդիկ խուսափում են միսն սպանդանոցի միջոցով հանել վաճառքի, վաճառողները խուսափում են սպանդանոցից վերցնել, սպանդանոցում մի շարք խնդիրներ կան, չեն կարողանում նորմալ ծառայություն մատուցել, և այս ոլորտը շատ թերի է կարգավորված: Եվ, այո, էս ձեր բերած նախագիծը, իհարկե, անհրաժեշտ է, բայց պետք է լրիվ այլ փոփոխությունների ենթարկել, թե չէ՝ այս ոլորտը չի կարգավորվելու: Եվ տեսնում եմ, որ այդ կարգավորման մեջ պետք է կիրառել խրախուսական նորմեր, այսինքն՝ խրախուսենք, որ ովքեր սպանդանոցներից են օգտվում, ազատվեն հարկերից, տուրքերից, չգիտեմ, ինչ-որ խրախուսական նորմեր պիտի սահմանվեն, որ այս մարդիկ շահագրգռվեն և գնան օգտվեն սպանդանոցային ծառայություններից: Էս մասով ինչ-որ նախագծեր կա՞ն, պրոյեկտներ կա՞ն, որպեսզի խրախուսական նորմեր մտցնենք և փորձենք էս ոլորտը կարգավորել: Թե չէ՝ միայն պատժելով, տուգանքներով, խստացումներով հաստատ տեղ չենք հասնելու:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ինչպես նշեցի, արդեն աջակցության մի շարք ծրագրեր կան: Բացի այդ, ներկայումս նախարարությունում քննարկվում է «Սպանդանոցային ծառայություն մատուցող տնտեսավարողներին աջակցության ծրագիրը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը, որով առաջարկվում է ԱԱՀ-ի դաշտում գործող սպանդանոցային ծառայություն մատուցող տնտեսավարողներին տրամադրել ֆերմերային տնտեսություններից գնված գյուղատնտեսական կենդանիների սպանդանոցային մորթից ստացված մսեղիքի իրացման համար հաշվարկված ԱԱՀ-ի 15 տոկոսի չափով վերադարձի մեխանիզմը։

  Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Եվ երկրորդը. նախագծի մեջ նշված է, որ անասնաբուժական ծառայություններին տեղյակ չպահելը որոշակի հիվանդությունների դեպքում նույնպես վարչական իրավախախտում է համարվում: Անասնաբուժական ծառայությունների վիճակն ինչպիսի՞ն է, մենք ունե՞նք այսօր մարզերում, բոլոր բնակավայրերում այդ անասնաբուժական ծառայությունները, դրանք հասանելի՞ են տնտեսավարողների համար, թե՞ ոչ:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Ունենք «Գյուղատնտեսական ծառայությունների կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը, որտեղ քաղաքացիաիրավական պայմանագրով պայմանագրեր են կնքվում համայնքային անասնաբույժների հետ և շուրջ 550 համայնքային անասնաբույժ ունենք, ովքեր տեղում ծառայություն են մատուցում: Բացի ծրագրի շրջանակներում պետական աջակցությունը կարող են նաև մասնավոր գործունեություն իրականացնել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հաջորդ հարցի համար՝ Հասմիկ Հակոբյան:

 Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Տիկին Սարգսյան, ասացիք, որ նոր հասկացություն եք սահմանել՝ «անասնագերեզմանոցներ»: Կխնդրեմ ասել, թե մինչ այժմ խնդիրն ինչպե՞ս է կարգավորվել։ Նաև չխոսեցիք դրանց ներկայացվող պահանջների մասին:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Հակոբյան: Իրականում անասնագերեզմանոցների հետ կապված որևէ կարգավորում առկա չի եղել, դրանով է պայմանավորված օրենքում փոփոխությունը, որից հետո անասնագերեզմանոցներին ներկայացվող կարգը կներկայացվի հաստատման, ներկա պահին կարգը գտնվում է մշակման փուլում:

Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Հարցս վերաբերում էր, թե մինչ այժմ ինչպե՞ս է կարգավորվել, խնդիրը: Այսինքն՝ երբ չեն եղել անասնագերեզմանոցներ, ըստ այդմ՝ ինչպե՞ս է կարգավորել:

 Տ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Եղել են անասնագերեզմանոցներ, որոնք քարտեզագրված են, և ըստ տեղանքի կա որոշակի տեղեկատվություն: Բայց, քանի որ իրավական դաշտը բաց է և վերահսկողություն իրականացնելը մի փոքր բարդ է, դրանով պայմանավորված՝ ուզում ենք կարգավորում մտցնել:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Վլադիմիր Վարդանյան. հանո՞ւմ եք: Շնորհակալություն, հարցերն սպառվեցին:

Հարակից զեկուցող՝ տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Սերգեյ Բագրատյան։ Համեցեք:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Սիրելի հայրենակիցներ, հարգելի գործընկերներ, Կառավարությունը ներկայացրել է ««Անասնաբուժության մասին» օրենքում փոփոխություն և լրացում կատարելու մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերը: Նախագծերը շատ կարևոր են, և մեր գործընկերները նշում են, որ դաշտն ամբողջովին չի փակվում գործող իրավակարգավորումներով և բաց է մնում, այո, մենք համաձայն ենք, բայց դրանք շարունակական բնույթ են ունենալու: Եվ այս պահին, երբ մենք «անասնագերեզմանոց» հասկացությունը մտցնում ենք կիրառման, դրա նպատակն այն է, որ սահմանված տեղերում լինի: Տարիների ընթացքում բոլորս նկատել ենք, որ շրջակա միջավայրն աղտոտվում է այդ մորթի պատճառով, և մենք ունենում ենք բազմաթիվ հիվանդություններ բնակչության մոտ, նաև շատ դեպքում այս փորոտիքը լցվում է գետերը, և մենք ունենում ենք աղտոտված շրջակա միջավայր։ Այս խնդիրները լուծելու համար պետք է, իհարկե, օրենսդրական կարգավորում ունենալ:

Եվ մյուսն էլ, որ շատ կարևոր է, խոսվեց սպանդանոցների մասին: Սպանդանոցների մի մասն այս պահին, իսկապես, գործում է հատկապես սեփական կարիքների համար, բայց մեծամասամբ հիմա մարզերում խնդիր է առաջացել, որ ամբողջ մարզը չունի նույնիսկ մեկ գործող սպանդանոց: Պատճառն այն է, որ այդ սպանդանոցը կառուցվել է, բայց սպանդանոցի տերն այլևս Հայաստանի Հանրապետությունում չէ, և երկրորդը չի կառուցվում, գործող սպանդանոցն էլ չի աշխատում: Հիմա, եթե մենք այսպես թողնենք, քաղաքացիներն արդարացի դժգոհություն են ունենում, որ ամբողջ մարզում չունեն սպանդանոց: Հետևաբար՝ մենք լիազոր մարմնին տալիս ենք հնարավորություն, որ նման դեպքերում կարողանա կասեցնել տվյալ տնտեսավարողի գործունեությունը, որը, իրապես, չի վարում տնտեսությունը, չի գործում, և թույլ տալ, հնարավորություն տալ՝ նոր մոդուլային կառուցվածքներով նոր սպանդանոցներ, որոնք և՛ ավելի փոքր են. և՛ մոբիլ են, և՛ էժան են, դրանով կարողանալ հագեցնել շուկան։ Սա է: Կարևոր և առանցքային նախագիծ է: Մենք քննարկեցինք հանձնաժողովում, և նույն մեր ընդդիմության գործընկերները բազմաթիվ հարցեր ուղղեցին, տիկին փոխնախարարը պատշաճ պատասխանեց հարցերին։ Հիմա մենք ներկայացրել ենք լիագումար նիստին և, ինչպես դրական քվեարկեցինք հանձնաժողովում, առաջարկում եմ նույն ոգով, նույն տրամաբանությամբ քվեարկել այս նախագիծը և, եթե հրատապության խնդիր ունենայինք, ներկայացնեինք, բայց սա այն նախագիծն է, որտեղ մտածելու ժամանակ ունենք, և եթե լրացումներ կլինեն, մենք պատրաստ ենք առաջինից երկրորդ ընթերցում ամբողջովին լսելու և առաջարկներն ընդունելու։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում: Պարոն Բագրատյան, հարցեր չկան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակություն: Եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց։

Հարգելի պատգամավորներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ վարչապետի աշխատակազմի քաղաքացիական ծառայության գրասենյակի ղեկավար Վաչե Քալաշյան: Համեցեք:

Վ.ՔԱԼԱՇՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, ձեր դատին ենք ներկայացնում ««Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, որի հիմքում ընկած է նույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված սկզբունքների ապահովումը. այն է՝ պետական պաշտոն և պետական ծառայության պաշտոն զբաղեցնող անձանց միասնական վարձատրության և արդարացի վարձատրության քաղաքականության ապահովումը, ինչպես նաև պաշտոնյաների՝ ըստ իրենց պատասխանատվության և պարտականությունների հիմնական աշխատավարձի ապահովումը և հիմնավոր տարբերակված աշխատավարձերի ապահովումը։ Այս իմաստով առաջարկվում է անկախ պետական մարմինների՝ Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի նախագահի և անդամների գործակիցը բարձրացնել, քանի որ մինչ այս միայն այս հանձնաժողովի նախագահի և անդամի գործակիցներն են, որ մնացել էին նախկին մակարդակին, քանի որ նախկինում օրենքի իրավակարգավորման մեկ տողով էին բոլոր անկախ պետական մարմինների նախագահների և խորհրդի անդամների գործակիցներն ապահովվում։ Այժմ առաջարկվում է Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի նախագահի և անդամների գործակիցները հավասարեցնել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահի և անդամների գործակիցներին, քանի որ նաև գործառնության իմաստով այս երկու անկախ պետական մարմիններն ընտրությունների հետ կապված՝ ունեն համանման գործառույթներ կամ հատումներ: Այսպիսով, առաջարկվում է օրենքի համար 1 հավելվածում «Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ» տողից հետո լրացնել «Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի նախագահ՝ 14 գործակցով» և «Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամ» տողից հետո լրացնել «Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի անդամ»՝ 10 գործակցով», իսկ «անկախ պետական մարմնի նախագահ» և «անկախ պետական մարմնի նախագահի տեղակալ» ու «անկախ պետական մարմնի անդամ» տողերն օրենքից հանել։ Այսքանը։ Շնորհակալություն: Խնդրում ենք ընդունել:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի համար հերթագրում: Շնորհակալություն: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարակից զեկույցով հանդես կգա պետական-իրավական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը: Համեցեք:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգելի գործընկերներ, նախագիծը քննարկվել է Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, ունեցել ենք նաև առանձին կարճ աշխատանքային քննարկում պարոն Քալաշյանի հետ: Այս նախագիծը, ըստ էության, սենց ասեմ, շղթայական ռեակցիայի արդյունք է, որովհետև երբ դու սահմանադրությամբ նախատեսված մարմինների, այսինքն՝ անկախ մարմինների վարձատրությանն ես կպչում և, ըստ էության, շեղում ես տալիս, ստացվում է իրավիճակ, երբ, օրինակ՝ սահմանադրական անկախ մարմնի կարգավիճակ ունեցող մի շարք մարմիններ ունենում են տարբեր վարձատրություն: Ընդ որում՝ ի տարբերություն անկախ մարմինների, որոնց ստեղծումը և գործունեությունը նախատեսված է Սահմանադրությամբ, մենք ունենք նաև ինքնավար մարմինների համակարգ, որն ստեղծվում է Ազգային ժողովի կողմից Սահմանադրությամբ նախատեսված նորմի հիման վրա, որը տրամաբանորեն հիերարխիկ և գործառնական ազդեցության տեսանկյունից շատ ավելին չէ, բայց այլ գրադացիայի վրա է, քան անկախ մարմինները։ Եվ մենք ունենք իրավիճակ, երբ օրինակ՝ ինքնավար մարմինների անդամների համար նախատեսված աշխատավարձերն ավելի բարձր են կամ մոտարկվում են անկախ մարմիններին: Բայց էս անկախ և ինքնավար մարմինների համակարգում վարձատրության, ես հասկանում եմ նաև այն քննադատությունները, որոնք հնչել են և՛ հանձնաժողովի նիստում, և՛ ենթադրվում է, որ այսօր կհնչեն, բայց այդ մարմինների վարձատրության համակարգում ստացվում է, որ ունենք անկախ մարմինների համակարգ բավականին հստակ աշխատավարձով, միասնական չէ, բայց հստակ է, և ունենք մի անկախ մարմին, որի վարձատրության համակարգը շատ ավելի ցածր է, քան որևիցե այլ անկախ կամ ինքնավար մարմնի վարձատրությունը։ Իհարկե, սրա լավագույն լուծումը կլինի ոչ թե, երևի թե, որ անդրադառնանք առանձին-առանձին մարմինների աշխատավարձերի հստակեցմանը, այլ, կարգավիճակից ելնելով, այսինքն` վերադառնանք հին տրամաբանությանը և ֆիքսենք մեկ միասնական տողով աշխատավարձ անկախ մարմինների համար և մեկ միասնական տողով աշխատավարձ ինքնավար մարմինների համար, ընդ որում` նախատեսելով այնպիսի հիերարխիա, որ, օրինակ՝ ինքնավար մարմնի անդամի կամ նախագահի աշխատավարձը բարձր չլինի անկախ մարմնի նախագահի կամ դրա անդամի աշխատավարձից, որովհետև մի պարագայում մենք ունենք Սահմանադրությամբ ստեղծված մարմիններ, մյուս պարագայում մենք ունենք օրենսդրությամբ ստեղծված մարմիններ։ Եվ մենք, այդուհանդերձ, և՛ պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում քննարկեցինք այս հարցը, և՛ այստեղ: Մենք շարունակելու ենք քննարկումներն այս հարցի վերաբերյալ, որովհետև այս միասնականությունը, այդուհանդերձ, պետք է վերականգնվի: Ասեմ, որ այս միասնականությունը խախտվել է դեռ 2014 թվականին, երբ այս վարձատրության համակարգը գործակիցներով նախատեսվել է, բայց էդ համակարգը նախատեսելուց անմիջապես հետո գնաց այդ գործակիցների ձևախեղման տարբերակ, և տարբեր մարմիններ տարբեր եղանակներով փորձեցին բարձրացնել կամ հստակեցնել իրենց աշխատավարձը թե՛ վարձատրության բարձրացման միջոցով, թե՛ պարգևավճարների միջոցով։ Արդյունքում մենք ունեցանք այսպիսի անջրպետ տարբեր մարմինների միջև, որը պետք է վերացվի, և մենք էդ ուղղությամբ պետք է աշխատենք։ Ես հասկանում եմ նաև այն մոտեցումը, թե ինչու ենք մենք աշխատավարձեր բարձրացնում: Տվյալ պարագայում, ըստ էության, աշխատավարձը բարձրացնելը պայմանավորված է սահմանադրական կարգավիճակով: Չե՞ք ուզում նման սահմանադրական մարմին ունենալ, որևիցե խնդիր չկա, բայց, երևի թե, դա պետք է քննարկվի սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովում: Այդ մարմինը նախատեսված է Սահմանադրությամբ, այդ մարմինն Ազգային ժողովի կողմից ստեղծված մարմին չէ, այն դասվում է անկախ մարմինների շարքին, այն պետք է ունենա համարժեք վարձատրություն, այնպիսի վարձատրություն, որը նախատեսված է կամ մոտարկվում է, իսկ իրականում շատ ավելի լավ կլիներ, որ նույնական լիներ բոլոր այլ անկախ մարմինների համար: Այսքանը: Հանձնաժողովը դրական եզրակացություն տվել է այս նախագծին՝ հաշվի առնելով իմ կողմից մատնանշված բոլոր այդ հանգամանքները։ Եվ կոչ պետք է անեմ նաև մեր գործընկերներին՝ հարգել սահմանադրական կանոնակարգումները և անկախ մարմինների կարգավիճակը և փորձել այս անջրպետը վերացնել և փորձել ապահովել, որ անկախ մարմինների անդամները և նախագահն ունենան համարժեք վարձատրության հնարավորություն՝ պայմանավորված էդ մարմնի կարգավիճակով։ Այսքանը, շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում: Լիլիթ Գալստյան:

 Լ.ԳԱԼՍՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Վարդանյան, հարցս անմիջականորեն կամ ուղիղ չի առնչվում տվյալ մարմնի ղեկավարի և անդամների աշխատավարձին: Բայց հարցս ուղղում եմ ձեզ թե՛ որպես իրավաբան, թե՛ համապատասխան գլխադասային հանձնաժողովի նախագահ. արդյո՞ք դուք կոռեկտ եք համարում, իսկ դուք ձեր խոսքում մի քանի անգամ նշեցիք, և հենց այդ «անկախ» բառը դրդեց, որպեսզի ես այս հարցը հնչեցնեմ, սահմանադրական անկախ կարգավիճակ ունեցող մարմնի ղեկավարը, նախագահը, որը Սահմանադրությամբ նաև ամրագրված նորմերի շրջանակներում պիտի ապահովի քաղաքական չեզոքություն, Հանրային հեռուստաընկերության տիրույթում քաղաքական հաղորդման մասնակից է և վարող և քաղաքական գնահատականներ է հնչեցնում։ Դուք դա նորմալ, կոռեկտ և սահմանադրության ոգուն և տառին համապատասխան համարո՞ւմ եք, թե՞ ոչ: Շնորհակալություն:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Տիկին Գալստյան, շնորհակալություն հարցի համար: Ակնհայտ է. չէ՞, որ այս հարցի հասցեատերը ես չեմ, սա՝ մեկ:

Երկրորդը. ես պետք է առաջարկեմ, որ Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի նախագահի տարեկան հաղորդումը ներկայացնելու պարագայում այդ հարցն ուղղեք վերջինիս կամ գրավոր հարցադրմամբ հանդես գաք: Ես չեմ կարող գնահատել կոնկրետ անձանց վարքագիծը: Ընդհանրապես, երբ մենք խոսում ենք վարձատրությունների համակարգի մասին, լինի հանրապետության նախագահ, պատգամավոր, անկախ մարմնի կամ ինքնավար մարմնի անդամ կամ նախագահ, մենք գնահատում ենք ոչ թե անձին, այլ գնահատում ենք գործառույթը: Եթե անձն իրականացնում է այդ գործառույթը, անձը պետք է ստանա այդ վարձատրությունը: Եթե անձը չի իրականացնում էդ գործառույթը, օրենսդրությամբ և սահմանադրությամբ մեզ վերապահված են բազում հնարավորություններ՝ ըստ էության, վերականգնելու այդ գործառույթի բնականոն իրականացման ընթացակարգը։ Սա է իմ հարցի պատասխանը: Ես չեմ կարող պատասխանել այլ անձի փոխարեն, նամանավանդ, ծանոթ չլինելով ո՛չ ոլորտին, ո՛չ հրապարակմանը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք:

Լ.ԳԱԼՍՏՅԱՆ

-Պարոն Վարդանյան, հենց այդ պատճառով ես այս հարցն ուղղեցի ձեզ իբրև իրավաբան և համապատասխան հանձնաժողովի նախագահ։ Շատ լավ հասկանում եմ հարցի նրբությունը և պատկերացնում եմ ձեր պատասխանը, թե ինչու այդպիսին պիտի լիներ, բայց, այնուամենայնիվ, Ազգային ժողովն ունի նաև վերահսկողական գործառույթներ։ Եվ ես կարծում էի կամ մտածում եմ, որ ձեզ իբրև իրավաբան և համապատասխան պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ինչպես և ինձ, մեկ օր պիտի էդ հարցը մտահոգեր: Սահմանադրական անկախ մարմնի նախագահը վարում է քաղաքական բնույթի հաղորդում և քաղաքական գնահատականներ է հնչեցնում: Այնպես, որ ես հասկանում եմ, որ հարցն ուղղված է բուն հարցատիրոջը, բայց մենք՝ որպես վերահսկողական լիազորություններ ունեցող Ազգային ժողով, և նույնիսկ ձեր մասնագիտական տիրույթում ես շատ լավ հասկացա, թե ինչու եմ այդ հարցը ձեզ ուղղում որպես իրավաբան և հանձնաժողովի նախագահ: Շնորհակալություն խորհրդի համար: Ես այս հարցը կպահեմ իմ օրակարգում և կբարձրացնեմ այլ առիթներով ևս: Շնորհակալություն:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Կարո՞ղ եմ պատասխանեմ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Այո, իհարկե:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Գալստյան: Ես էլ կհետևեմ և հաղորդման քննարկման ընթացքում, եթե դուք էլ մոռանաք, ձեզ կհուշեմ, որ դուք այդ հարցը տաք համապատասխան պաշտոնատար անձին։

Ինչ վերաբերում է նրան, թե մտահոգվա՞ծ եմ, թե՞ ոչ: Ես հավատացնում եմ ձեզ, որ շատ հարցերով եմ մտահոգված, օրինակ՝ մտահոգված եմ դատարկ դահլիճով, հանձնաժողովի նիստերին պատգամավորների բացակայությամբ: Մտահոգված եմ տարբեր պաշտոնատար անձանց որոշակի հայտարարություններով և արտահայտություններով: Բարձրացնում եմ, չեմ ասում՝ զուտ ընդդիմությանը, բարձրացնում եմ նաև էդ հարցերը և՛ անկախ, և՛ ինքնավար մարմինների առջև, եթե տեսնում եմ, որ որևիցե պարագայում օրենսդրությամբ նախատեսված լիազորություններից շեղում է տեղի ունենում: Տվյալ պարագայում հավատացնում եմ ձեզ, որ պետական-իրավական հանձնաժողովի տիրույթում չի գտնվում Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի հետ կապված գործառույթների իրականացումը, բայց փորձենք մի հատ օրենսդրությամբ տեսնել, թե արդյո՞ք օրենսդրական արգելք կա այդ հաղորդումը վարելու համար, թե՞ ոչ: Եթե կա օրենսդրական արգելք, սա մի պատմություն է, եթե օրենսդրական արգելք չկա դա գնահատման հարց է, և՛ ես, և՛ դուք կարող ենք տարբեր գնահատականներ ունենալ այս հարցի վերաբերյալ: Այսքանը, շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Վարդանյան, ձեր ժամանակն սպառվել է:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Հա՞: Շատ բարի:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Սերգեյ Բագրատյան, համեցեք: Ներողություն եմ խնդրում: Ինձ թվաց՝ տիկին Գալստյանն ուզում է արձագանքել:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Վարդանյան, դուք համեմատություն արեցիք մյուս ինքնավար մարմինների հետ: Կուզենայի, որ դուք ավելի մանրամասն ներկայացնեք, թե, մասնավորապես, Մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողովում, Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովում աշխատավարձի ինչ դրույքաչափեր են այս պահին կիրառվում: Եվ համեմատության մեջ դուք նշեցիք, որ, փաստորեն, Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովը, կարծես, ավելի ցածր է վճարվում: Այս իմաստով դուք խիստ վիճելի մի հանգամանք եք նշում, որ լավ կլինի, որ բոլոր ինքնավար մարմինները նույն դրույքաչափերով վարձատրվեն, բայց արդյո՞ք նույն ծավալով աշխատանք են կատարում բոլոր ինքնավար մարմինները: Այսինքն՝ այստեղ դուք աշխատանքի ծավալի հարցը դիտարկո՞ւմ եք, թե՞ ոչ: Ձեր մոտեցումն այս խնդիրների վերաբերյալ: Շնորհակալ եմ:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Պարոն Բագրատյան, տեսեք, գործառույթները, ինչո՞ւ եմ առանձնացրել ինքնավար և անկախ մարմինները. անկախ մարմինների գոյությունը պայմանավորված է Սահմանադրությամբ՝ համաձայն եմ ես դրա հետ, համաձայն չեմ: Որոշ պարագաներում, օրինակ՝ ասել եմ հրապարակայանորեն, օրինակ՝ հանրային խորհրդի պարագայում, ընդհանրապես, համաձայն չեմ, թե ինչու էդ մարմինը պետք է նախատեսված լինի Սահմանադրությամբ: Բայց դա ժողովրդի կամքն է, դա սահմանադրի կամքն է, որ այդ մարմիններն իրենց վերապահված գործառույթներով նախատեսված լինեն Սահմանադրությամբ:

Ինքնավար մարմինների պարագայում ինքնավար մարմինների ստեղծման, գործունեության և դրանց դադարեցման ամբողջ գործընթացը գտնվում է Ազգային ժողովի տիրույթում: Այսինքն՝ մենք ցանկացած պահի կարող ենք ստեղծել, փոփոխել կամ դադարեցնել այս կամ այն մարմնի գոյությունը: Այս տեսանկյունից, իհարկե, եթե ինքնավար մարմնում նախատեսված են 14 և 12 գործակիցները, եթե չեմ սխալվում, չէ, 14 և 10 գործակիցները՝ նախագահի և անդամի համար անկախ սահմանադրական մարմնում, վերջին սահմանադրական մարմնում, որտեղ նախատեսված է գործակից նախագահի համար՝ 10, եթե չեմ սխալվում, 7,5 թե 8՝ անդամի համար, ի համեմատություն այլ անկախ մարմինների, օրինակ՝ Բարձրագույն դատական խորհրդի, մարդու իրավունքների պաշտպանի և այլն, ապա մենք տեսնում ենք, որ այստեղ, իրոք, անջրպետը բավականին մեծ է: Արձագանքեք, կշարունակեմ:

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Վարդանյան, համամիտ եմ ձեր մոտեցման հետ, որ մոտեցնենք այս վարձատրության չափերը, բայց այստեղ, նորից եմ ասում, մենք պետք է նաև կարողանանք մարմինների գործառույթները լիարժեք լրացնել Ազգային ժողովի մեր աշխատանքով, մեր առաջարկներով և այդ գործառույթների ծավալը դարձնել այնպիսին, որ, իսկապես, այդ վարձատրության չափը համահունչ լինի, և մենք կարողանանք ստանալ էն արդյունքը, որ ակնկալում ենք, այսինքն՝ աշխատանքի վարձատրությունը պետք է համապատասխանի կատարված աշխատանքին: Այս իմաստով կխնդրեի, որ, եթե մենք ենք թերանում գործառույթների իմաստով, քննարկենք նաև այդ հնարավորությունը, լրացնենք այն գործառույթների ցանկը և համեմատելով նաև, թե միջազգային կառույցներում, այլ երկրներում ինչպիսին է այդ գործառույթների ցանկը, լրացնենք, ծանրաբեռնվածություն ստեղծենք և, այո, բարձրացնենք դրույքաչափերը։ Շնորհակալ եմ:

 Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Պարոն Բագրատյան, լիովին ձեզ հետ համաձայն եմ, եթե մարմնի հետ կապված՝ առաջանում են այս կարգի խնդիրներ, ապա կա՛մ առկա չեն համապատասխան գործառույթներ իրականացնելու համար անհրաժեշտ լիազորություններ, հետևաբար՝ մարմինը չի կարող ամբողջ ծավալով կատարել իր սահմանադրական առաքելությունը և այստեղ պետք է հստակեցնել, կա՛մ եթե, օրինակ՝ լիազորությունները տեղում են, մարմնի տեսանելիությունն է պակաս, ապա այդ մարմնի խնդիրն է։

Եվ երրորդը. մենք տարեկան հաղորդումներ ունենք բոլոր անկախ մարմիններից և նախատեսում ենք. նաև իմ առաջարկն է և կպնդեմ հրապարակայնորեն, որ ինքնավար մարմինները ևս պետք է համապատասխան հաղորդումներ ներկայացնեն Ազգային ժողովին, և այդ վերահսկողական գործընթացի ընթացքում կարելի է ստանալ բոլոր հարցերի պատասխանը՝ և՛ ձեր կողմից բարձրացված հարցերի պատասխանը, և՛ տիկին Գալստյանի կողմից բարձրացրած հարցերի պատասխանը: Եվ դրա, կարևորագույն գրավականը կլինի այն, որ, օրինակ՝ էդ հաղորդումների ժամանակ Ազգային ժողովը լինի լեփ-լեցուն, և մենք կարողանանք այդ հարցադրումներն ուղղել համապատասխան հասցեատերերին: Այսքանը:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, զբաղեցրեք ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Շնորհակալություն: Եզրափակիչ ելույթների կարիք տեսնո՞ւմ եք: Համեցեք: Ժողովուրդ, թարգեք խոսելը, կսկսեմ նախազգուշացումներ տալ … Տիկին Հակոբյան:

 Վ.ՔԱԼԱՇՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, ես ուզում եմ անդրադառնալ. պարոն Բագրատյան, ինքնավար մարմինների նախագահի և անդամների 14 և 12 գործակիցները սահմանված են «Աշխատանքի վարձատրության մասին» օրենքով, դա սահմանվել է 2019 թվականին, քանի որ մինչ այդ, բնականաբար, այդ մարմինները չկային: Այսինքն՝ եթե մենք համեմատության մեջ նայում ենք, իսկ անկախ պետական մարմինները մեկ տողով մնացել էին 10 ու 7,5: Հետագայում, երբ Բարձրագույն դատական խորհրդինը, Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովինը, էս բոլոր անկախ պետական մարմինների գործակիցները բարձրացրինք, որպեսզի, էլի եմ ասում, «Աշխատանքի վարձատրության մասին» օրենքի սկզբունքները պահպանենք՝ արդարացիության և համադրելիության, էս միակ մարմինն էր, որի համար էս խզվածքը պահպանվեց, և իրենք «անկախ պետական մարմիններ» տողում մնացին միայնակ։ Էս փոփոխությունը գալիս է վերացնելու էդ խզվածքը։ Ինչ վերաբերում է գործակիցների հաշվարկմանը, ապա դրա հիմքում նույն օրենքով սահմանված են 5 չափանիշներ՝ գործառույթից ելնելով կառավարման ղեկավարման շրջանակ, խնդիրների բարդություն, որոշումների կայացման շրջանակ, գործառնության ազդեցության շրջանակ և ներկայացուցչություն։ Էս հինգ չափանիշներով բոլոր գործառույթները փորձել ենք հնարավորինս ճշգրիտ սահմանել: Այդուհանդերձ, պարոն Վարդանյանի հետ քննարկումների արդյունքում եկել ենք այն եզրակացության, որ դեռ շատ աղավաղումներ կան, և անհրաժեշտ է վարձատրության համակարգի էս միասնականությունն ապահովել։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ասեք, պատասխանեք:

 Վ.ՔԱԼԱՇՅԱՆ

-Ուրեմն, առանց, քանի որ բազային աշխատավարձը 83,200 դրամ է, հիմնական աշխատավարձը հաշվարկվում է գործակցի և բազային աշխատավարձի արտադրյալով: Սա՝ որպեսզի հանրությունն իմանա ալգորիթմը: Հիմա, եթե մտքիս մեջ նաև պահումները հանեմ, նախագահի աշխատավարձը կկանգնի մոտավորապես 858,000-ի կարգի, իսկ անդամինը 610,000-ի կարգի:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Որքան հասկանում եմ, պատգամավորից բարձր ստանում են բոլորը, բայց ամենաշատը քննադատվում են պատգամավորները։

 Վ.ՔԱԼԱՇՅԱՆ

-Ես առաջարկում եմ, որ այդ նախաձեռնությամբ պատգամավորները նույնպես հանդես գան, և մենք փորձենք գնահատել գործառնության տեսանկյունից, էս 5 չափանիշներով, նաև ձեր մտահոգությունը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն:

  Վ.ՔԱԼԱՇՅԱՆ

-Շնորհակալություն, մեծարգո նախագահ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Լռություն դահլիճում: Շնորհակալություն: Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Հիմնական զեկուցող՝ Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյան: Տիկին Ավանեսյան, խնդրեմ, համեցեք: Տիկին Ղազարյան, խնդրում եմ, մի խոսեք այդքան:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեր ուշադրությանն եմ ներկայացնում բժիշկների լիցենզավորման պահանջը ներառող օրենսդրական փաթեթը։ Պետք է ասեմ, որ բնակչության բժշկական օգնության սպասարկման որակի բարձրացման առումով մեր կադրային ներուժի թե՛ գործնական, թե՛ գիտելիքների և թե՛ հմտությունների բարձրացումը մեր ամենակարևոր խնդիրներից է։ Եվ ես կարծում եմ, որ համակարգային այս բարեփոխումը պետք է նպաստի, որ մեր բժիշկները տարեցտարի բարելավեն իրենց գործնական և՛ հմտությունները, և՛ գիտելիքները, և մենք՝ որպես պետություն, լիցենզիայով ճանաչենք նրանց աշխատելու իրավունքը: Եվ խնդիրների պարագայում մենք կունենանք որոշակի գործիքակազմ բժիշկների նկատմամբ՝ փորձաշրջան նշանակելու, նրանց գիտելիքները լրացնելու և խնդիրներն ուղղելու: Եվ կարծում եմ, այս փոփոխությունները շատ մեծ դրական տեղաշարժ են իրականացնելու մեր համակարգում: Շնորհակալություն: Հանձնաժողովի հետ աշխատել ենք, առաջարկներն իրացվել են: Այսքանը։

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, ձեզ առաջարկ ներկայացրած պատգամավորը դահլիճում չէ, իսկ մնացածը չեն կարող առաջարկներ ներկայացնել, ուստի՝ հարցեր չեն լինի, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Իսկ հարակից զեկույցով հանդես կգա առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Հռիփսիմե Հունանյանը։ Համեցեք:

Պարոն Նազարյան, ի՞նչ եք ուզում տիկին Գալստյանից: Բայց հեռու եք նստած քննարկելու համար, մոտ նստեք:

 Հ.ՀՈՒՆԱՆՅԱՆ

-Մեծարգո պարոն նախագահ, հարգելի գործընկերներ, նախագիծը քննարկվել է առողջապահության մշտական հանձնաժողովում և ստացել է դրական եզրակացություն: Խնդրում եմ կողմ քվեարկել, քանի որ շատ կարևոր նախագիծ է, իրականում։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, հարցեր չեն լինի, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Համեցեք, հարգելի Սոնա Ղազարյան:

 Ս.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, ես հարց ունեմ իրականում: Իսկապես, շատ կարևոր նախագիծ ենք քննարկում: Բայց իմ ուշադրությունից վրիպել է, թե արդյո՞ք մենք պատրաստվում ենք լիցենզավորել նաև էսթետիկ վիրաբուժության էն փոքր կենտրոնները, որոնք իրենց բովանդակությամբ գուցե գրանցված չեն որպես բժշկական ծառայության մատուցման կենտրոններ, բայց անում են ներարկային գործառույթներ, որոնք շատ հաճախ ունենում են շատ վատ հետևանքներ: Եվ արդյո՞ք մենք փորձելու ենք կարգավորել էս էսթետիկ բժշկական կենտրոնների շրջանակներում ներարկումային նյութեր պարունակող նյութերի որակը, ժամկետը, էն մարդկանց, որոնք մատուցում են, որովհետև էս վերջերս հատկապես համացանցում ես նկատում եմ, որ էն մարդիկ, որոնք բժիշկ են, բողոքում են, որ էսթետիկ վիրաբուժությամբ են զբաղվում նրանք, ովքեր բժիշկ չեն: Եվ, այսպիսով, դա շատ լուրջ բացասական հետևանք է ունենում հատկապես կանանց առողջության վրա։ Ես ուզում եմ հասկանալ, եթե էս նախագծով դա չի կարգավորվում, ինչպե՞ս ենք մենք պատրաստում այս դաշտը կարգավորել, որովհետև չափազանցրած չեմ լինի, եթե ասեմ, որ դրանք շատ լայն տարածում ունեն մեր օրերում, և կարևոր է, որ մենք ունենանք դրանց վրա վերահսկողական գործառույթ: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակությունն ավարտվեց: Եզրափակիչ ելույթների ժամանակն է։ Տիկին Ավանեսյան, համեցեք, կարծում եմ՝ պատգամավորը հարց բարձրացրեց, որը պատասխանի կարիք ունի։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Տիկին Ղազարյան, շնորհակալություն հարցի համար, իսկապես, կարևոր հարց է, և այս օրենսդրական նախաձեռնությամբ, իհարկե, մենք անդրադառնում ենք այս հարցերին: Լիցենզավորման օրենքի մեջ փոփոխությունները վերաբերում են անհատի լիցենզավորմանը, այսինքն՝ բժիշկների լիցենզավորման ինստիտուտ է ստեղծվում Հայաստանում, 2000-ական թվականների սկզբին ինչ-ինչ պատճառներով այս համակարգը վերացվել էր: Եվ դրանից հետո կարծես թե, որևէ բժշկի ավարտելուց հետո որևէ մեխանիզմ, գործիքակազմ պետությունը չուներ՝ հավաստիանալու նրա մասնագիտական գիտելիքների, հմտությունների և շարունակական զարգացման առումով: Պետք է ասեմ, որ այս օրենքի ընդունումից հետո արդեն իսկ նախագիծը պատրաստ է, և Կառավարության որոշում կընդունվի, որով կառանձնացվեն մասնագիտությունների ցանկերը և մասնագիտացումների ուղղությունները։ Սա շատ կարևոր համակարգային փոփոխություն է, որն անհրաժեշտ է՝ ունենալու, թե մասնագետը, բժշկական կրթություն ստանալով, ինչպես պետք է նեղ մասնագիտացում ստանա և դրանից հետո ի՞նչ վերապատրաստումներ պիտի անցնի որոշակի ավելի բարձրակարգ և շատ նեղ, նոր տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ և այլ ուղղություններով զբաղվելու համար: Հիմա, կարծես թե, մեզ մոտ բաց է դաշտը, և մասնագիտական գործունեության սահմանները գծված չեն: Ուստի, այո, այս օրենսդրական նախաձեռնությունը ևս շատ կարևոր ներդրում կունենա՝ հստակեցնելու, բայց ձեր նշած դեպքը կախված է բժշկական կենտրոնների լիցենզավորման հետ, և էսթետիկ բժշկությամբ զբաղվող բոլոր կենտրոնները պարտավոր են ունենալ լիցենզիա և գործել միայն դրա շրջանակներում, այլապես դրանք արդեն կարող են համարվել օրենքից դուրս գտնվող կառույցներ: Բայց, իհարկե, վերահսկողության մասով այս փաթեթը ևս մեզ կօգնի բարձրացնելու որակը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Ավանեսյան: Հարցի քննարկումն ավարտվեց։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված, այո, շնորհակալություն, ««Դեղերի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Հիմնական զեկուցող՝ Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյան: Համեցեք, հարգելի տիկին Ավանեսյան։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ներկայացնում եմ «Դեղերի մասին» օրենքում և մի շարք այլ օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ իրականացնելու մասին փաթեթը։ 2016 թվականին «Դեղերի մասին» օրենքից հետո, սա լայնամասշտաբ փոփոխությունների փաթեթ է, որի անհրաժեշտությունն առաջացել է ինչպես որոշակի իրավակիրառ պրակտիկայի հիման վրա նոր առաջարկների ձևավորմամբ, այնպես էլ առկա օրենքում որոշակի հասկացությունների, կարգավորումների հստակեցումներով: Պետք է ասեմ, որ հանձնաժողովի հետ ևս բավական սերտ աշխատել ենք, իրացվել են առաջարկները, և այս օրենքի ընդունումից հետո մենք կունենանք շատ ավելի հստակ կարգավորում դեղերի ներմուծման, կլինիկական փորձաքննությունների իրականացման, դեղերի գրանցման ոլորտում և, կարծում եմ, որ այս նախագծով դեղերի շրջանառության մասով մենք կունենանք որոշակի առաջընթացներ: Այսքանը։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Առաջարկներ են ներկայացրել Նարեկ Զեյնալյանը, Արմենուհի Կյուրեղյանը, դահլիճում չեն, չեն կարող հարց տալ: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը, տիկին նախարար:

Առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Էմմա Պալյանը հանդես կգա հարակից զեկույցով: Համեցեք, տիկին Պալյան:

 Է.ՊԱԼՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հիմնական զեկուցողը ներկայացրեց օրենքի նախագծի հիմնական բովանդակությունն ու կարևորությունը, ես միայն կնշեմ, որ հարցը երկրորդ ընթերցմամբ քննարկվել է գլխադասային հանձնաժողովում, ստացել է դրական եզրակացություն, կոչ եմ անում, պատեհ պահին կողմ քվեարկել: Շնորհակալ եմ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Սոնա Ղազարյան, համեցեք:

 Ս.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, կրկին հարցով եմ դիմելու, որը գուցե հենց բուն նախագծին չի վերաբերում, բայց վերաբերում է դեղատոմսերին: Անխոս, սա շատ կարևոր ռեֆորմ է: Ինքս գիտեմ, լսել եմ էն հետևանքների մասին, որոնք տեղի են ունենում, երբ քաղաքացին ինքնաբուժությամբ է զբաղվում, առանց դեղատոմսի, առանց հստակ ցուցումների հակաբիոտիկներ է օգտագործում: Այդտեղ մենք վեճ չունենք: Մենք ավելի շատ վեճ ունենք էս համակարգի ներդրման անհարթ լինելուն, որովհետև երբ թե՛ դեղատան աշխատողների, թե՛ քաղաքացիների հետ զրուցում եմ, չկա խնդիր, որ պետք է, այո, հակաբիոտիկները, օրինակ՝ տրվեն դեղատոմսով: Բայց, օրինակ՝ կան դեղեր, որոնց հետ պրակտիկ խնդիր է առաջացել, երբ միլիգրամներով են նշանակվել դեղերը, և համակարգը պարզապես չի ճանաչել դրանք: Քաղաքացիները շատ հաճախ չեն կարողանում կողմնորոշվել, թե, օրինակ՝ այս դեղի համար նրանք պե՞տք է ունենան, դեղատոմս, թե՞ չպետք է ունենան: Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է բաց խոսակցություն ունենանք մեր քաղաքացիների հետ՝ էս համակարգի ներդրման անհրաժեշտության մասին և իրականում կարողանանք էս ռեֆորմը շատ ավելի հարթ անցկացնել՝ պատրաստելով քաղաքացուն և բուժաշխատողին, որովհետև երբ դիմադրություն ... Ես հասկանում եմ, թե ինչի հետ է կապված այդ դիմադրությունը, բայց երբ քաղաքացին ինձ ասում է հստակ մի քանի դեղատուն, էստեղ ուզում եմ մեր իրավապահ համակարգի ուշադրությունը հրավիրել, երբ ինքը մի քանի դեղատուն գիտի, որտեղ գնալու է և առանց դեղատոմսի դեղ է վերցնելու, սրանով մենք խնդիր չենք լուծում, մենք, ուղղակի, ավելացնում ենք սև շրջանառությունը: Մենք էլի մարդկանց հոսքն ուղղում ենք դեպի այն դեղատներ, որոնք իրավապահ համակարգի թույլ աշխատանքի արդյունքում հնարավորություն է տալիս քաղաքացուն՝ ձեռք բերելու, այնուամենայնիվ, էդ դեղամիջոցն առանց դեղատոմսի: Էս առիթից օգտվելով, ուզում իրավապահ համակարգի ուշադրությունը հրավիրել, բայց նաև մեր քաղաքացիներին իրազեկել, թե ինչու է կարևոր ամեն դեղամիջոց ընդունելու համար ունենալ հստակ ցուցում։ Խնդրում եմ նաև անդրադառնալ էն խնդիրներին, որոնք կան:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Լիլիթ Ստեփանյան:

   Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ:

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, սիրելի տիկին Ավանեսյան ես ներողություն եմ խնդրում, որ չպետք է խոսեմ նախագծից, բայց մենք երեկ աշխատանքային քննարկում ենք ունեցել, որը վերաբերում է հասարակության շատ լուրջ, խոցելի խմբի և կցանկանամ այստեղ նաև մեր առաջարկությունները ներկայացնել, նաև որոշ հարցեր ունեմ, կցանկանայի լսել ձեր կարծիքը։ Խոսքը վերաբերում է անչափահասների շրջանում շաքարային դիաբետ ունեցող շուրջ 1,280 երեխաների, որոնց մեծ մասն ընդգրկված է հատկապես նախադպրոցական և դպրոցական կրթության շրջանակներում։ Աշխատանքային քննարկմանը ներկա էին նաև որոշ ծնողներ, որոնք ունեին որոշակի դժգոհություններ՝ նաև դպրոցներում աշխատող բուժքույրերի վարքագծի հետ կապված, որովհետև շատ հաճախ նրանք, կարծես, կոմպետենտ չեն լինում։ Ես գիտեմ, որ բժշկական կենտրոններում աշխատող բուժքույրերի համար հստակ սահմանված են չափանիշներ, և նրանք տարվա կտրվածքով պարտավոր են մասնակցել որոշ սեմինարների, որպեսզի ապահովեն իրենց մասնագիտական աճը: Կցանկանամ ձեզանից լսել, թե արդյո՞ք այս նույն պահանջը տարածվում է նաև դպրոցներում և նախադպրոցական հաստատությունների բուժքույրերի վրա: Եվ արդյո՞ք վերապատրաստման դասընթացներում կան հստակ ծրագրեր, որոնք վերաբերում են կոնկրետ դեպքերի, թե ինչպես պետք է բուժքույրն իրեն պահի որոշակի խնդիրների դեպքում: Դե, չմանրանամ, իրականում էստեղ ինչ-ինչ խնդիրներ եղել են: Ինչո՞ւ եմ սա կարևորում. որովհետև, ինչպես նշեց առողջապահության նախարարության ներկայացուցիչը, Covid-ից հետո շուրջ 8 տոկոսով ավելացել են անչափահասների շրջանում շաքարային դիաբետով հիվանդացության դեպքերը և 1,280-ը փաստացի գրանցվածներն են: Այս խնդրին ևս մեկ ածանցյալ խնդիր ավելացրել է նաև մեր մյուս գերատեսչությունը, որը հանել է դպրոց ընդունվելիս պարտադիր բժշկական տեղեկանքը, այնինչ այս տեղեկանքի պարտադիր լինելը գուցե ստեղծեր հավելյալ հնարավորություններ, որպեսզի թե՛ ծնողը և թե՛ ընտանիքն ավելի շուտ բացահայտեին այս հիվանդությունը: Կցանկանայի ձեր կարծիքն այս առումով լսել, և տիկին Ավանեսյան, ի՞նչ եք կարծում, միջազգային փորձի հիման վրա հնարավոր չէ՞ այդ սարք-սարքավորումները հասցնել մեր անչափահասներին փուլային տարբերակով, եթե միանգամից չենք կարող։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գեղամ Նազարյան: Համեցեք, պարոն Նազարյան:

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Մի քանի հարց, որոնք հանրության տարբեր խմբերի անունից փոխանցում եմ ձեզ, տիկին նախարար:

Առաջինը. էն մարդկանց, որոնք զբաղվում են էս ոլորտում՝ դեղերի շուկայում, նրանց խնդրանքը, պահանջը, որ վերահսկվի Հայաստան դեղերի ներմուծումը, որովհետև ուզում են օրինական ներմուծել, դեղերի գրանցումը տևում է երկար ժամանակ, իսկ նրանք, ովքեր առանց գրանցելու բերում են, հանգիստ վաճառում են մեկ այլ կամ մի քանի այլ դեղատներում և էն մարդկանց, որոնք գործում են օրինական դաշտում, մեծ ծանր վնասներ են հասցնում:

Երկրորդը. գյուղական բնակավայրերի, մարզերի բնակչության խնդրանք պահանջը՝ ավելացնել շտապօգնության բրիգադների թիվը, և տեղաբաշխվածությունը: Քաղաքային բնակչությունն էս խնդիրը չի հասկանա, բայց երբ սուր խնդիր է լինում, հաճախ շտապօգնությունը, անկախ իրենից, որովհետև տարածություն է կտրում, պետք է անցնի 30, 40, 60 կիլոմետր, որ էդ ծանր հիվանդին էդ պահին օգնություն ցուցաբերի: Էս խնդիրն է, որը, կարծում եմ՝ պետք է առաջնային լինի:

Երրորդը. էս նորամուծությունը, որ պետք է դեղատոմսեր գրվեն, նոր դեղերն ստանան: Տարեց տղամարդիկ, կանայք, որոնք ապրում են գյուղական բնակավայրերում, ամեն անգամ չէ, որ կարող են հեշտությամբ հասնել մոտակա պոլիկլինիկա՝ էդ դեղատոմսերն ստանալու։ էս էլ է խնդիր, որը նախարարությունը պետք է լուծի։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Վահագն Ալեքսանյան:

 Վ.ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի տիկին Ավանեսյան, ես այս վերջերս էլի հարցում էի ուղարկել ձեր նախարարություն, խնդրելով ինձ տրամադրել Երևանում գործող բժշկական կենտրոնների տնօրենների 2023 թվականին ստացած պարգևավճարները, հավելավճարները և այլն։ Շատ զարմացա պատասխանից, պարզվեց, որ բժշկական 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով բժշկական կենտրոնների տնօրենների պարգևավճարն ու հավելավճարը, փաստորեն, հանդիսանում է «Անձնական տվյալների գաղտնիության մասին» օրենքով պաշտպանված տվյալ։ Դրան զուգահեռ՝ պարզվեց, որ 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով գործող ընկերությունների տնօրենները, փաստորեն, չեն ուզում պատգամավորին տրամադրել նման տեղեկատվություն: Ես ուզում եմ, ուղղակի, որ մենք իրար ճիշտ հասկանանք, տիկին Ավանեսյան, Ազգային ժողովի պատգամավորը, օրինակ՝ ես որպես քննիչ հանձնաժողովի անդամ, ծանոթ եմ ու ծանոթացել եմ Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի կիրառման պլանին, բայց 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով գործող ընկերության տնօրենի ստացած պարգևավճարները, փաստորեն, Ազգային ժողովի պատգամավորի համար անհասանելի են: Ազգային ժողովի պատգամավորի համար անհասանելի է, թե 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով ընկերությունում ինչ հերթափոխով են աշխատում աշխատողները։ Ստանում ենք բողոքներ, դիմում ենք, ասում ենք՝ մարդիկ 32 ժամ աշխատելու հետ կապված բողոքներ ունեն, պարզվում է, որ դա էլ առևտրային գաղտնիք է: Ես ուզում եմ հասկանալ, թե ո՞նց է հնարավոր, որ զինված ուժերի հետ կապված գաղտնիքները պատգամավորներին հասանելի լինեն, բայց 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով աշխատող ընկերություններն էդքան անհասանելի լինեն։ Ես մեր պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի գործընկերներին իրականում պիտի խնդրեմ, որ սկսեն աշխատել օրենսդրական նախաձեռնության շուրջ, որպեսզի 100 տոկոս պետական մասնաբաժնով ընկերությունների տնօրենները, կոնկրետ բժշկական կենտրոնների տնօրենները դառնան հայտարարատու անձինք ու հայտարարագիր ներկայացնեն Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին, ոչ թե Պետական եկամուտների կոմիտեին, որովհետև, կներեք, դա նորմալ չէ, երբ 5 միլիարդ բյուջե կառավարող մարդը հրաժարվում է որոշակի թափանցիկություն տրամադրել, որոշակի հաշվետվողականություն տրամադրել Ազգային ժողովին, ու ես կարծում եմ, որ մենք պետք է որոշակի աշխատանք տանենք էս ուղղությամբ: Նախ և առաջ՝ խնդրում եմ, որ մենք որոշակի վերանայենք մոտեցումն Ազգային ժողովին, որովհետև, տիկին Ավանեսյան, հազար ներողություն, բայց Ազգային ժողովը բյուջե է հաստատում։ Հիմա, դուք վաղը նորից գալու եք, բյուջե եք ուզելու, ասելու եք՝ առողջապահության նախարարությանը հատկացնել էսքան բյուջե: Իսկ ինչո՞ւ պետք է այս մարդիկ կողմ քվեարկեն, եթե մենք չգիտենք, թե էդ բյուջեից ինչքան փող ուր է գնում: Օրինակ՝ էդ բյուջեն հաստատելիս մենք պիտի իմանանք, թե կոնկրետ մի հոգի ինչքան պարգևավճար է ստանում, ինչքան աշխատավարձ է ստանում: Ես չեմ հասկանում էս մոտեցումը: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Տիկին Ավանեսյան, եզրափակիչ ելույթների ժամն է, համեցեք, խնդրեմ։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցերի համար: Հարգելի գործընկերներ, քանի որ շատ էին հարցերը, փորձեմ սեղմ պատասխանել բոլորին, եթե չհասցնեմ, ապա վաղը, հարց ու պատասխանի ժամանակ, կարծում եմ՝ ևս առիթ կտաք՝ մանրամասն անդրադառնալու բարձրացված հարցերին:

Նախ` դեղատոմսերի մասով, տիկին Ղազարյան. նշեմ, որ այո, սա շատ կարևոր, շատ մեծ թվով անձանց վերաբերելի ռեֆորմ է, և կարող եմ ասել, որ 2 թե 3 տարի է, ինչ մենք այս ռեֆորմին գալիս ենք: Այսինքն՝ այն ամբողջ նախապատրաստական փուլը, որ տևել է թե՛ դեղատները, թե՛ ամբուլատորիաները, պոլիկլինիկաները, հիվանդանոցները պատրաստելու այս ռեֆորմին տևել է, կարծես, թե 2-3 տարի: Եվ ցանկացած ռեֆորմ, որը նման մեծ թվով մարդկանց է վերաբերում, մեկնարկից սկսած, իհարկե, լինում են որոշակի բարդություններ՝ դրանից օգտվելու, այն գործարկելու հետ: Այդ պատճառով էլ մենք այսօր այս ամբողջ ընթացքում շատ ակտիվ աշխատում ենք՝ բարձրացված բոլոր հարցերին արագ լուծումներ տալու, որովհետև էս բոլոր հարցերը նաև այնպիսի իրավիճակներ էին, որոնց չէինք էլ կարող ոչ իրական կյանքում բախվել և հասկանալ, որ նման իրավիճակներ կարող են հանդես գալ: Նշեմ կարճ, որ մի քանի շատ ճիշտ գործնական խորհուրդներ են եղել մեր պացիենտների կողմից, որոնք հենց առաջին շաբաթում իրագործվել են, և այս պրոցեսը շարունակվելու է, բայց այս հարցին ես վաղը շատ ավելի մանրամասն կանդրադառնամ:

Անդրադառնալով պարոն Ալեքսանյանի հարցին, կարծում եմ՝ շատ կարևոր հարց եք բարձրացնում, պարոն Ալեքսանյան, և, այո, տարբեր տիպի գաղտնիքներ տարբեր տիպի օրենքներով են կարգավորվում: Եվ եթե մի անձ կամ մի անհատ, պաշտոնատար անձ ունի հասանելիություն մի տիպի գաղտնիքի, դա չի նշանակում ապրիորի, որ նա հասանելիություն ունի բոլոր տեսակի գաղտնի ինֆորմացիայի: Այո, դուք կարող եք ունենալ հասանելիություն ռազմական ամենաբարձր տիպի, հույժ գաղտնի ինֆորմացիայի, բայց, օրինակ՝ չեք կարող ինֆորմացիա ունենալ իմ բժշկական տվյալների մասով։ Գիտեք, որ հայտարարագրման մասով մեր պետությունը, Կառավարությունը որոշակի փոփոխություններ ունի, և շուտով բոլոր էն անձինք, որոնք ենթակա են հայտարարագրման, կհայտարարագրեն, և օրենքի ուժով դուք հասանելիություն կունենանք նաև էս ինֆորմացիային:

Հաջորդիվ ...

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ավարտեք:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Հա կներեք:

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ոչինչ, լավ, ավարտեք, չէ, ավարտեք:

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Միտքս ավարտեմ: Ինչպես ասացի, թե՛ դեղերի շրջանառության մասով և թե՛ շտապօգնության մասով ես վաղը, անպայման, կանդրադառնամ բոլոր հարցերին։ Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ձեզ շնորհակալություն։ Այլ եզրափակիչ ելույթ ունե՞նք: Չունենք։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց, հարգելի գործընկերներ:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Մարդուն օրգաններ և (կամ) հյուսվածքներ փոխպատվաստելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ առողջապահության նախարարի տեղակալ Արմեն Գասպարյան: Համեցեք:

 Ա.ԳԱՍՊԱՐՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգարժան նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեզ եմ ներկայացնում Ազգային ժողովում առաջին ընթերցմամբ ընդունված՝ ««Մարդուն օրգաններ և (կամ) հյուսվածքներ փոխպատվաստելու մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Նախագծով կատարվող առանցքային փոփոխություններից է օրենքում օգտագործվող հաստատություններում ուղեղի մահից բացի նաև «կենսաբանական մահ» հասկացությունը, օրենսդրական ամրագրումը, ինչն անհրաժեշտ է որոշ օրգանների և հյուսվածքների փոխպատվաստման դեպքում: Նախագծով վերանայվել են նաև փոխպատվաստման նպատակով համաձայնություն տված կենդանի դոնորի իրավունքները և ամրագրվել է, որ վերջինս իրավունք ունի՝ օրգանական հյուսվածքը վերցնելուց հետո լիազոր մարմնի սահմանված կարգով գտնվելու շարունակական դիսպանսեր հսկողության մեջ:

Առաջին ընթերցումից հետո կատարվել են երկու հետևյալ փոփոխությունները. «Մարդուն օրգաններ և (կամ) հյուսվածքներ փոխպատվաստելու մասին» օրենքի 4-րդ հոդվածի 2-րդ պարբերությունում սահմանված է, որ փոխպատվաստման օրգանները, հյուսվածքները վերցնելու, մշակելու կանոնները, ինչպես նաև փոխպատվաստում իրականացնելու կարգը սահմանում է լիազոր մարմինը։ Նախագծի 3-րդ հոդվածով լիազոր մարմնի համար նախատեսվել է լիազորությունների սահմանում, նաև փոխպատվաստման օրգաններ, հյուսվածքներ պահպանելու և տեղափոխելու կանոնները: Եվ, հաշվի առնելով, որ «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի իմաստով փոխպատվաստումը ևս համարվում է բժշկական միջամտություն, նախագծով կատարվել է նաև «Մարդուն օրգաններ և (կամ) հյուսվածքներ փոխպատվաստելու մասին» օրենքի դրույթների համապատասխանեցումը «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի դրույթներին: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցեր չեն կարող լինել: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցող՝ առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Հրաչյա Հակոբյան։ Համեցեք, պարոն Հակոբյան:

 Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, հիմնական զեկուցողը ներկայացրեց նախագծի բովանդակությունը: Հարցը քննարկվել է գլխադասային հանձնաժողովում, առաջարկում եմ կողմ քվեարկել պատեհ պահին: Շնորհակալություն:

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Հակոբյան: Զբաղեցրեք ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Շնորհակալություն։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց, հարգելի գործընկերներ:

Այժմ քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող՝ ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Լևոն Բալյան: Համեցեք:

 Լ.ԲԱԼՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ««Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ ընդունելու հարցը:

Նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո փոփոխություններ չեն ենթարկվել։ Նախագծով առաջարկվող փոփոխությունը վերաբերում է մինչև 2014 թվականի հուլիսի 1-ը Սահմանադրական դատարանի անդամի, դատավորի պաշտոնում նշանակված դատավորի կենսաթոշակի չափին։ Ըստ էության, նախագիծը հետևյալն է. ներկայումս գործող իրավակարգավորումների շրջանակում Սահմանադրական դատարանի անդամի, դատավորի կենսաթոշակը հաշվարկելիս հիմք է ընդունվում մինչև 2014 թվականի հուլիսի 1-ը հաշվարկված վերջինիս պաշտոնը, պաշտոնային դրույքաչափը։ Առաջարկվող նախագծով առաջարկվում է կենսաթոշակը հաշվարկելիս հիմք ընդունել վերջինիս զբաղեցրած վերջին պաշտոնում ստացած պաշտոնային դրույքաչափի հարցը: Երևի թե, այսքանը։ Շնորհակալություն:

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Գրավոր առաջարկներ չեն ներկայացվել, հարցեր չեն լինի:

Հարակից զեկուցող՝ պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ՝ Ալխաս Ղազարյան: Համեցեք, տիկին Ղազարյան:

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, Հարգելի գործընկերներ, ««Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի հանձնաժողովում, ստացել է դրական եզրակացություն։ Խնդրում եմ նախագծին կողմ քվեարկել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Շնորհակալություն: Եզրափակիչ ելույթի կարիք չե՞ք տեսնում։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց: Ընդմիջում 30 րոպե, հարգելի գործընկերներ:

ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼ ՀԱԿՈԲ ԱՐՇԱԿՅԱՆԸ

Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, խնդրում եմ զբաղեցնել տեղերը, որպեսզի սկսենք մեր աշխատանքները։

Այժմ քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Կատարողական վարույթի մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` արդարադատության նախարարի տեղակալ Լևոն Բալյան։ Պարոն Բալյան, համեցեք։

 Լ.ԲԱԼՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի մեծարգո փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում դեռևս 1998 թվականին ընդունված «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» օրենքի փոխարեն հարկադիր կատարման հետ կապված ամբողջական նոր համապարփակ կարգավորումներ նախատեսող «Կատարողական վարույթի մասին» նոր օրենքի և շուրջ 30 հարակից ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ ընդունելու հարցը։

Առաջարկվող նախագծերի փաթեթով կներկայացնեմ հիմնական նորամուծությունները, հաշվի առնելով, որ փաթեթը շատ մեծ է, և ամբողջը չեմ հասցնի։

Ներկայացվող փաթեթում ներդնում ենք կատարողական ծախսերի հաշվարկման նոր համակարգ, ներդնում ենք նոր մեխանիզմ, որի համաձայն` երկու կողմերը համաձայնության դեպքում կարող են փոխադարձ տարաժամկետել, հետաձգել պարտավորության կատարումը, փոխել կատարման կարգը և եղանակը։ Պարտապանն այսուհետ որոշ պայմաններում, որոշ հանգամանքներով պայմանավորված, կարող է ինքնուրույն վաճառել սեփականության իրավունքով և աճուրդում գտնվող իր գույքը, հանձնել վարձակալության, իհարկե, պայմանով, որ և՛ վաճառքի, և՛ վարձակալության գումարը պետք է մուտքագրվի ծառայության դեպոզիտ հաշիվ։

Ներդնում ենք նոր ինստիտուտ՝ ոչ դրամական պահանջների հարկադիր կատարումն ապահովելու նոր գործիքներ, աստրենտի (astreinte) ինստիտուտն է, որը ենթադրում է ոչ գույքային բնույթի պահանջների չկատարման դիմաց որոշակի գումարային պարտավորությունների առաջացում և փոխհատուցում։

Հույս ունենք, որ որոշակի նոր գործիքների արդյունքում կստացվի նաև դատարանների բեռնաթափում բեռնաթափենք նաև դատարանները` այդ գործողությունները դատարաններից դեպի կատարողական վարույթ բերելով։ Օրինակ` նախագծով առաջարկում ենք վերացնել կատարողական թերթի հնացած ինստիտուտը, որը ոչ մի բովանդակային բեռ չունի և ավելորդ ծանրաբեռնում է և՛ կատարողական վարույթի պահանջատեր կողմերին, և՛ դատարանը։ Առաջարկվում է կատարողական թերթի փոխարեն ներդնել հարկադիր կատարման դիմումի ինստիտուտը։

Նախագծով ամբողջությամբ կհաղթահարվեն նաև այս ընթացքում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի մի շարք վճիռներով հարկադիր կատարմանն առնչվող բոլոր խնդիրները, ինչի առնչությամբ ունենք միջազգային փորձագետների դրական եզրակացությունները։

Այսպիսով, նախագծերի ընդունումը հնարավորություն կտա՝ նոր որակ հաղորդելու հարկադիր կատարմանը, ներդնելու կանխատեսելի հստակ կարգավորումներ, բարձրացնելու կատարման արդյունավետությունը, ապահովելու շահագրգիռ անձանց իրավունքների պաշտպանության համապարփակ գործիքակազմ՝ արդյունքում ներդնելով անհրաժեշտ իրավական հիմքեր՝ ունենալու հարկադիր կատարման այնպիսի համակարգ, որին քաղաքացին իսկապես կվստահի։ Այսքանը հիմնականում։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ձեզ ևս շնորհակալություն։ Քանի որ գրավոր առաջարկներ չեն եղել, հարցեր չեն լինի։

Հարակից զեկուցող` պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Ալխաս Ղազարյան։ Համեցեք։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ։ Հարգելի գործընկերներ, նախագծերի փաթեթը մանրամասն քննարկվել է պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, հիմնական զեկուցողն էլ ներկայացրեց այն հիմնական դրույթները, որոնցով կառուցվել է նախագիծը։ Ուստի՝ խնդրում եմ նախագծին կողմ քվեարկել։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

Շնորհակալություն։ Տիկին Ղազարյան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Գրանցված պատգամավորներ չկան։ Եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք, պարոն Բալյան: Շնորհակալություն։ Տիկին Ղազարյան, դուք նույնպես չե՞ք տեսնում։ Անցնում ենք հաջորդ հարցի քննարկմանը։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` ֆինանսների նախարարի տեղակալ Արման Պողոսյան։ Համեցեք, պարոն Պողոսյան։

 Ա.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգարժան փոխնախագահ, հարգելի պատգամավորներ, երկրորդ ընթերցմամբ քննարկման համար ձեզ է ներկայացված Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ նախատեսող օրենքի նախագիծը, որի կարգավորման առարկան Կառավարության հավանությանն արժանացած գործարար ծրագրերի շրջանակներում ստեղծված նոր աշխատատեղերի համար վճարվող աշխատավարձի և դրան հավասարեցված վճարումների մասով շահութահարկից նվազեցումներ կատարելու հնարավորության վերացումն է։

Հիշում եք, որ առաջին ընթերցման ժամանակ մենք կարճ պատմական ակնարկ կատարեցինք այն մասին, որ այս արտոնությունը շուրջ մեկ տասնամյակի կյանք ունի, սակայն գործնականում այն գործարար շրջանակների կողմից մեծ հետաքրքրություն չի վայելում։ Մյուս կողմից՝ գիտեք, որ Կառավարությունը հայտարարել է հանրային ռեսուրսները համախմբելու և, ըստ այդմ` հարկման բազան ընդլայնելու քաղաքականություն։ Եվ, ահա, այս քաղաքականության կամ այս սկզբունքի շրջանակներում առաջարկվում է սահմանափակել այս հնարավորությունը։

Առաջինից երկրորդ ընթերցման քննարկումների միջև ընկած ժամանակահատվածում Ազգային ժողովի պատգամավորների կողմից գրավոր առաջարկներ չեն ներկայացվել, սակայն Կառավարությունն ունեցել է խմբագրական նշանակության երեք առաջարկություն, առաջինը` իրավական ակտերի մշակման տեխնիկայի կանոններին վերաբերող, որը մանրամասն ներկայացված է առաջարկությունների վերաբերյալ ամփոփաթերթում, և ևս երկու խմբագրական առաջարկ` օրենքի ուժի մեջ մտնելու հետ կապված։

Հիշեցնեմ, որ առաջին ընթերցմամբ ընդունված տեքստով նախատեսված էր, որ օրենքն ուժի մեջ է մտնելու 2024 թվականի հունվարի 1-ից։ Եվ, քանի որ մենք այս նախագծի քննարկումները դիտավորյալ որոշակիորեն հետաձգել ենք` հասկանալու համար գործարար շրջանակների հնարավոր արձագանքը, այդ ժամկետն արդեն անցել է։ Հետևաբար` երկրորդ ընթերցման համար նախապատրաստված տեքստով նախատեսվել է, որ օրենքն ուժի մեջ է մտնելու պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրը։

Եվ վերջում՝ մեկ կարևոր դիտարկում անցումային հարաբերությունների կարգավորման մասով։ Նախագիծը նախատեսել է, որ բոլոր այն կազմակերպությունները, որոնք մինչև այս օրենքի ուժի մեջ մտնելն արդեն իսկ այս արտոնության շահառու են, այսինքն` ունեն Կառավարության հավանությանն արժանացած գործարար ծրագրեր և դրանց շրջանակներում ստեղծված նոր աշխատատեղեր, ապա նրանք կարողանալու են մինչև իրենց տրված արտոնյալ ժամանակահատվածի ավարտն օգտվել և՛ աշխատավարձերի մասով շահութահարկից նվազեցնելու հնարավորությունից, և՛ արագացված ամորտիզացիայի համակարգի կիրառության հնարավորությունից։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ձեզ ևս շնորհակալություն։ Հարցեր չեն կարող լինել, պարոն Պողոսյան։

Հարակից զեկուցող` տնտեսական հարցերի մշտակա հանձնաժողովի անդամ Նարեկ Ղահրամանյան։ Համեցեք, պարոն Ղահրամանյան։

  Ն.ՂԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, նախագծի քննարկման առաջինից երկրորդ ընթերցում անցել է գրեթե 2-3 ամիս, եթե չեմ սխալվում։ Այս ընթացքում բիզնես միջավայրից ոչ մի արձագանք չի եղել արտոնություններից օգտվելու համար, ըստ այդմ` նախագիծն իր տեխնիկական փոփոխություններով ընդունվել է նաև երկրորդ ընթերցմամբ։ Ես կոչ եմ անում բոլորիդ` կողմ քվեարկել։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Ղահրամանյան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Պարոն Ղահրամանյան, ասվածին ավելացնելու բան ունե՞ք, պարոն Պողոսյա՞ն …

Հարգելի գործընկերներ, առաջարկում եմ մինչև հաջորդ հարցի քննարկմանն անցնելը ողջունել Գյումրու Նիկողայոս Տիգրանյանի անվան թիվ 1 արվեստի դպրոցի աշակերտներին և ուսուցիչներին, որոնք այսօր այցելել են Ազգային ժողով։

 ԾԱՓԱՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Իսկ այժմ քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` ֆինանսների նախարարի տեղակալ Արման Պողոսյան։ Համեցեք։

  Ա.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգարժան փոխնախագահ, հարգելի պատգամավորներ, ձեր քննարկմանն է ներկայացված Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություն նախատեսող ՀՀ օրենքի նախագիծը, որի կարգավորման առարկան շահաբաժիններից պահված եկամտային հարկը հետ վերադարձնելու համակարգն է։

Կրկին, կարճ ակնարկ կատարենք այս կարգավորմանն առնչվող օրենսդրական մոտեցումներին, որպեսզի հնարավոր լինի հարցն ըստ էության քննարկել։

2017 թվականի հունվարի 1-ից օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց համար, իսկ 2018 թվականի հունվարի 1-ից՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների համար շահաբաժին տեսակի եկամուտներն սկսել են հարկվել եկամտային հարկով։ Եվ, զուգահեռաբար, խրախուսելու համար առևտրային կազմակերպություններում վերաներդրումների կատարումը և, ըստ այդմ` կապիտալացման մակարդակի բարձրացումը մի կողմից, և մյուս կողմից՝ բիզնեսի գծով հարկերը հնարավորին մրցունակ մակարդակում պահպանելու համար գործուն հնարավորություն է ստեղծվել, որպեսզի կազմակերպությունների մասնակիցները, որոնք շահաբաժիններ են ստանում, շահաբաժնից պահված եկամտային հարկի վերադարձի հնարավորություն ունենան այն պարագայում, երբ առնվազն հարկի չափով կատարում են վերաներդրումներ։

Նախորդ տարիների իրավակիրառ փորձը, այդուհանդերձ, ցույց է տվել, որ ոչ միշտ է, որ այս համակարգից օգտվում են այնպիսի կազմակերպությունների բաժնետերեր, մասնակիցներ, որոնք բնութագրվում են կարգապահության անհրաժեշտ մակարդակով։ Եվ, ահա, այս տրամաբանությամբ առաջարկվում է շահաբաժնից պահված եկամտային հարկը հետ ստանալու հնարավորություն ընձեռել միայն այն կազմակերպությունների բաժնետերերին կամ մասնակիցներին, որոնք ունեն հարկային կարգապահության բարձր մակարդակ կամ, եթե նախագծի լեզվով ասելու լինենք, ապա որոնք այդ հարկը հետ ստանալու դիմումի ներկայացման և դրան նախորդող հարկային տարվա ընթացքում չեն ունեցել այս նախագծով առաջարկվող իրավախախտումները։ Որո՞նք են այդ իրավախախտումները. հիմնականում դրանք այն հարկային իրավախախտումներն են, որոնք կատարողները բնութագրվում են ոչ կարգապահության հատկորոշիչներով։ Խոսքն առաջնահերթորեն վերաբերում է հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառության շահագործման կանոնները խախտելուն, աշխատողի աշխատանքի ընդունումն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով չձևակերպելուն, լիցենզավորման կամ ծանուցման կամ թույլտվության ենթակա գործունեության տեսակները համապատասխանաբար առանց լիցենզիայի ծանուցման թույլտվության իրականացնելու դեպքն է նկարագրված, անապրանք փաստաթղթեր դուրս գրելու դեպքն է նկարագրված և վերջում առաքվող կամ տեղափոխվող փաստաթղթերը համապատասխանաբար առաքման կամ տեղափոխման ուղեկցող փաստաթղթերով չապահովելու դեպքն է նկարագրված։

Նաև օրենքում կա մի կարևոր նկատառում այն մասին, որ բոլոր այս իրավախախտումները կամ դրանց հիմքում դրված վարչական կամ ստուգման ակտերը պետք է անբողոքարկելի դարձած լինեն։ Այսինքն` եթե տնտեսավարողը համաձայն չէ այդ ստուգման կամ վարչական ակտով նկարագրված իրավախախտման հիմքերի հետ ու բողոքարկել է, վիճարկել է այդ ակտը, ապա, անկախ այն հանգամանքից, որ այդ ակտը կարող է բողոքարկման ավարտին թողնվել ուժի մեջ, եթե այդ ընթացքում մասնակիցը հասցրել է հետ ստանալ շահաբաժնից պահված եկամտային հարկը, ապա այն վերականգնման ենթակա չէ։

Նախագիծը բավական երկար ժամանակ քննարկվել է Ազգային ժողովի տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, նույնիսկ հանձնաժողովի պատգամավորների առաջարկությամբ որոշակի դադար ենք վերցրել, որպեսզի շատ մանրամասն քննարկենք այս առաջարկությունը, և այն տեսքով, ինչպես ներկայացված է առաջին ընթերցմամբ քննարկման համար, այդ քննարկումների արդյունքներով լրամշակված տարբերակն է։ Սակայն, օգտվելով առիթից, ուզում եմ զեկուցել, որ այդ քննարկումները դեռևս չեն ավարտվել, մասնավորապես, նախագծի ուժի մեջ մտնելու և անցումային դրույթների հետ կապված քննարկումները դեռևս ընթացքի մեջ են։ Եվ այս առումով, մեծ հավանականությամբ, երկրորդ ընթերցման քննարկման ժամանակ գուցե նախագիծը ներկայացվի որոշակիորեն վերանայված տարբերակով։ Շնորհակալություն։ Եթե լինեն հարցեր, սիրով կպատասխանեմ։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն ձեզ ևս։ Հարցերի համար գրանցում։ Նարեկ Ղահրամանյան, համեցեք։

 Ն.ՂԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Պողոսյան, դուք նշեցիք խախտումների տեսակները, բայց, ամեն դեպքում, հստակ չէր խախտումների կատարման քանակը. քանի՞ անգամ պետք է կոնկրետ խախտումը կատարվի, որպեսզի զրկվեն այդ արտոնությունից։ Ասենք, օրինակ` առանձին վերցված, եթե հաշվենք, թե ինչ տիպի խախտում է, օրինակ` առանց լիցենզավորման գործունեություն կատարելը և, օրինակ` ՀԴՄ-ի խախտումը, որը կարող է նաև տեխնիկական պատճառ լինել, չե՞ք կարծում, որ սրանց կատարման թվերը կամ կրկնողականությունը պետք է որոշ չափով տարբերվեն իրարից, որովհետև իրենք տարբեր բնույթի և կշռի խախտումներ են, էլի, այսպես ասած։

   Ա.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Պարոն Ղահրամանյան, շնորհակալություն հարցի համար։ Այդ տեսակետից նույնպես նախագծով առաջարկվող մոտեցումները քննարկվել են տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում։ Համաձայնելով ձեզ հետ, որ թվարկածս իրավախախտումները բնույթով տարբեր են՝ պայմանավորված նաև իրենց կոպտության ու դիտավորության կամ չարամտության աստիճանով, որովհետև, ինչպես դուք նշեցիք, եթե հսկիչ-դրամարկղային մեքենայի կիրառության շահագործման կանոնների խախտումը կարող է անփութության հետևանք լինել, ապա լիցենզավորման ենթակա գործունեությունն առանց լիցենզիայի իրականացնելը, մեծ հավանականությամբ, անփութություն չէ, այլ դիտավորություն է կամ հետևողականության է և այլն։ Եվ այս տրամաբանությամբ մենք պատրաստ ենք քննարկումները շարունակել ու, գուցե, վերջնարդյունքում ունենանք կարգավորում այն մասին, որ, պայմանականորեն, հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման կանոնները երկրորդ կամ երրորդ անգամ խախտելու դեպքում է միայն, որ այս հնարավորությունից զրկվում է մասնակիցը։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Չունե՞ք արձագանք։ Ես նույնպես հարց ունեմ, պարոն Պողոսյան։ Ըստ էության, հասկանալի է կարգավորումը։ Խոսքը գնում է այն մասին, որ եթե պետությունը որևէ կերպ աջակցում է ընկերություններում ներդրումներին հենց իրենց իսկ միջոցներով և դրա վերաբերյալ հարկային մոտեցում է ցույց տալիս, այս դեպքում, ըստ էության, արտոնություն է կիրառում, կարելի է ասել, կամ հետվերադարձ է կիրառում։ Եվ խոսքը պետք է վերաբերի պետության նկատմամբ իրենց պարտավորությունները կատարող պարտաճանաչ բիզնեսներին, հասկանալի է ինքնին: Ես ուզում եմ ձեզանից հետաքրքրվել, թե արդյոք ի՞նչ ծավալների է հասնում արտոնությունը նման մոտեցման դեպքում, նախորդ տարիներին ի՞նչ ծավալներով է եղել, ի՞նչ քանակով գործարարներ են դիմել՝ այս արտոնությունն ստանալու, արդյո՞ք կա հաշվարկված, թե նրանցից քանիսն են եղել, որ հարկային պարտավորություններ են ունեցել կամ ոչ բարեխիղճ ընկերություններ են եղել պետության նկատմամբ հարկերի տեսանկյունից և ինչ ծավալների են հասնում այդ գումարները, որոնք մենք վերադարձնում ենք։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Արշակյան, կարևոր հարցադրումների համար։ Իրապես, այս միջամտությունը, համաձայնելով ձեզ հետ, պետք է ընկալվի պետություն-հարկ վճարող գործընկերային հարաբերությունների տրամաբանության մեջ այն իմաստով, որ երբ պետությունն օժանդակում է ներդրողին, ներդրողն էլ հանձնառու լինի՝ կարգապահ վարքագիծ դրսևորելու։ Այս դրվագը շատ կարևոր է։

Ինչ վերաբերում է հարցադրման մյուս դրվագներին և, մասնավորապես, թվերին, պետք է նշեմ, որ այս տարիների ընթացքում, եթե 2017, 2018 թվականներից այդպես շարունակաբար նայելու լինենք, շահաբաժիններից հավաքագրվել է շուրջ 66-67 միլիարդ դրամ եկամտային հարկ, որի 55 տոկոսը՝ մոտավորապես 35 միլիարդ դրամ, վերադարձվել է այս համակարգի ներքո։

Շահառուների թվաքանակը, քանի որ մենք բաժնետերերի մասին ենք խոսում և ոչ թե կազմակերպությունների, նորից, տարեցտարի փոփոխվում է, բայց շուրջ 4500-5000 մասնակցի մասին է։ Այսինքն` կարող ենք արձանագրել, որ վճարված հարկի շուրջ 55 տոկոսը վերադարձվում է այս 4500-5000 մասնակիցներին։

Ինչ վերաբերում է վերջին դրվագին, թե այդ շահառուներից որոնք են այս նկարագրված խախտումները թույլ տվել, իրականում շատերի մոտ կան հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման և աշխատողին աշխատանքի ընդունումն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով չգրանցելու դեպքեր, բայց մենք լիահույս ենք, որ եթե այս նախագիծը վերջնական ընդունվի այդ խախտումների ներառմամբ, ապա նաև նրանց վարքագիծը կփոխվի դեպի ավելի կարգապահ վարքագիծ։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ձեզ ևս շնորհակալություն, պարոն Պողոսյան, և մի տեխնիկական հարց էլ, որը, կարծում եմ` դուք կարևորեցիք ձեր ելույթում, ուզում եմ, ուղղակի, մասնավորեցնել։ Այսինքն` եթե տնտեսավարողը, օրինակ` հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման խախտում է թույլ տվել, և դա արձանագրվել է Պետական եկամուտների կոմիտեի տեսուչի կողմից, սակայն տնտեսավարողը համաձայն չէ և դիմել է դատարան կամ բողոքարկել է Պետական եկամուտների կոմիտե, այսինքն` գնացել է ընթացակարգով, և այդ ընթացքում էլ արդեն պետությունից շահաբաժնի տեսքով հետ է ստացել ներդրված գումարի դիմաց ստանալիքը, այդ դեպքում, եթե, օրինակ` դատարանը բավարարում է տնտեսավարողի հայցը կամ չի բավարարում տնտեսավարողի հայցը, կարո՞ղ եք երկու դեպքում էլ նկարագրել, թե ինչ է տեղի ունենում իրեն տրված՝ արդեն վերադարձված գումարի հետ։

 Ա.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Արշակյան։ Անկախ այդ վեճի հանգուցալուծումից, այսինքն` անգամ եթե վեճը լուծվի ի վնաս տվյալ կազմակերպության, միևնույնն է՝ նրա մասնակցին արդեն իսկ վերադարձված եկամտային հարկի գումարը վերականգնման ենթակա չէ, այսինքն` այս առումով բաժնետերերը, մասնակիցներն առավելագույնս պաշտպանված են։ Այստեղ կարծում եմ, որ անհամարժեք վարչարարության ռիսկեր մենք չունենք։ Շնորհակալություն։

  Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերն ավարտվեցին, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Բաբկեն Թունյանին։

 Բ.ԹՈՒՆՅԱՆ

-Բարև ձեզ, հարգելի գործընկերներ։ Պարոն Պողոսյանը մանրամասն ներկայացրեց նախագիծը, ես էլ փորձեմ հակիրճ ներկայացնել, թե հանձնաժողովում ինչ ենք քննարկել և ինչ առաջարկներ ու մտահոգություններ կային։

Նախ` առաջին նկատառումը, որ ունեցել ենք, հետևյալն է. խախտումներ թույլ է տալիս ընկերությունը, սակայն եկամտահարկը հետ է ստանում ընկերության բաժնետերը, որը կարող է լինել փոքր բաժնետեր։ Այս դեպքում ստացվում է, որ բաժնետերը պատասխանատվություն է կրում, պայմանական ասած, ընկերության մենեջմենտի թույլ տված սխալի համար։ Այս հարցը մենք հենց առաջին նիստի ժամանակ բարձրաձայնել ենք։ Սրա բացատրությունն այն է, որ եթե մենք այդ երկու հանգամանքները կապում ենք իրար, դա կարող է նպաստել, որ բաժնետերերն ավելի խիստ վերահսկողություն սահմանեն այդ ընկերության ղեկավարության նկատմամբ, որպեսզի նրանք ավելի նորմալ աշխատեն։

Մինչև առաջին ընթերցմամբ հաստատելը մենք աշխատանքային քննարկում ենք ունեցել, ինչպես նշեց պարոն Պողոսյանը, և կոնցեպտուալ մի քանի կետերի շուրջ եկել ենք համաձայնության։

Առաջինն այն է, որ եթե մենք ուզում ենք այս նախագծով այնպես անել, որ այս հնարավորությունից օգտվող ընկերություններն ավելի կարգապահ լինեն և հարկային խախտումներ թույլ չտան, ապա չափանիշները պետք է հստակ լինեն և այնպես չլինի, որ ստուգման ենթարկվող բոլոր ընկերություններն ընկնեն այս սահմանափակումների տակ։ Այսինքն` էնպիսի պայմաններ գրված չլինեն, որ 10-ից 1-ը կարողանա օգտվել այս համակարգից։ Դրա համար առաջին ընթերցման ժամանակ Կառավարության կողմից ներկայացված իրավախախտումների մասով մենք փոփոխություն ենք արել և թողել ենք միայն կոպիտ խախտումները։ Այս մասով, ինչպես նշեց պարոն Պողոսյանը, քննարկումը կշարունակենք, և այդ խախտումներն էլ կվերանայենք, քանի որ որոշ դեպքերում կարող են լինել ոչ միտումնավոր կամ անփութության հետևանք։ Կարող է խախտում լինել, որը երրորդ անգամից հետո պատժվի, խախտում լինի, որը, ընդհանրապես, հանենք, բայց պիտի հստակ լինի, որ եթե օրենքով սահմանված չափանիշները չեն բավարարվում, դա պիտի վկայի այն մասին, որ այդ ընկերությունը բարեխիղճ տնտեսավարող չէ։

Եվ երկրորդ հանգամանքը. քանի որ մենք այս նախագծով ցանկանում ենք դրական ազդել ընկերությունների վարքագծի վրա, այսինքն` օրենքի ընդունումից հետո մարդիկ արդեն այլ կերպ առաջնորդվեն, այլ կերպ շարժվեն, դա նշանակում է, որ նախագիծը պիտի հետադարձություն չունենա։ Այսինքն` եթե մենք օրենքը դեռ չենք ընդունել, բայց սա ներառելու է իր մեջ նաև, օրինակ` հունվարին կամ փետրվարին թույլ տրված խախտումները, ապա այստեղ, մեր կարծիքով, անարդարություն կա, և պետք է այնպես անենք, որ խախտումների հաշվարկն սկսվի օրենքի ընդունումից հետո, որ այդ պահից սկսած մարդն իմանա, որ եթե այդ ընկերությունն օրենքի ընդունումից հետո խախտումներ թույլ տվեց, դա նաև ազդելու է իր եկամուտների վրա։

Փոփոխությունների մի մասն արել ենք առաջին ընթերցման ժամանակ, մյուս մասը պայմանավորվել ենք անել առաջինից երկրորդ ընթերցման ժամանակ։ Եթե առաջարկներ լինեն այս ընթացքում, կքննարկենք։ Այս պահին կոչ եմ անում՝ նախագծին կողմ քվեարկել և հաստատել այս տեսքով։ Շնորհակալություն։

Եթե հարցեր լինեն, կպատասխանեմ։

  Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Թունյանին հարցեր ուղղելու համար գրանցում։ Գրանցված պատգամավորներ չկան։ Շնորհակալություն, պարոն Թունյան։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Գրանցված պատգամավորներ չկան։ Պարոն Թունյան, պարոն Պողոսյան, ավելացնելու բան ունե՞ք։ Անցնենք հաջորդ հարցի քննարկմանը։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Պետական գույքի կառավարման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` արդարադատության նախարարի տեղակալ Կարեն Կարապետյան։ Համեցեք։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեր քննարկմանն է ներկայացվում ««Պետական գույքի կառավարման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և հարակից ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը, որով կարգավորվում են հանրային ծառայողների և հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց կողմից ստացված և պետության սեփականությունը դարձող նվերների տնօրինման իրավահարաբերությունները։

Ըստ նախագծերի՝ հնարավորություն է ստեղծվում՝ պետության սեփականությունը դարձող՝ պաշտոնական այցերի, գործուղումների շրջանակներում տրվող կամ արարողակարգային նվերները հանձնել թանգարաններին կամ ազգային գրադարաններին, նվիրաբերել, թողնել նվեր ստացած պաշտոնատար անձի կամ պետական մարմնի ժամանակավոր օգտագործմանը մինչև պաշտոնավարման ավարտը։ Նոր կառուցակարգով անհրաժեշտության դեպքում հնարավոր է լինելու՝ դրանք իրացնել հրապարակային սակարկություններով։

Պետության սեփականությունը դարձող նվերները տնօրինելու է Պետական գույքի կառավարման կոմիտեն, իսկ Հանրապետության Նախագահի, վարչապետի, Ազգային ժողովի նախագահի, փոխվարչապետների, նախարարների և բարձրաստիճան պաշտոնատար այլ անձանց ստացած արարողակարգային նվերների տնօրինման վերաբերյալ եզրակացություն է տալու այս ոլորտում մասնագիտացված մարմինը, այն է` Պետական արարողակարգի ծառայությունը, որը նաև ռեեստրում հաշվառելու է այս նվերները։

Նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո Կառավարության առաջարկով որոշակի փոփոխություններ են կատարվել, մասնավորապես, «Հանրային ծառայության մասին» և «Պետական արարողակարգի ծառայության մասին» օրենքում կատարվող փոփոխությունների ուժի մեջ մտնելու ժամկետը պայմանավորված էր Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի կողմից նվերների հանձնման-հաշվառման ռեեստրի վարման վերաբերյալ որոշման ընդունմամբ։ Եվ, քանի որ այս որոշումն արդեն ընդունվել է, փոփոխվել է նաև նախագծերի ուժի մեջ մտնելու ժամկետը։

Նախագծերի հիման վրա ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտերի ընդունման ժամկետը նույնպես փոփոխվել է` սահմանվելով 2024 թվականի հունիսի 30-ը` հաշվի առնելով նախագծի երկրորդ ընթերցման քննարկման, ընդունման համար «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքով նախատեսված ժամկետները, ինչպես նաև նախագծի ուժի մեջ մտնելու համար անհրաժեշտ ժամկետները։

Նախագծերի փաթեթում փոքր շտկում էր կատարվել` նաև կապված 2023 թվականի նոյեմբերին «Պետական գույքի կառավարման մասին» և «Թանկարժեք մետաղների մասին» օրենքում կատարված փոփոխությունների հետ, որոնց հիման վրա նախատեսվում է որոշ դեպքերում նվերները Հայաստանի Հանրապետության թանկարժեք մետաղների և թանկարժեք քարերի ազգային պահուստում հաշվեգրելու հնարավորություն։ Նախագծում կատարվել են նաև վերոգրյալ փոփոխություններից բխող տեխնիկական բնույթի որոշ շտկումներ։

Բացի այդ, Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում նախագծերի փաթեթի քննարկման ընթացքում պատգամավոր Ալխաս Ղազարյանի կողմից ներկայացված առաջարկության հիման վրա նախագծերի փաթեթը լրացվել է նաև «Սահմանադրական դատարանի մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքներում լրացումներով, հաշվի առնելով այն, որ նշված օրենքներում առկա էին հանրային ծառայության մասին այս քննարկվող հոդվածների նույնական կարգավորումներ, որոնք և նախագծերի փաթեթում համապատասխան շտկումների կարիք ունեին։ Այսքանը, շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Ձեզ ևս շնորհակալություն։ Տիկին Ղազարյան, հարց ունե՞ք, միայն դուք եք գրավոր առաջարկ ներկայացրել։ Հարցեր չկան: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցող` պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Ալխաս Ղազարյան։ Համեցեք։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, նախագծերի փաթեթը բավականին մանրամասն և երկար քննարկվել է գլխադասային հանձնաժողովում և ստացել է դրական եզրակացություն։ Խնդրում եմ նախագծին կողմ քվեարկել։

  Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում: Բաբկեն Թունյան, համեցեք։

 Բ.ԹՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Կարապետյան, քանի որ հարցի հնարավորություն չկար, առաջին ընթերցմանն էլ չէի մասնակցել, հարց հնչեցնելու համար ելույթի հնարավորությունն օգտագործեմ որպես հարցի հնարավորություն։

Հասկանալի է, որ այս տիպի նախագծերն արվում են կոռուպցիայի դեմ պայքարի շրջանակներում, բայց ինձ կոնկրետ հարց է հետաքրքրում, որպեսզի հասկանալի լինի, թե արդյո՞ք մենք ծայրահեղությունների մեջ չենք ընկնում։

Ուզում եմ երեք պրակտիկ հարց տալ ձեզ։

Առաջին. ենթադրենք` պետական պաշտոնյան ինչ-որ միջոցառում է կազմակերպում, ասենք` լինի հարսանիք, ծննդյան արարողություն կամ չգիտեմ ինչ, ու հյուրերը ծրարով նվեր են բերում, ոնց որ տարածված է, հիմա, որոշակի շեմը գերազանցելու դեպքում արդյո՞ք դրանք թույլատրելի են, թե՞ ոչ: Սա՝ առաջին հարցը։

Պաշտոնյային հրավիրում են որևէ հյուրընկալության, սեղանի հաշիվը փակում է հրավիրողը, արդյո՞ք դա տվյալ օրենքի շրջանակներում ընդունելի է, թե՞ ոչ։

Եվ պաշտոնյան ստանում է նվեր, ասենք, օրինակ` արվեստի ստեղծագործություն, որի արժեքն անհնար է ֆիքսել, որովհետև դա խիստ սուբյեկտիվ է, այդ դեպքում ո՞նց է որոշվում արժեքը, ասենք՝ ձեռքով նկարված նկար է, որը կարող է գնահատվել 5 հազարից մինչև 5 միլիոն դոլար, էդ դեպքերում ո՞նց պետք է վարվել, և ի՞նչ է լինում, եթե, օրինակ` արվեստի այդ ստեղծագործության արժեքը նվերն ստանալու պահին մեկ այլ արժեք է, հետո, որոշակի ժամանակահատված հետո, ասենք` հեղինակի մահանալուց կամ հայտնի դառնալուց հետո դրա գինը դրա գինը, ասենք` անգամներով աճում է, այդ դեպքերում ի՞նչ պետք է անի պետական պաշտոնյան։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք, տիկին Ղազարյան։ Համեցեք, պարոն Կարապետյան։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Թունյան։ Տեսեք, ձեր կողմից նշված հարաբերությունները, ըստ էության, արդեն կարգավորված են «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով։ Օրինակ` առաջին դեպքը, որը դուք նկարագրեցիք, հարսանիքին ստացվող նվերները, դա առանձին հայտարարագրման ենթակա բլոկ է ցանկացած հանրային ծառայողի դեպքում: Գործընթացը մանրամասն ամրագրված է, համենայնդեպս, այսօր ներկայացված նախագծով այս հարցերին անդրադարձ չի կատարվում։ Այս նախագծով մենք, ուղղակի, կանոնակարգում ենք և հետագա կարգավորում ենք տալիս պետական սեփականություն դարձած նվերների հետագա ճակատագիրը և կառավարումը։

Հյուրասիրությունը, ինչպես գիտեք, ներառված է հնարավոր նվերների ցանկում, և հիմնական կանոնն այստեղ այն է, թե արդյո՞ք այդ նվերը, եթե իր շեմը գերազանցել է, կապված է տվյալ հանրային ծառայողի կամ հանրային պաշտոնյայի պաշտոնի հետ։ Այսինքն՝ ողջամիտ կասկած կա՞, թե՞ չէ, արդյո՞ք այդ նվերը տրվում է տվյալ պաշտոնյայի կամ ծառայողի պաշտոնական պարտավորությունների կատարման շրջանակներում։

Արվեստի գործերի հետ կապված՝ շատ կարևոր հարց եք բարձրացնում։ Եվ հենց նմանատիպ հարցերի կարգավորման համար այս նախագծով, ինչպես իմ խոսքում նշեցի, մենք նախատեսել ենք, որ այս գործընթացի մեջ ներառվում է և սկսելու է անկյունաքարային դեր ունենալ Պետական արարողակարգի ծառայությունը, որ` ելնելով իր մասնագիտական գործունեության պրոֆիլից, գիտելիքներից և փորձից, փորձառությունից, պետք է մասնագիտական խորհուրդ տա տվյալ նվերի հետագա ճակատագրի վերաբերյալ։ Օրինակ` ձեր նկարագրած դեպքը միանշանակ ընկնում է այս տիրույթ, և նրանց աջակցությամբ պետք է ֆիքսվի արվեստի գործի արժեքը։ Հասկանալի է, ձեր նկարագրած իրավիճակը մի փոքր ավելի սպեցիֆիկ էր, որ դժվար է լինելու՝ ֆիքսել, բայց, կարծում եմ` համեմատական ինչ-որ պլատֆորմերի և իրենց ներուժի գիտելիքների լույսի ներքո այդ գնահատականը, այնուամենայնիվ, կտրվի և խորհուրդ կտրվի, թե որտեղ պետք է հանգրվանի այդ նվերը։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Կարապետյան, մնացեք ամբիոնի մոտ, որովհետև հաջորդ հարցը դուք պետք է զեկուցեք։

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` արդարադատության նախարարի տեղակալ Կարեն Կարապետյան։ Համեցեք։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեզ է ներկայացվում ««Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» և հարակից օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը, որը 2023 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Ազգային ժողովի կողմից ընդունվել է առաջին ընթերցմամբ։

Նախաձեռնված փոփոխություններն ու լրացումներն ուղղված են ամբողջականացնելու բարեվարքության ստուգման գործող կառուցակարգերը։ Ըստ նախագծերի՝ նախատեսվում է բարեվարքության ընթացիկ ստուգման կարգավորումներ ներդնել դատարանների, դատախազների, Հակակոռուպցիոն կոմիտեում և Քննչական կոմիտեում ինքնավար պաշտոն զբաղեցնող անձանց համար, իսկ դրա շրջանակում բացասական եզրակացություն տալու դեպքում՝ իրավասու մարմնի կողմից պարտադիր կարգապահական վարույթ ծառայողական քննություն հարուցելու պահանջ։

Նախագծերով սահմանվել են նաև բարեվարքության ստուգման պահանջներ Քննչական կոմիտեում ինքնավար պաշտոն զբաղեցնող անձանց համար, որոնք մինչ այժմ պաշտոնի նշանակվելիս չէին անցնում նմանատիպ բարեվարքության ստուգման ընթացակարգերով։

Հստակեցվել են նաև բարեվարքության եզրակացության տեսակները և դրանց տրման չափորոշիչները։

Ազգային ժողովում առաջին ընթերցմամբ ընդունված նախագծերի վերաբերյալ Կառավարությունը ներկայացրել է գրավոր առաջարկներ, որոնք բխում են պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի առաջարկություններից։ Ներկայացված առաջարկությունների հիման վրա նախագծերում կատարվել են, մասնավորապես, հետևյալ փոփոխությունները. նախագծերով նախատեսված բարեվարքության ընթացիկ ուսումնասիրության նախնական 3 և 4 տարիների հաճախականության փոխարեն սահմանվել է պաշտոնում նշանակվելու տարվանից հետո 6-րդ տարում, իսկ ժամկետի հաշվարկն սկսվելու է պաշտոնում նշանակվելու օրացույցային տարվան հաջորդող տարվանից` ընդամենը 1 անգամ։

Այն անձինք, որոնք մինչև օրենքի ուժի մեջ մտնելը չեն անցել բարեվարքության ուսումնասիրություն, 2024-2027 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում, ըստ որոշակի հերթականության, կանցնեն բարեվարքության իրենց առաջին ընթացիկ ուսումնասիրությունը։ Իսկ այն անձինք, որոնք մինչ սույն նախագծերի ուժի մեջ մտնելը պաշտոնում նշանակվելիս անցել են բարեվարքության ուսումնասիրության, այդ ընթացիկ ուսումնասիրությունն անցնում են ընդհանուր կարգով։

Բարեվարքության խորհրդատվական բնույթի եզրակացությունների եզրափակիչ մասերի հրապարակայնության պահանջը հանվել է։ Քննարկումների արդյունքում հանվել է նաև դրական վերապահումով բարեվարքության եզրակացության տեսակը, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ խորհրդատվական եզրակացության ընտրված մոդելի պարագայում կենսական նշանակություն է առաջանում, որ առավել հստակ լինեն տրվելիք եզրակացությունները։

Նման պայմաններում որոշվել է Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին տալ միայն դրական կամ բացասական բնույթի եզրակացություն տրամադրելու հնարավորություն։

Նախագծում կատարվել են վերոգրյալ փոփոխություններից բխող տեխնիկական բնույթի որոշ բարելավումներ։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն ձեզ ևս։ Հարցեր չեն կարող լինել, քանի որ գրավոր առաջարկներ չեն եղել։

Հարակից զեկուցող` պետական-իրավական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյան։ Համեցեք։

Վ.ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

-Հարգարժան գործընկերներ, ինչպես հիմնական զեկուցողը ներկայացրեց նախագծի հետ կապված ամբողջ գործընթացը, առաջինից երկրորդ ընթերցման ժամանակ հանձնաժողովում մանրամասն քննարկվել է նախագիծը: Առաջարկում եմ դրական եզրակացության արժանացնել այս նախագիծը։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Եզրափակիչ ելույթ չկա, անցնում ենք հաջորդ հարցի քննարկմանը։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` արդարադատության նախարարի տեղակալ Կարեն Կարապետյան։ Համեցեք։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեզ է ներկայացվում ««Հանրային ծառայության մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի և հարակից օրենքներում լրացումներ կատարելու մասին օրենքների նախագծերի փաթեթը։ Դրանց ընդունումը պայմանավորված է 2022 թվականի դեկտեմբերի 7-ին «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի և հարակից օրենքների շարունակական կատարելագործման և համապատասխանեցման պահանջից։

Այսպես, «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի տրամաբանությամբ պաշտոնատար անձինք առևտրային կազմակերպությունների կանոնադրական կապիտալում մասնակցություն ունենալու դեպքում այն պետք է հավատարմագրային կառավարման հանձնեն մասնագիտացված կազմակերպություններին։ Սակայն գործող կարգավորումները հստակ չեն ամրագրում այդ իմպերատիվ պահանջը և կարող են հանգեցնել տարընթերցման, որ հավատարմագրային կառավարիչ կարող են հանդիսանալ նաև ֆիզիկական անձինք։

Միաժամանակ օրենսդրությամբ լիարժեք կարգավորված չեն բաժնեմասերի հավատարմագրային կառավարման՝ որպես ծանուցվող գործունեության տեսակ, առանձնահատկությունները։ Մասնավորապես, «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքում բացակայում է առևտրային կազմակերպություններում բաժնեմասերի հավատարմագրային կառավարման ծանուցվող գործունեության դիմելու վերաբերյալ ուղիղ ամրագրում։ Իսկ «Գործունեության իրականացման ծանուցման մասին» և «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքներում նշված են միայն ՍՊԸ-ները, և ամրագրված չէ լրացուցիչ պարտականությամբ ընկերությունների բաժնեմասերի հավատարմագրային կառավարման ցանցով գործունեության դիմելու պահանջը։ Հետևապես` առաջարկվել է «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով հստակ ամրագրել, որ սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունները և լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերությունները, դրանց բաժնեմասերի հավատարմագրային կառավարումը ծանուցման ենթակա գործունեություն է, որ հավատարմագրային կառավարիչ կարող են լինել անհատ ձեռնարկատերերը կամ առևտրային կազմակերպությունները, բացառությամբ բաժնետիրական ընկերությունների, որոնց դեպքերում բաժնետոմսերի կառավարումն իրականացվում է «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի կառուցակարգերով։

«Գործունեության իրականացման ծանուցման մասին» և «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքներում լրացվում է ծանուցվող գործունեության, նաև լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերությունների բաժնեմասերի հավատարմագրային կառավարման հատվածը։

Վերոգրյալի հաշվառմամբ խնդրում եմ պատեհ պահին նախագծի վերաբերյալ դրական քվեարկել։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում: Սերգեյ Բագրատյան։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Կարապետյան, պրակտիկ օրինակի վրա քննարկենք։ Ասենք՝ որևէ մեկն ՍՊԸ հիմնադիրն է, 100 տոկոսի սեփականատերն է, նշանակել է գործադիր տնօրեն և կազմակերպել է աշխատանքը։ Հիմա, այդ գործադիր տնօրենը չի՞ ներկայանում, հավատարմագրային կառավարիչ չի՞ հանդիսանում, այսինքն` ինքն իր 100 տոկոս բաժնետոմսին մի հատ էլ կառավարի՞չ պիտի նշանակի, ճի՞շտ եմ հասկանում օրենքի տրամաբանությունը։ Խնդրում եմ մեկնաբանել այս փաստը։ Շնորհակալություն։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Բագրատյան։ Ըստ էության, ձեր մատնանշած հարցը մեր այս կառուցակարգերից դուրս է, և վաղուց գործող իրավահարաբերություններ են։ Պատասխանը` այո, պարտադիր, հանրային ծառայողը և հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձը ցանկացած կառույցում պաշտոն զբաղեցնելուց հետո 1 ամսվա ընթացքում պետք է էնտեղ կառավարող մարդ կամ տնօրեն նշանակի կամ նմանատիպ այլ պայմանագրով համապատասխանաբար հանձնի հավատարմագրային կառավարման և իր կապն այդ կառույցի գործունեության հետ ամբողջովին ընդհատի։ Շնորհակալություն։

  Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արձագանք ունե՞ք։ Համեցեք։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հիմա տեսեք, որևէ ՍՊԸ-ում իքս անձն ունի 20 տոկոս բաժնեմաս։ Հիմա, դուք ասում եք` ֆիզիկական անձանց չի կարելի հավատարմագրային կառավարման հանձնել, պետք է լինեն անհատ ձեռնարկատերեր կամ պետք է լինեն կազմակերպություններ։ Այսինքն` ինչո՞վ է անհատ ձեռնարկատերը տարբերվում ֆիզիկական անձից, եթե կառավարման է տալիս, այսինքն` լիազորում է, որ այդ գործառույթն իրականացնի որևէ անձ։ Ի՞նչն է մեզ ստիպում, որ, անպայման, լինի, ասենք` անհատ ձեռնարկատեր կամ իրավաբանական անձ։ Խնդրում եմ պարզաբանեք։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Օրենքի նման թերի և ոչ հստակ կարգավորումների արդյունքում Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի պրակտիկայից դուրս բերվեցին այն դեպքերը, երբ շատ դեպքերում մարդիկ, ուղղակի, իրենց ծանոթ ընկերներին, բարեկամներին էին հանձնում այդ կառավարումը, այսինքն` այս ինստիտուտի գլոբալ իրացումը պրակտիկայում չէր իրականացվում։ Հետևապես` մենք հիմա նորարարություն ենք բերում` միջազգային ստանդարտներին համապատասխան, որպեսզի հատուկ կառույցներ, որոնք հենց զբաղվում են և իրենց մշտական, առօրյա գործունեությունն է, լիցենզավորված գործունեությունն է, տվյալ դեպքում ծանուցված գործունեությունն է հենց կառավարչի ֆունկցիաներ իրականացնելու կազմակերպության տեսքով պրոֆիլային հիմնարկ լինելը, որպեսզի այս բացը, տեխնիկական պրակտիկ բացը կարողանանք փակել։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արթուր Խաչատրյան։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Երկու հարց ունեմ, առաջին հարցս հետևյալն է. արդյո՞ք ունենք վիճակագրություն, թե նման ընկերություններ շատ ունենք, թե՞ չէ։

Երկրորդը. այդ ընկերությունների ո՞ր մասն է, որ գործում է, որովհետև ես էլ ժամանակին մի ընկերություն էի գրանցել, ոչ մի վայրկյան չի գործել, քանի որ ընկերություն գրանցելն անհամեմատ ավելի հեշտ է, քան ընկերություն լուծարելը, ես նույնպես հանձնել եմ հավատարմագրային կառավարման, բայց, կրկնում եմ՝ ոչ մի վայրկյան չի գործել։ Այսինքն` այդ դեպքում ի՞նչ իմաստ ունի չգործող ընկերությունների համար սահմանել նույն պայմանները, ինչ գործող և էական եկամուտ ապահովող ընկերությունների համար։ Կարծում եմ` պետք է այդ տարբերությունը ներկայացնել։ Եթե, չգիտեմ, իքս ժամանակ չի գործում, մի քիչ ավելի մեղմ պահանջներ ներկայացվեն, այլապես դուք մարդկանց, պարզ ասեմ, ծախսի տակ եք դնում և ինչ-որ այլ կազմակերպությունների հավելյալ բիզնես եք ապահովում։ Նույն խնդիրն է լինելու, ինչ հաշվապահական ընկերությունն է, չէ՞։ Վերջապես, մեր հաշվապահական ընկերություններն ի՞նչ են անում. վերցնում են, ամեն մեկը մի 10, 20, 30, 50, 100 ընկերության հաշվապահություն է անում։ Նույն խնդիրն էլ այստեղ է գալու, այսինքն` դրանով դուք հանրությանը որևէ օգուտ չեք տալիս։ Շնորհակալություն։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Խաչատրյան, կարևոր հարցադրումների համար։ Նշեմ, որ, այո, որոշակի թվային ցուցանիշներ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովն արդեն ունի, որովհետև, ինչպես նշեցիք, մի շարք պաշտոնատար անձինք և հանրային ծառայողներ արդեն այդ գործընթացով անցել են, տվել են հավատարմագրային կառավարման իրենց բաժնեմասերը և մասնակցությունները։ Այս ցուցանիշները ցույց են տալիս, որ այս գործընթացների բավականին մեծ չափաբաժին իրականացված է հենց պրոֆիլային կազմակերպությունների հետ։ Հետևապես` այս առումով մենք մտավախություն չունենք, որ շուկայում նման կառույցներ չկան։ Ավելին, այս նոր կարգավորումներով մենք կարծում ենք, որ այս շուկան նույնպես տրիգեր կապրի, և նման կառույցները կավելանան կամ որոշակի ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններն իրենց գործունեության սպեկտրի մեջ կավելացնեն նաև նմանատիպ ծառայությունների մատուցումը։

Իսկ ինչ վերաբերում է ձեր երկրորդ հարցին որոշակի ժամանակ չգործող կառույցների դեպքում, կարծում եմ` արդեն գործող իրավանորմերով և կառուցակարգերով սահմանված է, որ նման կառույցները կարող են իրենց գործունեությունն առկախել կամ որոշակի ժամանակ անց նույնիսկ լուծարվել։ Բայց, կարծում եմ` դա այս կարգավորումների շղթայում և շրջանակում չէ։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Այո, ես հենց խոսում եմ գործունեությունն առկախած, դադարեցրած ընկերությունների մասին։ Իրենց համար, կարծում եմ` մի քիչ ավելի պարզ կարգավորում պետք է լինի, որովհետև, ուղղակի, արժեք չի ստեղծում՝ տալ ինչ-որ մեկին մի բան։ Այսինքն` եթե մենք փոփոխություն առաջարկենք, համաձայնությունը նշանակում է, որ կա հավանականություն, որ կընդունեք։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Տեսեք, ինձ թվում է` ձեր ասածի տրամաբանությունն արդեն ներկա կարգավորումներով արծարծված է, քանի որ, բնականաբար, առկախված գործունեությամբ կամ լուծարված ընկերությունը հարկ և անհրաժեշտություն չկա, բայց, ամեն դեպքում, շնորհակալություն կարևոր նշման համար։ Երևի, դա լրացուցիչ, ավելի մանրակրկիտ պարզաբանման կարժանանա առաջինից երկրորդ ընթերցման քննարկումների շրջանակում։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարցերն ավարտվեցին։ Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցող` պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Լիլիթ Մինասյան։ Համեցեք։

 Լ.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, մեր գործընկեր, արդարադատության փոխնախարարը մանրամասն ներկայացրեց նախագիծը, բայց կրճատ փորձեմ երկու բառով նկարագրել, թե ինչի մասին է խոսքը։ «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի շրջանակներում լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերությունների բաժնեմասերի կառավարումը ևս պետք է տրվի հավատարմագրային կառավարման, ինչպես ՍՊԸ-ների դեպքում։ Ուստի՝ առաջարկվում է լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերության բաժնեմասի հավատարմագրային կառավարումը ևս դարձնել ծանուցվող գործունեության տեսակ՝ «Գործունեության իրականացման ծանուցման մասին» օրենքում իրականացնելով համապատասխան փոփոխություններ։ Ինչպես նաև հավատարմագրային կառավարիչ կարող են լինել օրենքով սահմանված կարգով որպես ծանուցման ենթակա գործունեություն իրականացնող հաշվառված անհատ ձեռնարկատերերը կամ առևտրային կազմակերպությունները։ Եվ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձի և հանրային ծառայողի բաժնետիրական ընկերություններում ունեցած բաժնետոմսերի կառավարումն իրականացվում է «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով ներդրումային ծառայություններ մատուցող անձանց կողմից։ Նշված փոփոխությունները կնպաստեն առկա գործնական խնդիրների լուծմանը և օրենսդրական կարգավորումների տարընկալումների բացառմանը` միևնույն ժամանակ ապահովելով պաշտոնատար անձանց հավատարմագրային կառավարման իրականացումն առավել մասնագիտացված կառույցների կողմից։

Հանձնաժողովը նախագծին տվել է դրական եզրակացություն, առաջարկում եմ կողմ քվեարկել։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերի համար հերթագրում։ Գրանցված պատգամավորներ չկան։

Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Հերթագրվել է մեկ պատգամավոր։ Սերգեյ Բագրատյան, համեցեք։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Սիրելի հայրենակիցներ, հարգելի գործընկերներ, օրենքի կարգավորման կարևոր գործընթաց է, բայց պետք է նաև ճիշտ հաշվարկներ ունենալ, որովհետև, մասնավորապես, եթե նոր ձեռնարկությունները, դեռևս չկայացած կազմակերպությունները ցանկանում են հավատարմագրային կառավարման հանձնել նման իրավունք ունեցող որևէ ընկերության և եկամուտ չեն ապահովում տարվա վերջին, չեն կարող շարունակել այդ ընկերության հետ աշխատանքը։ Այսինքն` որևէ ընկերություն, որը պետք է վերցնի հավատարմագրային կառավարման, ինքը կոնկրետ գումարով պայմանավորվելու է, որ, պայմանական, տարեկան 5 միլիոն դրամի դիմաց ինքն այդ ծառայությունը մատուցելու է։ Բայց պարզվում է, որ կազմակերպությունը, որի բաժնեմասն ունի հանրային ծառայողը, տարվա վերջում իր բաժնեմասը չի ապահովում այդ գումարը, այսինքն` բաժնեմասի դիմաց ինքն ունենում է 100 հազար դրամի շահույթ։ Հիմա, ինչպե՞ս պետք է կարգավորել այս հարաբերությունները։ Սրանք խիստ կարևոր են։

Կցանկանայի նաև նշել, որ հաճախ մենք օրենքն ընդունում ենք, հետո անընդհատ լրացումներ, փոփոխություններ ենք անում։ Միգուց, մենք վերցնենք, մի հատվածն անենք, օրինակ` խոշորների համար դա սկսենք, հասկանանք, թե դա ինչպես է աշխատում, աստիճանաբար անցում կատարենք, որովհետև, ամեն դեպքում, որևէ օրենք բերելիս, երբ փորձարկված չէ, երբ խնդիրներ կարող են առաջանալ, ճիշտ կլինի, որ էտապներով ընդունենք օրենքը։ Այսինքն` ասենք` մի խմբի համար, խոշոր հարկատուների համար ընդունելուց հետո հասկանանք, թե ոնց է գործում, հաջորդ տարի նոր անցնենք մյուս էտապին, որովհետև, տեսեք, ի՞նչ պետք է անի այն մարդը, որը ցանկանում է հավատարմագրային կառավարման հանձնել, և որևէ կազմակերպություն չի վերցնում հավատարմագրային կառավարման։ Ի՞նչ անի այդ մարդը։ Դուրս կգա, որ ինքը կոռուպցիայո՞վ է զբաղվում։

Այսինքն` խնդրում եմ, որ այս խնդիրները մի հատ մտածենք, օրենքն ավելի կարգավորված ներկայացնենք և ընդունենք այնպես, որ աշխատի այս օրենքը։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մտքերի փոխանակությունն ավարտվեց։

Տիկին Մինասյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Չե՞ք տեսնում։ Պարոն Կարապետյա՞ն … Համեցեք, կենտրոնական ամբիոնի մոտ։

 Կ.ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարոն Բագրատյան, ձեր դիտարկման առաջին հատվածի հետ կապված` կառույցի եկամուտների և տրվող գույքի՝ շահույթի հետ կապի մասով նշվեմ, որ սա բացառապես երկու սուբյեկտների միջև պայմանագրային հարաբերություններով ամրագրվող բանակցող հարց է։ Այսինքն` տվյալ կառույցը, բնականաբար, իր ներուժը, իր ակնկալվող եկամուտը հաշվարկելով, և հակառակ կողմն էլ՝ այն սուբյեկտը, որն այս ծառայությունները մատուցելու է, բնականաբար, պետք է ելնեն եղած ֆունդամենտալ տեղեկատվությունից։ Ձեր կողմից նշված, կողմերը, բնականաբար, հենց նենց գումար չեն սահմանելու այս ծառայությունները մատուցելու համար։ Հետևապես` սա երկու սուբյեկտների միջև բացառապես պայմանագրային իրավահարաբերությունների հարց է, ամեն դեպքում, սա օրենսդրական կարգավորման դաշտում չէ, կարծում եմ։

Կապված ձեր երկրորդ հարցի հետ, թե արդյո՞ք բոլորը հիմա պետք է անցնեն այս կառուցակարգերով, թե՞ չէ, ասեմ, որ արդեն գործող օրենսդրական հենքով դա պարտադիր է 2018 թվականից, որ հանրային պաշտոն զբաղեցնող բոլոր անձինք, այսպես թե այնպես, իրենց բաժնեմասերը և մասնակցությունները պետք է հանձնեին հավատարմագրային կառավարման, անկախ նրանից, թե այդ մասերը փոքր են, թե մեծ են, այդ կառույցները մեծ են, թե փոքր են։ Այստեղ միակ բանը, որ մենք հիմա շտկել ենք, դա տեղափոխել ենք` այդ անճշտությունը շտկելով, որ ֆիզիկական անձանց էլ չփոխանցեն հավատարմագրային կառավարման։ Եվ այսպիսով, մենք կարգավորել ենք այս գործընթացը ֆիկտիվ դաշտ տանելը, այսուհետ սա իրականացվելու է միայն մասնագիտացված կառույցների, իրավաբանական անձանց կողմից։ Շնորհակալություն։ (Խոսում են դահլիճում:) Այո, դա՝ նույնպես։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շատ լավ, շնորհակալություն, պարոն Կարապետյան։ Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարգելի գործընկերներ, այժմ անցնում ենք հաջորդ հարցի քննարկմանը։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Քրիստինե Ղալեչյան։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի հարգարժան փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեզ ենք ներկայացնում ««Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը, որը մշակվել է ճանապարհային ենթակառուցվածքների և թունելների անվտանգության վերաբերյալ Եվրոպական խորհրդի դիրեկտիվներն օրենսդրությանը մոտարկելու նպատակով, ինչը բխում է Եվրոպական միության հետ կնքված «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի» պահանջներից։

Նախագծով առաջարկվող կարգավորումներն ուղղված են ճանապարհային ցանցի և թունելների անվտանգության մակարդակի բարձրացմանը, դրանց հնարավոր ռիսկերի նվազեցմանն ու ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ուղղությամբ կանխարգելող քաղաքականության իրականացմանը։

Օրինագծի առանցքային կարգավորումները վերաբերում են ճանապարհային ենթակառուցվածքի անվտանգության կառավարման իրականացմանը, որի պարտադիր պայմաններից է լինելու ճանապարհային անվտանգության աուդիտի անցկացումը ճանապարհների կառուցման, վերակառուցման և հիմնանորոգման ժամանակ։

Ճանապարհային անվտանգության աուդիտը նախատեսում է իրականացնել ճանապարհների նախագծման, շինարարության և ճանապարհը շահագործման հանձնելուց մեկ տարի հետո։ Ընդ որում՝ հարկ է նշել, որ աուդիտորը չպետք է ներգրավված լինի աուդիտի ենթակա ճանապարհի նախագծման, հեղինակային, տեխնիկական հսկողության և շինարարության իրականացման գործընթացներում։

Նախագծով նախատեսված է նաև ճանապարհային անվտանգության աուդիտորներին որակավորելու պահանջը, միաժամանակ, որակավորման քննությունների անցկացման և որակավորման վկայականի տրամադրման համար «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում կատարվել են համապատասխան լրացումներ, որոնցով որակավորման քննության համար կգանձվի պետական տուրք բազային տուրքի 20-ապատիկի չափով, իսկ որակավորման վկայական տալու համար` 10-ապատիկի չափով։

Նախատեսվում է նաև իրականացնել ընդհանուր օգտագործման ճանապարհների անվտանգության ազդեցության գնահատում, ինչը վեր կհանի ճանապարհային ենթակառուցվածքի հետ կապված անվտանգության ռիսկերը, որի արդյունքում կիրականացվեն անվտանգության բարելավման շարունակական միջոցառումներ։

Համապատասխան կարգավորումներ են նախատեսվել նաև թունելների անվտանգության ուղղությամբ, մասնավորապես, Քաղաքաշինության կոմիտեի հետ համատեղ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից կսահմանվեն թունելների անվտանգության նվազագույն պահանջներ՝ կապված թունելի օդափոխության, լուսավորության, տարհանման, հակահրդեհային համակարգի հետ։ Թունելների անվտանգության պահանջներին համապատասխանության գնահատումը պարբերաբար կիրականացվի պետական ճանապարհային մարմնի կողմից, իսկ անվտանգության միջոցառումները կիրականացնեն թունելների պահպանումն իրականացնող կապալառու կազմակերպությունները, ընդ որում` յուրաքանչյուր թունել կունենա իր անվտանգության պատասխանատուն, որը ևս կհամարվի որակավորվող գործունեություն։

Նախագծով նախատեսվում է նաև ստեղծել ճանապարհային անվտանգության տվյալների կառավարման միասնական և ինտեգրված համակարգ, որը կներառի ճանապարհատրանսպորտային պատահարների, դրանց հետևանքով տուժած անձանց, ճանապարհային երթևեկության բնագավառում վարչական իրավախախտումների և ավտոմոբիլային ճանապարհների վերաբերյալ տվյալները և վերլուծական գործիքները: Դրա ձևավորման, վարման և տվյալների ինտեգրման կարգը կսահմանի Կառավարությունը։

Նախագծով լրացուցիչ կարգավորումներ ենք նախատեսել նաև մի շարք լրացուցիչ հարցերի վերաբերյալ, մասնավորապես, նոր կառուցվող և վերակառուցվող ճանապարհները նախագծելիս և կառուցելիս նախատեսվել է նաև հեռահաղորդակցության ենթակառուցվածքների անցկացման համար դիտահորերի, խրամուղիների կառուցման պահանջը, որը հետագայում հեռահաղորդակցության օպերատորներին կհանձնվի վարձակալությամբ։

Հաշվի է առնվել, որ գծամալուխային կառույցները թույլատրվում է անցկացնել միայն ավտոմոբիլային ճանապարհների շինարարության կամ վերակառուցման ժամանակ։

Լրացուցիչ կարգավորումների շրջանակներում նախատեսել ենք նաև պաշտպանական գոտիներում արգելել առանց ճանապարհը տնօրինողի հետ համաձայնեցման ճանապարհին միացնող ուղիների, իջատեղերի, մուտքերի և ելքերի կառուցումը։

Նախատեսել ենք նաև ոլորտում գործող իրավական ակտերում անհրաժեշտ փոփոխություններ, լրացումներ կատարելու նպատակով կարգավորել Կառավարությանը լիազորող նորմեր սահմանելու հարցը, մասնավորապես, ճանապարհի սպասարկման, շահագործման կանոնները սահմանելու ուղղությամբ։

Առանցքային հարցերը սրանք էին։ Ուստի, հարգելի գործընկերներ, խնդրում եմ օրենքների նախագծերի փաթեթն ընդունել առաջին ընթերցմամբ։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Ղալեչյանին հարցեր ուղղելու համար գրանցում։

Տիկին Ղալեչյան, առաջին հարցը ես կուղղեմ ձեզ` նիստը վարողի իրավունքով։

Հարցը հետևյալի մասին է. այս օրենքի փոփոխություններն ընդունելուց հետո արդյո՞ք մենք որակական փոփոխություն կունենանք ասենք, օրինակ` երբ ճանապարհները քանդում են, հետո լավ չեն սարքում կամ քանդում են ճանապարհը սարքելուց անմիջապես հետո, ամիսներ անց, երբ վերանորոգման ժամանակը դեռ չի ավարտվել, այսինքն` ճանապարհը դեռ երաշխիքի մեջ է։ Արդյո՞ք ունենալու ենք այս փոփոխությունների արդյունքում իրավիճակ, երբ ճանապարհների, մանավանդ` միջպետական և միջքաղաքային, հանրապետական նշանակության ճանապարհների երկայնքով գործող տարբեր տեսակի սուպերմարկետներ, առևտրային կետեր և այլն, իրենց կայանատեղերը լինելու են կա՛մ առաջին գծի խախտմամբ, կա՛մ առաջին գծից մի փոքր այն կողմ, որը նույնպես խնդիրներ է առաջացնում, մասնավորապես, թե՛ հետիոտների, թե՛ հենց իրենց կայանողների, թե՛ երթևեկության այլ մասնակիցների համար։

Այն խնդիրները, որոնք մենք տեսնում ենք քաղաքում, դուք միայն հեռահաղորդակցության մասով նշեցիք, որ այդ հորերը փորելու թույլտվություն պիտի լինի, և հետո դրանք վարձակալությամբ են հանձնվելու, բայց չխոսեցիք «Վեոլիա ջրի», գազի, էլեկտրացանցերի և այլ նմանատիպ կառույցների մասով և իրենց վերաբերող ենթակառուցվածքների մասով, արդյո՞ք դրանց նույնպես վերաբերելու է։ Պիտի խնդրեմ, որ այս պրակտիկ օրինակների վրա մեզ ավելի շատ ինֆորմացիա տաք, նաև ճանապարհային անվտանգությանն է վերաբերում։ Չգծանշված ճանապարհները … Մենք ժամանակ առ ժամանակ տեսնում ենք, որ գծանշումից գծանշում, ըստ էության, շատ արագ ջնջվում են այդ ճանապարհային գծանշումները և դրանք նույնպես շատ մեծ խոչընդոտ են առաջացնում ճանապարհային երթևեկության մասնակիցների համար, արդյո՞ք այս հարցերը նույնպես հասցեագրված են։ Դուք արդեն նշեցիք թունելների լուսավորության մասով, անվտանգության մասով, որը, իհարկե, ողջունելի է, բայց կուզենամ, որ նաև գծանշումներին անդրադարձ կատարեք։ Շնորհակալություն։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Բավականին բովանդակային հարցադրումներ էին մի քանի ուղղություններով։ Թերևս, սկսեմ առաջնայինից` ճանապարհների հարակից հատվածների խնդիրներից և այն կառուցապատումից, որոնք զգալի դեպքերում առաջացնում են անվտանգության ռիսկեր։

Հիշյալ օրենքի շրջանակներում այդ ազդեցության գնահատումը վեր կհանի հենց այն անմիջական ռիսկերը, որոնք տարբեր պատճառներով առաջանում են երթևեկության անվտանգության տեսանկյունից, որի շարքում կարելի է դիտարկել նաև հենց հարակից այն կառուցապատումները, որոնք իրականացվել են տեխնիկական պահանջների նորմերի խախտմամբ կամ առանց ճանապարհային մարմնի, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կամ ճանապարհատնօրինող այլ մարմինների, մարզպետարանների կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ տեխնիկական պայմանները համաձայնեցնելու։ Էդպիսի դեպքեր ևս կան։

Ըստ էության, օրենքի կարգավորումների շրջանակներում մենք հնարավորություն կունենանք՝ այդ ռիսկերը վերհանելու և գնահատելու մասնագիտական ավելի տեխնիկական փորձաքննության նման և դրա ուղղությամբ ձեռնարկելու կոնկրետ միջոցառումներ։

Ընդհանուր առմամբ, այս մասով ասեմ, որ ներկայումս այդպիսի գործընթաց մենք արդեն տեսել ենք, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից գույքագրվում են այդ դեպքերը, Արմավիրի մարզում ենք սկսել գույքագրել ճանապարհին հարակից հատվածների այն օբյեկտները, որոնք ունեն այդ ռիսկերը, մեր պատկերացմամբ, օրինակ` կառուցված են տեսանելիության նորմի կոնկրետ խախտումներով։ Եվ հետագայում արդեն որոշակի լուծումներով ենք հանդես գալու` սկսած դրանց ապամոնտաժումից մինչև իրացում և այլն ըստ յուրաքանչյուր դեպքի կարգավիճակի։

Փոփոխությունների հիմնական շեշտադրումը. դրանք անվտանգությանն են ուղղված. լրացուցիչ ապահովելու են մշտական մշտադիտարկում և հսկողություն հատկապես անվտանգության ուղղությամբ։ Ձեր հարցադրումներում կային մասեր, որոնք արդեն ունեն կանոնակարգումներ։ Դրանք ավտոմոբիլային ճանապարհների՝ հաղորդակցուղիների հետ հատման, դրանց տեղադրման, վերատեղադրման հետ կապված խնդիրներն են ճանապարհի օտարման շերտում կամ պաշտպանական գոտում, որը գործող օրենքի կարգավորումներով պետք է իրականացվի ճանապարհը տնօրինողի հետ համաձայնությամբ։ Մենք այս կապակցությամբ ունենք Կառավարության կողմից ընդունված որոշում, որտեղ հստակ կարգավորված են և՛ համաձայնեցման կարգը, և՛ տեխնիկական պահանջները։

Մեր կարգավորումն օրենքի ներքո հատկապես սահմանում է այն դեպքը, որ երբ նոր ճանապարհ ենք կառուցում կամ վերակառուցում, այսինքն` իր տեխնիկական պարամետրերը բարելավում ենք, ի սկզբանե այդ հաղորդակցուղիների համադիտահորեր կառուցենք, որը հնարավորություն կտա՝ հետագայում խուսափելու ճանապարհին հասցվող վնասների դեպքերից, որն իրավացիորեն նշեցիք, այս օրերի ընթացքում էլ, այս ընթացքում էլ մենք էլ ենք մոնիտորինգ անում, այդպիսի դեպքերն արձանագրված են ու փորձում ենք այդ մասով հստակ միջոցներ ձեռնարկել։ Վերջերս էլ այդպիսի խորհրդակցությունների շարք ենք սկսել բոլոր օպերատորների հետ, որպեսզի օրենսդրության պահանջները պահպանվեն, և միայն ճանապարհային մարմնի համաձայնությամբ իրականացվի այդպիսի կոմունիկացիայի տեղափոխումը կամ վերականգնումը։

Մեծ խնդիր ունենք, որ օպերատորները պարտավոր են, այդ կոմունիկացիայի սեփականատերերը պարտավոր են վերականգնել վնասված ճանապարհները նախկին տեսքով, բայց դրանք թերի են արվում, տեխնիկական նորմերի խախտմամբ են արվում։ Այս մասով ևս մենք նախատեսում ենք որոշակի օրենսդրական փոփոխություններ անել և խստացնել պատասխանատվությունը ճանապարհի վնասված դեպքերով։

Գծանշումների հետ կապված՝ ես ուզում եմ տեղեկացնել, որ անցյալ տարի մենք ամբողջությամբ վերանայել ենք և թարմացրել ենք գծանշման տեխնիկական պահանջները` դրանք համապատասխանեցնելով ԵԱՏՄ տեխնիկական անվտանգության կանոնակարգերին, դրանք խստացվել են այն առումով, որ ներկանյութով գծանշումների տևողության ժամկետը կրճատվել է 3 ամսից, ինչը նշանակում է, որ գծանշման համար պատասխանատու մարմինը պետք է ապահովի ավելի հաճախ գծանշում` ոչ թե տարին 1 անգամ, այլ առնվազն 2 անգամ, որպեսզի մենք գծանշման խնդիրներ չունենանք։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Տիկին Ղալեչյան, ժամանակն ավարտվել է, իհարկե, թույլ տվեցի, որ պատասխանեք, որովհետև շատ կարևոր են մեր քաղաքացիների համար հարցերը։

Եվ, որպես արձագանք, նաև ուզում եմ ձեր ուշադրությունը հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ, հատկապես Երևանում, մենք շատ հաճախ ականատես ենք լինում իրավիճակների, երբ որևէ շենքի կամ կառույցի կառուցման ընթացքում ուղղակիորեն շինհրապարակի է վերածվում մայթը և նույնիսկ ճանապարհի առաջին հատվածը կամ երթևեկելի գոտին։ Եվ շատ հաճախ, նաև հաշվի առնելով Երևանի ծանրաբեռնվածությունը, դա հավելյալ ծանրաբեռնվածություն է բերում, ինչպես նաև` էկոլոգիական խնդիրներ։ Կարծում եմ` այստեղ նույնպես օրենսդրական կարգավորումների կարիք ունենք, որպեսզի խուսափենք նման դեպքերից, երբ կառուցապատման համար, ասենք` մայթը սարքելու համար երթևեկելի առաջին գոտին զբաղեցվում է կամ որևէ շենք սարքելու համար երթևեկելի գոտին զբաղեցվում է։ Այս պահին էլ քաղաքում բազմաթիվ նման դեպքեր կան և տհաճություն են պատճառում ուղևորության մասնակիցներին։ Համեցեք։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Այնուամենայնիվ, պետք է գնահատեմ, որ մենք ունենք բավարար կանոնակարգումներ։ Էստեղ հսկողություն սահմանելու խնդիր ունենք, նաև ես ուզում եմ սա շեշտադրել, և պետք է գնալով այդ հսկողությունն իրականացվի, ըստ էության, և կանխարգելվեն այն բոլոր դեպքերը, որոնք այդ պահանջների խախտումով են արվում, երթևեկությանը ռիսկեր են ստեղծում։ Ըստ էության, այն գործիքները, այն մեխանիզմները, որ մենք ներկայացված նախագծով ներմուծում ենք, հնարավորություն են տալու՝ ավելի խստացնելու այդ հսկողությունը, դրանով նաև բարձրացնելու պատասխանատվությունը ճանապարհային այն մարմինների, որոնք կառավարում են տարբեր նշանակության ճանապարհներ՝ սկսած միջպետականից, վերջացրած մարզայինով։

Մի վերապահում անեմ։ Կուզենայի շեշտադրել, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինների սեփականության ու կառավարման ներքո գտնվող ճանապարհներն այս օրենքի կարգավորման շրջանակում չեն ներառվում։ Այդ մասով մենք առանձին կարգավորումների փաթեթ կներկայացնենք` նաև հաշվի առնելով այն խնդիրները, որոնք դուք ներկայացրիք, պարոն Արշակյան։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հաջորդ հարցի համար` Սերգեյ Բագրատյան. դահլիճում չէ։ Գեղամ Նազարյան, համեցեք։

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Մի մասն այն հարցերի, որոնք ուզում էի տալ, արդեն տրվեց։ Բայց ես ուզում եմ, որ մեկ անգամ ևս դուք ասեք, որովհետև սա առաջին դեպքը չէ. ո՞վ է վերահսկում Հայաստանի ճանապարհները, ես ուզում եմ, որ, վերջապես, հասկանանք, թե ով է պատասխանատու, որովհետև հաճախ ասում ենք` ինչո՞ւ գծանշանները չեն երևում, ոստիկանությունն ասում է` դա համայնքն է, համայնքն ասում է` ինչ-որ ՊՈԱԿ է, ՊՈԱԿ-ն ասում է` ՊՈԱԿ-ին կից ինչ-որ ՍՊԸ է, ու մենք չենք կարողանում գտնել, թե ով է պատասխանատու

Դուք տեսե՞լ եք, թե Դիլիջանի թունել մտնելիս ի՞նչ վիճակ է։ Ես ուզում եմ հասկանալ` նախարարությունում տեղյա՞կ են, թե ինչ է կատարվում թունել մտնելիս, երբ Երևանից մուտք են գործում, այդ խայտառակ վիճակը նախարարությանն անհանգստացնո՞ւմ է, փորձե՞լ են պարզել, թե ով է մեղավոր, որ այդ վիճակն է, ես դեռ չեմ նշում, թե թունելում ինչ վիճակ է` լուսավորության աստիճան և այլն։ Խնդրում եմ այս հարցին պատասխանեք, արձագանքի ժամանակ երկրորդ հարցը կտամ։

Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Նշեմ, որ ընդհանուր օգտագործման պետական ավտոմոբիլային ճանապարհները հստակորեն ունեն իրենց պատասխանատուները։ Դա ամրագրված է Կառավարության որոշմամբ։ Միջպետական և հանրապետական նշանակության ճանապարհները գտնվում են տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության տնօրինման և կառավարման ներքո, մարզային նշանակության ճանապարհները` համապատասխան մարզպետարանների տնօրինման և կառավարման ներքո, իսկ տեղական ինքնակառավարման մարմիններինը` արդեն համապատասխանաբար համայնքների և համայնքների ղեկավարների պատասխանատվության ներքո։ Սա՝ ինչ վերաբերում է պատասխանատվության շրջանակին կառավարման հարցերին։

Ո՞վ է պատասխանատու գծանշումների համար. ըստ էության, գծանշումներն իրականացվում են այդ մարմինների կողմից, պատվիրվում են կապալառուներին, նաև սպասարկող ընկերություններն ունեն իրենց պատասխանատվությունն այդ մասով։ Էդպես են կարգավորումներն ընդհանուր առմամբ։

Ինչ վերաբերում է Դիլիջանին, նախ` առիթն օգտագործելով կուզենայի ասել, նաև օրինագծում մենք տեսնում ենք, որ թունելների համար հստակ պահանջներ են դրվելու, որը բխում է Եվրոպական միության թունելների անվտանգության դիրեկտիվների պահանջներից։ Դա և՛ լուսավորությանն է վերաբերում, և՛ օդափոխությանը, և՛ մնացած հարցերին։ Որպեսզի նույն ձեր նշած թունելն էլ համապատասխանեցնենք այդ պահանջներին, մենք արդեն նախագծել ենք, նախագծման արդեն ավարտական փուլին ենք մոտենում այդ թունելի մասով, այնտեղ հիմնարար վերանորոգման աշխատանքներ ենք կատարելու։ Այս պահին թունելը գտնվում է սպասարկման մեջ, և դրա շրջանակներում, փորձում ենք, որ, ինչքան հնարավոր է, այդ խնդիրները լուծելի լինեն։

Իսկ ինչ վերաբերում է գծանշման և այլ աշխատանքներին, բարենպաստ եղանակային պայմանների դեպքում, իհարկե, մենք ամբողջ միջպետական, հանրապետական և գծանշման աշխատանքները կսկսենք անել։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Համեցեք, արձագանք։

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Տեսեք, պարտադիր չէ, էլի, որ Եվրոպական միությունը կամ մի այլ կառույց գա, ասի` գիտե՞ք, դուք պետք է լուսավոր թունելով երթևեկեք և ոչ քանդված ասֆալտով։ Ինձ թվում է` մենք էլ դա պետք է հասկանանք, էլի։

Բայց դա կարևոր չէ, հիմա ուզում եմ մեկ այլ հարց տալ, որը, չգիտես ինչու, ձեր նախարարությանը չի մտահոգում։ Չգիտեմ՝ դուք երթևեկե՞լ եք Երևան-Սևան մայրուղով, ձեզ չե՞ն անհանգստացնում մայրուղուն հարակից հողահատկացումները և այդ սարերի վերացումը ... Ամեն տեղ քանդված է սարը, գրված է` վաճառվում է, որովհետև հանձնվել են այդ տարածքները տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, որոնք կարևոր նշանակության միջպետական ճանապարհը դարձրել են բիզնեսի, ընդ որում` մանր, չարչիական բիզնեսի առարկա։ Ասենք՝ պետություն է, չէ՞, վաղը, մյուս օրը կարող է՝ ձեռներս մի քիչ փող է ընկնում, ուզում ենք լայնացնել այդ փողոցը, հետո տանելու ենք լրացուցիչ փող տանք էդ շուստրի տղերքին, որ նորից առնե՞նք այդ տարածքը։ Ձեզ չի՞ մտահոգում այդ հարցը։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Անշուշտ, երթևեկել եմ։ Այդ խնդիրները, որոնք դուք մատնանշեցիք, ոչ միայն ձեր ասած երթուղում կան, այլ նաև այլ միջպետական ճանապարհներին ևս արձանագրել ենք։ Դա մտահոգում է ոչ միայն մեր նախարարությանը, այլև Կառավարությանը, ունենք հստակ հանձնարարականներ այդ ուղղությամբ` վերջնական կանոնակարգում տալու։

Պետք է նշեմ, որ հարակից հատվածները, այո, ժամանակին, տարիներ առաջ տրվել են տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, և դրանք գրեթե ամբողջությամբ սեփականության իրավունքով ծանրաբեռնված հողամասեր են` տարբեր ժամանակներում հատկացված, որի ընթացքում նաև տարբեր ժամանակներում կառուցապատումներ են արվել։

Մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կառուցապատումներ կան արված` էական խախտումներով, առանց տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության համաձայնության, ինչն օրենքի պահանջն է, սակայն ստացել են շինթույլտվություն տեղական ինքնակառավարման մարմիններից։ Այս պահին էլ նույնիսկ դատական գործեր ունենք, բայց, քանի որ խնդիրն իրականում շատ մեծ ծավալների է հասնում, մենք այստեղ էս պահին Քաղաքաշինության կոմիտեի հետ առանձին կարգավորում ենք ուզում նախատեսել, որովհետև ես նշեցի Արմավիրի մարզում իրականացվող մեր աշխատանքների մասին, որոնք հենց էդ օբյեկտների խնդիրները վերհանելուն և դրանք վերացնելուն են ուղղված։ Մենք մտադիր ենք բոլոր հիմնական ճանապարհահատվածներով այդ աշխատանքն անել, որովհետև էն օբյեկտները, որոնք խնդրահարույց են, տեխնիկական նորմերի պահանջների խախտումով են, դրանք ենթակա են ապամոնտաժման։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Ղալեչյան։ Հարցերն ավարտվեցին, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցող` տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Հովիկ Աղազարյան։ Համեցեք, պարոն Աղազարյան։

Հ.ԱՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգարժան փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, առաջին ընթերցման ռեժիմով քննարկում ենք ««Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», ««Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը։ Շատ կարևոր նախագծեր են և նպատակ են հետապնդում՝ ուժեղացնելու կարգավորումները մեզ համար շատ կենսական բնագավառում։

Օրենքների նախագծերի փաթեթը քննարկվել է տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, տրվել է դրական եզրակացություն։ Կոչ եմ անում՝ պատեհ պահին կողմ քվեարկել։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պարոն Աղազարյան։ Հարցերի համար հերթագրում։ Հերթագրված պատգամավորներ չկան։ Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում. Գեղամ Նազարյան, համեցեք։

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Ժամանակը չհերիքեց՝ մի քանի այլ հարցադրում անելու, հիմա ելույթով ասեմ։ Գիտե՞ք, տարիներ շարունակ խոսում ենք գծանշումների որակի մասին։ Ես չեմ հասկանում, դուք չե՞ք կարողանում վերահսկել, թե ով է ճանապարհների ներկողը, ի՞նչ որակի ներկ են օգտագործում, ստանդարտ պե՞տք է լինի, թե՞ չէ։

Էն փողոցում, որի մոտ բնակվում եմ, անցած տարի էսպիսի փորձ արեցի. անցած տարվա մայիսի 2-ին եկան, փողոցը ներկեցին, սեպտեմբերի 4-ին ոչ մի հետք չկար այդ գծանշումներից։ Հասկանո՞ւմ եք, 4 ամիս, ընդամենը։ Բա, ո՞վ է պատասխան տալու դրա համար։ Եթե ձևն էդպես է, ասեք` մենք իմանանք, որ նախատեսված է 4 ամսվա համար։

Պարեկը չի ալարում, չի ծուլանում, ընթացքից շեղվում է, հետադարձ է անում, գալիս է մեքենայի հետևից, տուգանում է, որ քաղաքում երթևեկելիս ուղևորն ամրագոտի չունի, ասում է` գիտե՞ք, որ վթար է լինում, դա օգնում է։ Բայց հիմա՝ հարց. բա, ո՞վ է տուգանելու էս փոսերը պահպանողներին։

Էսօր հաշվել եմ, չգիտեի, որ էսօր էս թեմայով ելույթ եմ ունենալու, Աթոյան անցուղուց մինչև Ազգային ժողով, մանր փոսերը չեմ ասում, 17 խոշոր փոս կա քաղաքում, Երևանում, կենտրոնում, Էրեբունի համայնքում։ Դե, հիմա, գիտեմ, կասեք` դրա պատասխանատուն, չգիտեմ, քաղաքապետարանն է։

Ես կոչ եմ անում, որմ ի վերջո, լինի մի պատասխանատու, մի մարդ, մի մարմին, որ, ի վերջո, ասենք` ինչո՞ւ ներկը չկա, չասի` գիտե՞ք, էս ինչ կապալառու էսինչ էսինչը, սա և այլն։ Արդեն ամոթ է, էլի, հետո էլ ասում ենք` զբոսաշրջիկներն ինչո՞ւ չեն գալիս։ Ո՞նց գան, փոսերի՞ մեջ երթևեկեն, ի՞նչ անեն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Պարոն Աղազարյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Տիկին Ղալեչյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք։ Շնորհակալություն։ Եզրափակիչ ելույթներ չկան, անցնում ենք հաջորդ հարցի քննարկմանը։

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության և Ասիական զարգացման բանկի միջև «Երևանի քաղաքային զարգացման ներդրումային ծրագիր» վարկային համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Հիմնական զեկուցող` տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Քրիստինե Ղալեչյան։ Խնդրեմ, տիկին Ղալեչյան։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, Ազգային ժողովի քննարկմանը և վավերացմանն ենք ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության և Ասիական զարգացման բանկի միջև 2023 թվականի նոյեմբերի 27-ին կնքված Երևանի քաղաքային զարգացման ներդրումային ծրագրի վերաբերյալ վարկային համաձայնագիրը։

Համաձայնագրով նախատեսվում է ծրագիրը ֆինանսավորել 60 միլիոն 90 հազար եվրո գումարի չափով։ Վարկի մարման ժամկետը 27 տարի է, իսկ մարման ժամկետը` 17 տարի, նախատեսված է նաև արտոնյալ ժամկետ` 10 տարի։

Համաձայնագրով նախատեսված տոկոսադրույքի գումարը` 6-ամսյա լողացող եվրոբոր գումարած 0,8 տոկոս մարժայով պարտավորության վճարը՝ տարեկան 0,15 տոկոս դրույքաչափով։

Համաձայնագրով նախատեսվում է իրականացնել ծրագիրը, որի մասին նշեցի, մասնավորապես, կառուցել Իսակով-Արշակունյաց ճանապարհահատվածը։

Մի քանի ակնկալվող արդյունքներ են նախատեսված այս ծրագրի շրջանակներում, մասնավորապես, Իսակով-Արշակունյաց քաղաքային ճանապարհի շրջանակներում կկառուցվի կամուրջ Հրազդան գետի վրայով, հետիոտնային գետնանցումներ շարժունակության խանգարումներ ունեցող անձանց համար համընդհանուր հասանելիությամբ, լավ լուսավորությամբ, ճանապարհային անվտանգության ենթակառուցվածքներ, հարակից ջրահեռացման համակարգեր, դիմակայության շեշտադրումով կանաչապատում, ինչպես նաև Կոմիտասի անվան զբոսայգու բարեկարգում։

Միջանկյալ երկրորդ արդյունքի շրջանակներում նախատեսվում է Ասիական զարգացման բանկի տեխնիկական աջակցությամբ իրականացնել նաև Թբիլիսյան խճուղի-Եղվարդի խճուղի ճանապարհահատվածը, ինչպես նաև «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանի այլընտրանքային ճանապարհի կառուցման տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրությունները, որոնք կֆինանսավորվեն Ասիական զարգացման բանկի տեխնիկական աջակցությամբ շուրջ 700 հազար ԱՄՆ դոլարի մասով։

Ճանապարհահատվածի մասին մի փոքր ներկայացնեմ, թե ինչ տեխնիկական չափորոշիչներով կկառուցվի։ Ճանապարհի երկարությունը 1,9 կիլոմետր է, իսկ իջատեղերով և երկրորդային ճանապարհներով` 6,6 կիլոմետր։ Ճանապարհը հիմնականում բաղկացած կլինի 6 երթևեկելի գոտուց, որտեղ երթևեկելի հատվածի լայնությունը կկազմի 4,5 մետր։

Նախագիծը ներառում է նաև Իսակով պողոտայի վրա առկա ճանապարհային հանգույցի անհրաժեշտ թևերի կառուցում` ապահովելով մուտք դեպի Նորագյուղ թաղամաս, ինչպես նաև Հրազդան գետի կառույցը 269 մետր երկարությամբ երկաթբետոնե կամրջով։

Իսակով-Արշակունյաց ճանապարհահատվածը տրամաբանական շարունակությունն է հանդիսանալու Մոնթե Մելքոնյան փողոցի, այն միմյանց կկապի Երևանի մի շարք վարչական շրջաններ։

Նախորդ ծրագրերի շրջանակներում այս ճանապարհի նախագծային փաթեթն ամբողջությամբ ավարտված է, նախագծումը կատարված է և առաջիկայում վարկային համաձայնագիրը վավերացնելու դեպքում քաղաքապետարանը կհայտարարի վարկային համաձայնագրի մրցույթ։ Ըստ վարկային համաձայնագրի՝ մրցութային գործընթացները կիրականացվեն միջազգային գնման գործընթացների ներքո` կիրառելով Ասիական զարգացման բանկի գնման ուղեցույցները։

Վարկային համաձայնագրի և իրականացվող ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում են նաև որոշակի սոցիալական ազդեցություններ, Կառավարության կողմից 59 հողամասեր արդեն իսկ ճանաչվել են հանրային գերակա շահ։

Փոխհատուցումների նկատմամբ կկիրառվի նաև Ասիական զարգացման բանկի քաղաքականությունը սոցիալական անվտանգության մասով։

Ընդհանուր առմամբ, սրանք էին վարկային համաձայնագրի հիմնական առանցքային հարցերը: Խնդրում եմ ձեր համաձայնությունը։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերի համար գրանցում: Արթուր Խաչատրյան։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Տիկին Ղալեչյան, սա այն դեպքն է, երբ քաղաքն է հիմնական շահառուն, չնայած Երևան-Հայաստան, այդ սահմանն այնքան անհստակ է դարձել, որ ամբողջ Երևանն է Հայաստան դարձել։ Ինչևէ։ Սա հստակ քաղաքային ենթակառուցվածք է և հենց այս տիպի ծրագրերի համար, ինչո՞ւ, օրինակ` չեք դիտարկել մունիցիպալ պարտատոմսերի թողարկումը, սա` առաջինը։

Եվ երկրորդը. էս տիպի ենթակառուցվածքային ծրագրերը նաև պետություն-մասնավոր հատված գործընկերության դասական օրինակ կարող են լինել։ Այդ տարբերակն ինչո՞ւ չեք դիտարկել, այլ գնացել եք թվացյալ ամենահեշտ, բայց ամենառիսկային լուծման դարձյալ արտաքին կապը մեծացնելու ճանապարհով։ Շնորհակալություն։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցերի համար։ Ընդհանուր առմամբ, այս ծրագրի իրագործումը շատ մեծ նպատակ ունի։ Քիչ առաջ խոսում էինք նաև անվտանգության կարևորության հիմնախնդիրների մասին, և քաղաքում ճանապարհային ենթակառուցվածքների զարգացումը գնալով նպաստելու է նաև այս խնդիրների լուծմանը, նաև ինտենսիվ այս երթևեկության պայմաններում քաղաքի մի փոքր բեռնաթափմանը։

Այո, ծրագիրն իրականացվելու է քաղաքապետարանի կողմից, և շահառուն Երևանի համայնքն է։ Այդուհանդերձ, սա ենթակառուցվածքային խոշոր ծրագիր է և, որպես կանոն, այս գործիքն օգնում է հնարավորինս միջազգային ստանդարտներով կառուցել ճանապարհային նոր ենթակառուցվածք` հաշվի առնելով նաև իր ռազմավարական կարևորությունը։

Պետություն-մասնավոր համագործակցության շրջանակներում այս գործիքն ինչո՞ւ, օրինակ` չի կիրառվել այս դեպքում։

Մինչ օրս մենք դեռևս չենք կարողացել հաջողությամբ արձանագրել այդպիսի փորձառություն, թեկուզ մեր ճանապարհների մասով մենք փորձում ենք հնարավորինս գտնել այդ համագործակցության ճիշտ ձևաչափը, գտնել ներդրողներ և այլն։ Ես չեմ կարող այս պահին պատասխանել, թե արդյո՞ք քաղաքապետարանն այս ուղղությամբ քայլեր արել է, բայց ընդհանուր մեր ռազմավարության մեջ ֆիքսել ենք, որ մասնավոր ներդրումները հնարավորինս ներգրավենք ենթակառուցվածքների զարգացման ծրագրերում։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Տիկին Ղալեչյան, արձագանքից հետո, շարունակեք, հա՞։ Համեցեք։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Լավ, ենթադրենք՝ պետություն-մասնավոր գործընկերության մասին, հասկացա, ասացիք` դրական փորձ չունենք, միանգամից մեծ ծրագիր չենք ուզում անել։

Հիմա. առաջին հարցիս պատասխանը բացառապես կապ չուներ հարցի հետ։ Ես ասում եմ` դուք դիտարկե՞լ եք մունիցիպալ բոնդերի տարբերակը, դուք ասում եք` ճանապարհային անվտանգության խնդիր կա։ Է, ո՞վ ասաց, որ մունիցիպալ բոնդերով ֆինանսավորվող ճանապարհը պետք է այդ անվտանգության հարցը չլուծի։

Խնդրում եմ հստակ ասել` դիտարկե՞լ եք, թե՞ ոչ, եթե չեք դիտարկել, ինչո՞ւ չեք դիտարկել, և եթե դիտարկել եք, եկել եք բացասական եզրակացության, խնդրում եմ նշել դրա մասին, որովհետև ինչքա՞ն կարելի է ամեն ինչի համար գնալ պետական պարտք վերցնել։ Շնորհակալություն։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Մունիցիպալ բոնդերի տարբերակը չի դիտարկվել, առհասարակ, այս ծրագիրը մշակվել է սրան նախորդող առաջին փուլի ծրագրի շրջանակներում։ Ի սկզբանե ծրագիրը նախանշել ենք որպես վարկային միջոցներով ֆինանսավորվող ծրագիր` հաշվի առնելով, որ համեմատաբար բարելավված և բարենպաստ վարկային պայմաններ են առաջադրված այստեղ։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հաջորդ հարցի համար` Հայկ Ցիրունյան։

 Հ.ՑԻՐՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Ղալեչյան, միգուցե հարցս ձեզ չի ուղղված, բայց տեխնիկական հարց է։ Ասացիք` Իսակով-Արշակունյաց պողոտայի ճանապարհի նախագծման աշխատանքներն ավարտվել են։ Մեր լեզվով ասեմ, այս ճանապարհն անցնում է Նորագյուղի և Շենգավիթի շրջանի Ղռեր կոչվող թաղամասի մեջտեղով, ձորով, բայց շահառուներ են, ըստ իմ իմացած տվյալների՝ ճանապարհն անցնում է, հենց մտնում է, այսպես ասած, «Երևան Մոլ»-ի մոտից ու դուրս է գալիս Նորագյուղ։ Այսպիսով, էս կողմի բնակիչները, Շենգավիթ շրջանի Ղռեր թաղամասի սեփական տների բնակիչները՝ Երևանյան լճին հարակից, որտեղ էլի ճանապարհներ կան, իմ հասկանալով` էս ճանապարհի ոչ մի շահառու չեն դառնում, սակայն կարելի էր մեկ փոքրիկ, եթե, իհարկե, չկա, հարակից ճանապարհով, որը կպչելու է սրան, մեկ փոքրիկ ճանապարհով նաև զարգացում տալ այս ամբողջ մեծ Ղռեր թաղամասին։ Եթե ինքն անջատված է մնում, իր տակով մի ահռելի ճանապարհ են գցում, ինչո՞ւ չմիացնել նաև Շենգավիթն այդտեղին։

 Ք.ՂԱԼԵՉՅԱՆ

-Սա դիտարկվում է նաև որպես առաջարկություն և լրացուցիչ քննարկման առարկա դառնալու հարց, որին կխնդրեի, որ հետագայում անդրադառնաք քաղաքապետարանի հետ և նախագծողների հետ քննարկումների շրջանակներում, եթե հնարավոր է: Այդ հարցը կփոխանցեմ գործընկերներին` նախագծողների հետ քննարկելու հետ կապված։ Բայց պետք է նշեմ, որ նախագծման փուլում մանրամասն դիտարկվում են բոլոր հնարավոր այլընտրանքները և տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրմամբ նայվում են նվազագույն ռիսկերը` և՛ շրջակա միջավայրի ազդեցությունների մասով, և՛ սոցիալական։ Այդուհանդերձ, ձեր առաջարկն արժանի է ուշադրության և, անպայման, կփոխանցվի քաղաքապետարանին։ Եթե անհրաժեշտ լինի, նախագիծը կվերանայվի։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Արձագանք ունե՞ք, պարոն Ցիրունյան։ Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, այժմ նախատեսված է մեկ ժամ ընդմիջում։ Ընդմիջումից հետո կշարունակենք հարցի քննարկումը։

ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, խնդրում եմ զբաղեցնել տեղերը: Հարգելի պատգամավորներ, առաջարկվում է «Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրը» հրատապ թեմայով քննարկման շուրջ հարակից զեկուցման հնարավորություն տալ Հայաստանի Հանրապետության փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանին և Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանին։ Այս հարցը պետք է դրվի քվեարկության:

Քվեարկության է դրվում «Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրները» հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող հրատապ թեմայով քննարկման հատուկ ընթացակարգի մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծն ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 75

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 3

Որոշումն ընդունվել է:

Հաջորդ հարցը նույնպես պետք է քվեարկենք:

Հարգելի գործընկերներ, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքի համաձայն՝ Ազգային ժողովի պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն 1/5-րդը պաշտոնական գրությամբ առաջարկել է «Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրները» հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող հրատապ թեմայի քննարկումն անցկացնել Ազգային ժողովի փակ նիստում։ Այս առաջարկը մենք կարող ենք ընդունել պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ ընդունված որոշմամբ:

Վարման կարգով՝ Հայկ Կոնջորյան: Համեցեք:

 Հ.ԿՈՆՋՈՐՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, սիրելի հայրենակիցներ. Հաշվի առնելով, որ հարցն ունի բազմաթիվ նրբերանգներ, որոնց հրապարակային քննարկումները կարող են որոշակիորեն ռիսկեր առաջացնել Հայաստանի Հանրապետության պետական անվտանգության տեսանկյունից, ուստի՝ մենք առաջարկում ենք և քվեարկելու ենք կողմ, որպեսզի նիստը տեղի ունենա փակ ռեժիմով:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Վարման կարգով՝ Արծվիկ Մինասյան: Համեցեք:

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Արձանագրենք, որ փակ քննարկումը չի նշանակում պետական գաղտնիքի տեղեկատվության ներկայացում, և, հետևաբար՝ ավելի շատ հանրային հետաքրքրություն ներկայացնող հարցի էությունը հենց այնպիսին է, որ ինքը հանրությանն է հետաքրքրում: Դրա համար է, որ մենք կողմ ենք բաց անցկացնելուն և, բնականաբար, քվեարկության դեպքում դեմ ենք քվեարկելու այս որոշմանը։

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Համեցեք, վարման կարգով:

 Գ.ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

-Եթե հիմնավորումն ազգային անվտանգությունն է և հիմնավորումը, որ ինչ քննարկվում է այս դահլիճում կամ համազեկուցողները ներկայացնելու են, փակ տեղեկատվություն է, ապա սա շատ ձևական է: Իրականում, փակ նիստ անելը հայ հասարակությունից թաքցնել է, որովհետև դահլիճում նստած բոլորի մոտ կան բջջային հեռախոսներ, և ցանկացած պահի այդ բջջային հեռախոսներն ստեղծում են հակառակորդի կողմից գաղտնալսման վտանգ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ես ընդունում եմ պարոն Մանուկյանի առաջարկը: Մենք հեռախոսներն էլ կհանենք, եթե խնդիրը դա է: Բայց, պարոն Մանուկյան, դուք, երևի, տեղյակ չեք, բայց մեր նիստերը նայում է ոչ միայն հայ հանրությունը։ Իսկ ինչ վերաբերում է գաղտնիությանը, զեկուցողներին, քննարկմանը, ակամա կարող է ինչ-որ բան լինել, որը պետական գաղտնիք հանդիսանա: Դրա համար են պատգամավորները համապատասխան թույլտվություն ստանում, ստորագրություն հանձնում և գաղտնիք կրող են: Ես զարմանում եմ, որ դուք նման հարց եք բարձրացնում: (Խոսակցություն դահլիճում)։

Հաջորդը … Երբ դուք խոսում էիք, ես ձեզ չէի խանգարում:

Հաջորդը. էն գործընթացները, որոնք տեղի են ունենում, այն մասով,  որը գաղտնի չէ և հայ հանրությանը վերաբերելի է, Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունը ներկայացնում է: Հայաստանի Հանրապետության ընդդիմությունը դրանից գոհ չէ և նախաձեռնել է այս լսումները, և Հայաստանի Հանրապետության իշխող մեծամասնության իրավունքն է, հաշվի առնելով բովանդակությունը, նման առաջարկով հանդես գալը և դա քվեարկության դնելը:

Քվեարկության է դրվում «Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրները» հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող թեմայով հրատապ քննարկումը փակ նիստով անցկացնելու մասին» Ազգային ժողովի որոշման նախագիծը: Որոշման նախագիծն ընդունելու համար տեղի կունենա քվեարկություն:

Ուշադրություն, քվեարկություն:

Կողմ՝ 67

Դեմ՝ 28

Ձեռնպահ՝ 0

Որոշումն ընդունվել է։

Այսպիսով, հարգելի գործընկերներ, նախ՝ կան պատգամավորներ, որոնք գաղտնիության թույլտվություն չունեն: «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունից դա Դավիթ Կարապետյանն է՝ մեր նոր պատգամավորը, որը նոր է պաշտոնն ստանձնել և չի հասցրել: Ներողություն եմ խնդրում ձեզանից, բայց դուք պետք է… Ի՞նչ է… Դուք չեք կարող մասնակցել նիստին: Նիստին չեն կարող մասնակցել Արմեն Գևորգյանը, Ասպրամ Կրպեյանը, Արման Ղազարյանը, Մհեր Մելքոնյանը, Արմեն Ռուստամյանը, Մհեր Սահակյանը, Արթուր Սարգսյանը, Լևոն Քոչարյանը, Սեյրան Օհանյանը: Հարգելիներս, սա … Ներողություն,           մի վայրկյան։ Սա իմ որոշումը չէ, սա օրենքի պահանջն է, և ես չեմ կարող, ձեզ հարգելով, այնուամենայնիվ, չեմ կարող օրենք խախտել, որովհետև հետո ինձ հարցեր կլինեն, թե ինչու են փակ նիստին մասնակցել մարդիկ, որոնք չունեն գաղտնիության թույլտվություն։ Պարոն Մինասյան, դուք լավ գիտեք, չէ՞, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքը, գիտեք, որ դա իմ որոշելիքը չէ: Մենք ոչ մի բան չենք պայմանավորվել, սա օրենքի պահանջ է: Խնդրում եմ տվյալ պատգամավորներին լքել դահլիճը, իսկ մեր պատգամավորներին՝ հեռախոսները հանձնել կամ տանել սենյակ։

Ես առաջարկում եմ ընդմիջում … Քսա՞ն րոպե, թե՞ հինգ րոպե … Հինգ րոպե ընդմիջում, մինչև հեռախոսները կտանեն: Մեր լրագրողներին նույնպես պետք է խնդրենք օթյակը լքել: Ընդմիջում։

    ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ ԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ ԵՎ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼ ՀԱԿՈԲ ԱՐՇԱԿՅԱՆԸ

Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, առաջարկում եմ զբաղեցնել տեղերը։ Հարգելի պատգամավորներ, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ սահմանադրական օրենքի 124-րդ հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր հերթական նիստերի երեքշաբթի օրվա վերջին հիմնական նիստում պատգամավորները կարող են հանդես գալ մինչև 3-ական րոպե հայտարարությամբ։ Հերթագրված, սակայն դահլիճից բացակայող պատգամավորները զրկվում են տվյալ նիստում հայտարարությամբ հանդես գալու իրավունքից։ Նիստն ավարտվում է հերթագրված վերջին պատգամավորի հայտարարությունից հետո։ Պատգամավորները հայտարարությամբ հանդես են գալիս ըստ հերթագրման հաջորդականության։ Խնդրում եմ նախապատրաստվել գրանցման։ Գրանցում։ Գրանցվել է 15 պատգամավոր։ Տիգրան Աբրահամյան, համեցեք։

 Տ.ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ

-Հարգելի հայրենակիցներ, իշխանության նպատակը՝ Ադրբեջանին հանձնել հայտնի գյուղերն ամենատարբեր դիտանկյուններից քննարկվեց և գնահատականներ հնչեցին։ Սակայն կարևոր դրվագներից մեկն այն էր, թե ո՞վ և ինչո՞ւ որոշեց, այսպես կոչված, սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացն սկսել Տավուշից և, մասնավորապես, Ոսկեպար, Բաղանիս, Կիրանց գյուղերից, դա այս պահին էլ մնում է բաց։ Ասում եմ՝ այսպես կոչված, որովհետև այն, ինչի մասին հայտարարվել է սահմանազատում և սահմանագծում, սահմանների ճշգրտման հետ որևէ առնչություն չունի, որովհետև դրա հիմքում ընկած իրավափաստաթղթային բազայի և քարտեզների հարցում, ըստ էության, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնություն չկա։ Եթե չկա համաձայնություն, ապա այստեղ «սահմանների ճշգրտում» ձևակերպման տակ փորձ է կատարվում՝ բավարարելու Ադրբեջանի պահանջները և հերթական միակողմանի զիջումների գնալու։ Հանրության ճնշող մեծամասնությունն այս գործընթացը դիտարկում է որպես միակողմանի զիջում, հանձնում, որովհետև նախ` իշխանության հռչակած սկզբունքների տրամաբանությունը չի տեսնում, երկրորդ` իշխանությունը նախորդ տարիների նմանատիպ իրավիճակներում արդեն հասցրել է այս սկզբունքներով այլ տարածքներ զիջել կամ մարսել Ադրբեջանի կողմից բռնազավթվածները, և երրորդ` իշխանության նկատմամբ վստահության դեֆիցիտի պայմաններում բնականաբար իշխանության քայլերի նկատմամբ հավատ գոյություն չունի։

Բայց վերադառնանք հիմնական հարցադրմանը։ Ինչո՞ւ որոշվեց սահմանների ճշգրտումը կամ այն գործընթացը, որն այդպես է ընկալվում, սկսել հենց Ոսկեպար, Բաղանիս և Կիրանց գյուղերից։ Այն, թե ինչո՞ւ է Ադրբեջանն ամեն ինչ անում, որ այս գործընթացն սկսվի վերոնշյալ ութ գյուղերից, միանշանակ պարզ է, որովհետև դրանց Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցնելը չափազանց մեծ հարված է լինելու Հայաստանի կենսունակությանը, իսկ դա իր ծանր հետևանքներն է ունենալու Հայաստանի Հանրապետության և՛ անվտանգությանը, և՛ բանակցային դիրքերին, և՛ ենթակառուցվածքներին, և՛ թե սոցիալ-տնտեսական վիճակին։ Այս ամենը հաշվի առնելով, Ադրբեջանում հաշվարկել են, որ այդ գյուղերի հանձնումից հետո Հայաստանն այնպիսի բարդությունների և անլուծելի խնդիրներ կունենա, որ ստիպված կլինի մնացած մյուս հարցերում բավարարել ադրբեջանական պահանջները։ Սա բերելու է ոչ միայն Ադրբեջանի ռեգիոնալ դերակատարման բարձրացմանը, այլև Հայաստանի խոցելիության ճեղքվածքին։ Իսկ ինչո՞ւ է Հայաստանի իշխանությունը գնում այս ճանապարհով, օրինակ՝ ինչո՞ւ սահմանների ճշգրտումը չի սկսվում Կութականից, Սոթքից, Վերին Շորժայից, Ջերմուկից, Տեղից կամ Ներքին Հանդից. որովհետև 2021-22 թթ. ընթացքում Ադրբեջանը փուլերով ագրեսիայի է դիմել, և Հայաստանի Հանրապետության մի շարք ինքնիշխան տարածքներ հայտնվել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Հեռու եմ այն մտքից, որ իշխանությունը չի գիտակցում իր քայլերի քաղաքական, իրավական կամ անվտանգային հետևանքները և այն, որ դրանք որևէ ձևով չեն շոշափում հայկական շահն ու իրենց տեսակով հակապետական են։ Իշխանությունն իրեն դրել է մի խաղի մեջ, որտեղ ի սկզբանե պարտված է և, նույնիսկ այս ամենը գիտակցելով, երկիրը տանում է նոր մղձավանջի ճանապարհով` սեփական ժողովրդին վերածելով թշնամության թիրախի։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, «Բաց դռներ» ծրագրի շրջանակներում Ազգային ժողով են այցելել Գեղարքունիքի մարզի Կարմրագյուղ գյուղի համար 2 միջնակարգ դպրոցի աշակերտները և ուսուցիչները։ Ողջունում ենք ձեզ։

ԾԱՓԱՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Աննա Մկրտչյան, համեցեք։

Ա.ՄԿՐՏՉՅԱՆ

-Հարգելի քաղաքացիներ, ամեն անգամ մենք ականատես ենք լինում նիկոլական տերերի և Ալիևի ջղաձգումներին, երբ հերթական անգամ հրապարակվում են Հայաստանի Հանրապետությունում անցկացված հարցումների արդյունքները։ Այս անգամ արդյունքները վախենալու են իրենց համար։ Եվ այսպես, աջակցության պատմական մինիմում գործող խմբակին։ Հիմա խառնվել են իրար, շտապում են և շատ են շտապում, որովհետև Նիկոլի համար պողպատե մանդատ կազմակերպել էին, որպեսզի հլու-հնազանդ հանձնի Արցախն ու Հայաստանը։ Իրենք էլ են հասկանում, որ պիտի շտապեն, որովհետև ժամկետների իմաստով գոնե թե ամբողջությամբ իրենց աչքի առաջ ձախողել է՝ տարբեր խաղեր տալով, դրա համար էլ օրը մի քարտեզ բռնած, դռնեդուռ ընկած՝ փորձում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին համոզել, թե մեզ ինչն է պատկանում, ինչը մեզ չի պատկանում։ Բայց, սիրելի հայրենակիցներ, ուզում եմ ձեզ հիշեցնել, որ նորանկախ Հայաստանի Հանրապետությունում Հայաստանի Հանրապետության սահմանները երբեք հարցականի տակ չեն դրվել, մեր զինվորը երբեք օտար հողում չի կանգնել, մենք եղել ենք մեր հայրենիքում և պաշտպանել ենք մեր հայրենիքը։ Հայաստանը 30 տարի իր ամբողջ ռեսուրսով երաշխավորն է եղել արցախահայության ու Արցախ Հանրապետության` պահելով նաև նորանկախ Հայաստանը։ Մենք անվտանգ էինք, ուժեղ և իրապես ինքնուրույն։

Իսկ հիմա՝ անցած շաբաթվա նիկոլական եվրավիժնի մասին, եթե դա այդպես կարելի է անվանել։ Դուք տեսաք, թե Հայաստանին ինչպես են վերաբերվում. Դե, մի քանի կոպեկ կշպրտենք ու վերջ։ Մի քանի կոպեկ կշպրտենք, Արցախը կուրանան, մի քանի կոպեկ կշպրտենք, Հայաստանից բնակավայրեր կծախեն։ Մեզ ասում էին, թե գնում են Բրյուսել՝ անվտանգության հետևից։ Զրո պայմանավորվածություն անվտանգության մասին։ Դե, Ալիևից են վախեցել։ Ասում էին՝ գնում ենք վիզաների ազատականացման ու անսահմանափակ հաղորդակցության ու տեղաշարժի համաձայնագրի հետևից։ Զրո բառ և պայմանավորվածություն այս ուղղությամբ։ Ասում էին՝ գնում են բանակի ու տարածքի ամբողջականության երաշխիք բերելու, դրա մասին էլ ոչ մի բառ չի ասվել։ Իսկ բերված գումարները, իհարկե, պիտի ծախսվեն պարգևավճարների վրա, դե, քննիչներ, ոստիկաններ, իհարկե, ախրաննիկներ։ 1990-ականներին նոր ստեղծված հանրապետությունն անգամ ավելի հուսալի գործընկեր էր, քան այսօրվա խաբկանքն է։ Էլ չասեմ, որ նախկինների Հայաստանում նախկինների կնքած CEPA-ով միայն նախատեսվում էր մի քանի միլիարդ դոլար։ Կասեք՝ ինչո՞ւ է ամեն ինչ հենց այսպես։ Կասեմ։ Պատճառը ձախողված, պարտված, սեփական ազգին նվաստացման ճանապարհով տանող կառավարությունն է և օրեցօր սեփական ժողովրդի կողմից էլ ավելի ատելի դարձողը, որը երբեք որպես գործընկեր դիտվել չի կարող և ոչ մեկի կողմից։ Այսպիսով, Նիկոլի քաղաքական շպագատն ամբողջությամբ բացված է։

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հաջորդ ելույթի համար` Լիլիթ Գալստյան։

Լ.ԳԱԼՍՏՅԱՆ

-Սիրելի հայրենակիցներ, անվտանգության երաշխավորի իր սահմանադրական պարտականությունը ձախողած և Արցախի ինքնորոշման իրավունքը դրժած իշխանությունը վերածվել է հայոց պետականությանն ուղղված ուղիղ սպառնալիքի։ Երբ պնդում էինք, որ պարտվածն ու սեփական զրոյական կետն ազգային ողբերգության հանգեցրածը չի կարող լինել հետագա բանակցողը, հենց այս աղետաբեր ընթացքը նկատի ունեինք։ Անհնար է պատկերացնել մի երկիր, որի ղեկավարը ոչ միայն սեփական երկրի կադաստրի վկայական չունի, այլև երկրի թիվ մեկ ամբիոնից սոփեստափիլիսոփայական հարց է հնչեցնում, թե ի՞նչ է, առհասարակ քարտեզը։ Անհնար է պատկերացնել, որ թիթեղի մի կտոր ու մի փշուր թափահարելով՝ կարելի է սեփական ժողովրդին վախեցնել պատերազմով և փորձել համոզել, թե դա է ճիշտ Հայաստանը, և մենք թշնամուն հանձնվելիք հողեր ունենք։ Երբ պնդում էինք, որ պարտվածը չի կարող բանակցող լինել, նաև նկատի ունեինք պարտվածի բարոյական ու քաղաքական լեգիտիմությունը, բանակցելու կարողությունները, արժեքաբանությունը, սեփական երկրի շահերը պաշտպանելու ունակությունը, նաև պարտված բանակցողից հնարավոր ամեն բան կորզելու հակառակորդի ուժեղացած դիրքերը։ «Արցախը տանք, հանգիստ ապրենք» անբարո դավաճանական թեզն անգամ չի աշխատում, և այն, ինչ մատուցվում է որպես դեմարկացիա և դելիմիտացիա, որևէ աղերս չունի միջազգային փորձի հետ։ Խնդիրը սոսկ չորս բնակավայրերինը չէ, հարցականի տակ է դրվում Հայաստանի ողջ անվտանգային համակարգը։ Աքսիոմատիկ է, սահմանների որոշման գործընթացի առանցքային սկզբունքը սեփական ժողովրդի անվտանգության երաշխիքների ապահովումն է։ Հայաստանի Հանրապետության հազարավոր քաղաքացիների անունից բնական հարց. ո՞վ է ձեզ իրավունք տվել՝ մի ամբողջ պետության հեռանկար կառուցելու վատթարագույն տարբերակի, միակողմանի զիջման, սեփական վախերի, պատկերացումների, կիսատ գիտելիքների շրջանակում՝ Ադրբեջանին նվիրելով անվտանգային և ռազմավարական առավելություններ, վերահսկողություն ողջ տարածքի կամ հանրապետության նկատմամբ։ Ինչո՞ւ չհիմնվել միջազգային նորմերի, այդ թվում` ԵԱՀԿ 2017 թ. «Սահմանազատում և սահմանագծում. լուծումներ» երաշխավորության վրա, որը հատկապես հետխորհրդային երկրների համար սահմանազատման հստակ մեթոդաբանություն և սկզբունքներ է սահմանում։ Մասնավորապես, ապագա սահմանը չի կարող լինել հետագա անկայունության և կոնֆլիկտի աղբյուր, այն չպիտի խաթարի ազգաբնակչության բնական կենսագործունեությունը և նրա հիմնարար իրավունքները։ Առանց մեթոդաբանությունը ճշտելու, ի դեպ, փոխվարչապետն ասում է, որ նոր են ճշտելու մեթոդաբանությունը, առանց մեթոդաբանությունը ճշտելու ինչպե՞ս կարելի է հատվածական սահմանազատում իրականացնել, երբ թշնամին ոչ միայն դուրս չի եկել Հայաստանի Հանրապետության օկուպացված տարածքներից, այլև ամրակայման աշխատանքներ է իրականացնում։ Ակնհայտ է, որ ցեղասպան Ադրբեջանի նպատակը խաղաղությունը չէ, և տեղի ունեցողը փուլային կապիտուլյացիա է։ Մի դարձեք նոր պատերազմի և ապագա պարտության հրահրող։ Քաջություն ունեցեք՝ տեսնելու ձեր ձախողումները։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արմեն Ռուստամյան։

 Ա.ՌՈՒՍՏԱՄՅԱՆ

-Սահմանազատումը և սահմանագծումն իրար հաջորդող միջազգային գործընթացներ են և պետք է համապատասխանեն միջազգային լավագույն պրակտիկային, այն է` հիմնարար սկզբունքին, ըստ որի՝ ոչինչ է ուժի կամ ուժի սպառնալիքի կիրառմամբ ձեռք բերված որևէ համաձայնություն։ Առաջնային պայման է սահմանակից պետությունների միջև երկկողմ բնականոն, այդ թվում` դիվանագիտական հարաբերությունների առկայությունը։ Այս գործընթացներն իրականացնելու համար ձևավորվում է երկկողմ կառավարական հանձնաժողով, կայացվում է համաձայնություն սահմանազատման իրավական հիմքերի և համատեղ սահմանագծում իրականացնելու գործընթացի շուրջ, կնքվում է երկու պետությունների միջև սահմանի մասին համաձայնագիր, որն արձանագրում է սահմանային բոլոր խնդիրների լուծված լինելու հանգամանքը։ Հետևաբար՝ սահմանների ճանաչման գործընթացի միջազգային պրակտիկայում խոսք չի կարող լինել ավարտված որևէ հատվածական սահմանազատման և սահմանագծման մասին առանց ունենալու սահմանային բոլոր խնդիրների լուծումն արձանագրող համաձայնություն։ Ուստի՝ հատվածական սահմանազատումն ու սահմանագծումն Ադրբեջանի հորինածն է և հակասում է մեր շահերին և միջազգային լավագույն պրակտիկային։ Այդ ապօրինի պահանջին տուրք տալը նշանակում է ուղղակիորեն ուժի սպառնալիքի տակ անվերապահորեն կատարել Ադրբեջանի կամքը։ Այս եզրահանգումն ամրապնդվում է Ադրբեջանի այն պահանջով, որ սահմանների հստակեցումն իրականացվի հենց Տավուշի հատվածից, որտեղ մեր առաջնագիծն ամենաամուրն է։ Այսպիսի գործընթացի մեջ մտնելով՝ հայկական կողմը, փաստացի, պատրաստակամություն է հայտնում՝ սահմանազատում և սահմանագծում իրականացնել Ադրբեջանի կողմից ուժի սպառնալիքների կիրառման պայմաններում։ Իսկ նման դեպքերում, եթե այդ սպառնալիքները վերածվեն գործի, մեզ այլևս ոչ ոք, եթե ուզենա էլ, չի կարող օգնել։ Ժամանակն է, որ մեր ժողովուրդը պարզ գիտակցի նման ձևով հակառակորդին տարածքներ հանձնելու այս իշխանությունների վարած քաղաքականության ծանր հետևանքները։ Տավուշյան այս գործընթացում առավել ակնհայտ է դրսևորվում մեզ զիջումներ պարտադրելու այս իշխանությունների ձեռագիրը։ Նախ` հիմնավորվում է, որ Ադրբեջանի տարածքային պահանջները ճիշտ են, դրանով լեգիմիտացվում է Ադրբեջանի կողմից ցանկացած միջոցներով դրանք վերադարձնելու իրավունքը, ասել է թե ապահովվում են Ադրբեջանի կողմից պատերազմ սկսելու հիմքերը։ Այնուհետև միտումնավոր անտեսելով տարածքներ չհանձնելու և մեր շահերը պաշտպանելու իրավաքաղաքական բոլոր հնարավորությունները, արձանագրվում է մեր անկարողությունը, ներշնչվում պարտության անխուսափելիության զգացում և պատերազմի անմիջական սպառնալիքի տակ պարտադրվում է որպես չարյաց փոքրագույն համակերպվել հերթական միակողմանի զիջումների հետ։ Եթե ինքնակործանման այս շղթան, չկտրվի ապա սրա վերջը լինելու է Հայաստանի վերածումն Արևմտյան Ադրբեջանի։ Կործանարար այս շղթան կտրելու պահը հիմա է, տեղը՝ Տավուշը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արեգնազ Մանուկյան, համեցեք։

 Ա.ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

-Սիրելի ժողովուրդ, Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանը դարձրել է աշխարհաքաղաքական հակադրությունների թատերաբեմ, հայ ժողովրդին՝ դրսի խաղերի մանրադրամ։ Բրյուսելում ապրիլի 5-ին տեղի ունեցածը ոչ թե ավելացրել է մեր անվտանգային կարողությունները և դիվերսիֆիկացրել մեր տնտեսական հնարավորությունները, այլ ճիշտ հակառակը։ Բրյուսելում ընդամենը քննարկվում էր Հայաստանը հակառուսական ու հակաիրանական պոլիգոնի վերածելու սցենարը, մեր երկիրը երկրորդ Ուկրաինայի վերածելու ճանապարհային քարտեզը։ Ամեն ինչ սկսվեց Պրահայում 2022 թ. հոկտեմբերի 6-ին։ Փաշինյանի համաձայնությամբ և Ալիևի կատարմամբ Արցախը հայաթափվեց։ Շառլ Միշելի շուրթերով Արցախի հայությունն սկզբում հռչակվեց որպես Արցախի էթնիկ հայ բնակչություն, հետո ստացանք արցախահայության էթնիկ զտում։ Ո՞վ պետք է պատասխան տա սրա համար։ Հայաստանի իշխանությունները մի հրեշավոր բանաձև էին առաջ քաշել, այն է` Հայաստանը խաղաղ կապրի, եթե Արցախը հանձնենք Ադրբեջանին։ Իրականությունն այն է, որ Արցախը հայաթափվեց, ու հիմա զոհասեղանին է դրված Հայաստանը, քանզի Պրահայում Փաշինյանը հանուն սեփական շահերի պատռեց 2020թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը, որը 44-օրյա դավադիր պատերազմից հետո Արցախի հայկական մնալու երաշխիքն էր և որն ի հեճուկս Փաշինյանի ցանկության էր ամրագրվել։

Հարգելի ժողովուրդ, հիմա քեզ մեկ այլ սուտ են հրամցնում։ Ասում են, թե իբր Եվրոպական միության դիտորդները սահմաններում խաղաղություն են ապահովելու, և Հայաստանը շուտով Եվրոպական միության անդամ է դառնալու, ասում են, թե ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից դուրս գալը մեր երկրի շահերից է բխում, և ՆԱՏՕ-ն մեզ կփրկի։ Սուտ է։ Արևմուտքը չի էլ թաքցնում, որ Հայաստանի անվտանգության ապահովման կարողություն և ծրագիր չունի, արևմտյան արժեքները չի կարելի շփոթել արևմտյան վեկտորի ընտրության հետ։ Դա շատ դաժան վերջաբանի կարող է հանգեցնել։ Մեր երկրի դեմ ագրեսիայի դեպքում Արևմուտքը հայտարարություններից այն կողմ չի անցնելու, հատկապես, որ Արևմուտքի խնդիրը Ռուսաստանի դեմ երկրորդ ճակատ բացելն է։ Փաշինյանը համաձայնել է այդ դերակատարմանը, ինքը գիտի, որ արժանանալու է Սահակաշվիլու ճակատագրին։ Դրա համար էլ առաջնորդվում է «Կամ ես Հայաստանում կլինեմ իշխանություն, կամ Հայաստանը չի լինի» կարգախոսով, Հայաստանի քարտեզի որոշումն էլ թողնում է Ալիևին։ Այս ամենին պետք է վերջ տալ։ Փաշինյանի հեռացումը խաղաղության և մեր պետականության պահպանման գլխավոր նախապայմանն է։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արծվիկ Մինասյան։

 Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Սիրելի հայրենակիցներ, ինչպես տեղյակ էիք, այսօր ընդդիմության պահանջով գումարվեց Ազգային ժողովի մեկ նիստ Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանական Հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման հիմնախնդիրների վերաբերյալ հարցով։ Ցավոք սրտի, հերթական անգամ ապօրինություն տեղի ունեցավ, երբ ընդդիմադիր 8 պատգամավորներ, ուղղակի, զրկվեցին այդ նիստին մասնակցելու հնարավորությունից, որոշվեց նիստն անցկացնել փակ, թեև այդ փակի շրջանակներում որևէ գաղտնիք չի հրապարակվել։ Սակայն արտառոցն այլ բան է, երբ հերթական անգամ փորձ է արվում՝ մեր առաջարկությունը մանիպուլյացիայի ենթարկելու և կեղծ թեզեր վերագրելու մեր առաջարկություններին, սկսած նրանից, որ իրականում միջազգային իրավունքի համապատասխան որևէ ուժի կիրառում կամ դրա սպառնալիքի ներքո չի կարող կնքվել որևէ համաձայնություն: Այս դրույթը որպես միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունք անտեսվում է Հայաստանի իշխանությունների կողմից և այս ամբիոնից, ըստ էության, չի հայտնվում պատրաստակամություն, որ բոլոր գործիքները պետք է գործադրվեն ագրեսոր Ադրբեջանին, որը զավթել է Հայաստանի ինքնիշխան իրավազորության ներքո գտնվող տարածքները, միջազգային պատժի արժանացնելու ուղղությամբ, այլև հակառակն է կատարվում, փորձ է արվում՝ հայ ժողովրդին, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին ներարկելու անզորության զգացողություն։ Մեր հայտարարությունն այն մասին է, որ թե՛ միջազգային իրավունքի սկզբունքներին համապատասխան, թե՛ նաև որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ Հայաստանի Հանրապետությունն ունի բոլոր իրավունքները, որ իր ինքնիշխան իրավազորության ներքո գտնվող տարածքները չեն կարող որևէ կերպ առևտրի առարկա լինել։ Առանց ժողովրդի հանրաքվեի Հայաստանի ինքնիշխան իրավազորության ներքո գտնվող որևէ տարածք չի կարող փոխանցվել։ Որո՞նք են «ինքնիշխան իրավազորության ներքո» արտահայտության տակ գտնվողները։ Դրանք ոչ միայն նրանք են, որ այսօր Հայաստանի Հանրապետության օրենքները գործում են այդ տարածքներում, այլև այն տարածքները, որոնց տիտղոսի իրավունքը Հայաստանինն է` Արծվաշեն, բազմաթիվ այլ բնակավայրեր, որոնք օկուպացված են Ադրբեջանի կողմից։ Հետևաբար՝ ցանկացած փոփոխություն այս երկու տարածքների մասով ենթակա է բացառապես հանրաքվեով հաստատման։ Առանց դրա Հայաստանի որևէ իշխանության կողմից իրականացվողը համարվում է ծանր հանցագործություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գառնիկ Դանիելյան։

 Գ.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

-Ես այս ամբիոնից կփորձեմ խոսել ոչ թե որպես Ազգային ժողովի պատգամավոր, այլ որպես տավուշցի, որի կենսագրությունը, որի արմատները, որի հիշողությունները, որի հիմա ապրելու և գոյության համար շատ կարևոր կետը Տավուշն է։ Ես չեմ ուզում պաթոսի վերածվող ելույթ ունենալ, բայց, քանի որ ժամանակս էլ կարճ է, պրն Միրզոյանին հարյուր անգամ հարց ենք տվել, ասել ենք` նման բանակցություններ տեղի ունենո՞ւմ են, թե՞ չէ, ասել է` չէ։ Էլ՝ մեղադրյալ նավոդկա տալու մեջ, էլ՝ ամեն պատեհ և անպատեհ առիթով ասել է` էս ի՞նչ եք խոսում։ Գնացել եք քարոզարշավի, ասել եք` ձեռքներս կկտրենք, այստեղից մի միլիմետր հող չենք տա։ Ասե՞լ եք, գնացե՞լ եք, այդ մարդկանց հետ խոսե՞լ եք. գնացել եք, խոսել եք։ Դիմում եմ ուղարկել, գրություններ եմ ուղարկել, գրություններին էլ է պատասխանել, ինձ մոտ հենց հիմա կան այդ գրությունները։ Հիմա էլ գալիս և ասում է` գիտեք ինչ կա, որ դրա տեղը գիտեք, թե որը պիտի տանք, դուք եք մեղավոր։ Լավ, լո՞ւրջ եք ասում։ Հերիք է՝ մանիպուլացնեք, հերիք է։ Այն իրողությունները, որ կան, որ դուք այսօր գնում եք միակողմանի զիջումների, դրանից հետո անհնար է դառնալու այդտեղ գոյության իրավունքը բերել և ուրիշ ձևով փաթեթավորել։ Հիմա էլ Ադրբեջանն ասում է` Բաղանիսում ազատամարտին ով մասնակցել է, դրանց ցուցակներն է տալու, ասելու՝ է գնացեք այդ մարդկանց հետևից, տվեք, թե չէ՝ պատերազմ եմ անելու։ Կամ այդ տարածքները տվեք կամ ուրիշ տարածքներ տվեք, թե չէ՝ նորից պատերազմ եմ անելու։ Դուք չգիտեի՞ք, որ Ադրբեջանը հիմա կանգնած է Հայաստանի 300 կմ² սուվերեն տարածքում ու ոչ մի բան չեք անում։ Մենակ գալիս եք, ասում եք՝ Ադրբեջանն էս է ուզում, էն է ուզում։ Մենք դրա՞ համար ենք էստեղ էսօր հավաքված, որ գանք ու ասենք՝ Ադրբեջանն էս է ուզում, էն է ուզում։ Եթե իշխանությունները հնարավորություն չունեն՝ նորմալ բանակցելու, Հայաստանի շահն առաջ տանելու, ուրեմն, պետք է հրաժարական տան։ Դա է հարցի լուծումը, ոչ թե ամեն անգամ՝ իջեցնենք Արցախի նշաձողը, գանք կոնսոլիդացիայի։ Հիմա Արցախ չկա, նշաձողն էլ իջեցրիք, ո՞ւր է այդ կոնսոլիդացիան, կոնսոլիդացիան էլ չկա, Արցախն էլ չկա։ Գորիս-Կապան ճանապարհը տվեցիք, հիմա էլ Տավուշում միակողմանի զիջումներ եք անում ոչ մի բանի դիմաց։ Ու բացի էն, որ զիջում եք անում, մի հատ էլ պարզ չի, թե Ադրբեջանը դրանից հետո կհարձակվի՞, թե՞ չէ։ Որ հարց եմ տալիս, ասում եք` չգիտեք։ Քանի որ ժամանակս կարճ է, ես փոխանցում եմ այդ գյուղերի բնակիչների կոչը, հորդորը «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանը։ Էդ դեպքում դուք կգնա՞ք ու կբնակվե՞ք Ոսկեպարում, ձեր երեխաներին կտանե՞ք այդ գյուղերի դպրոցներ, որոնք Ադրբեջանի ուղիղ նշանառության տակ են։ Չեք տանելու ու չեք գնալու այնտեղ ապրելու։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արթուր Խաչատրյան, համեցեք։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Սիրելի հայրենակիցներ, մենք ինչո՞ւ հրավիրեցինք այսօրվա հրատապ քննարկումը. որովհետև ունեինք հարցեր Կառավարությանը։ Ակնկալում էինք, որ նիստից հետո հարցերը կվերածվեն պատասխանների։ Բայց ինչքան հարցեր կան, այդ հարցերը կրկնապատկվեցին։ Մենք ուզում էինք հասկանալ, թե ի՞նչ իրավապայմանագրային բազայի հիման վրա է տեղի ունենում սահմանազատումը։ Ասում են՝ 1991 թ. Ալմա-Աթայի հռչակագիրը։ Ալմա-Աթայի հռչակագիրն Ադրբեջանի համար ուժի մեջ է մտել 1993 թ.։ 1991 թ. չկա որևէ փաստաթուղթ, որի տակ լինի Ադրբեջանի ստորագրությունը, եղել է 1993 թ։ Ասում են` չէ, տենց ո՞նց կլինի, դուք իրականում կարծում եք 1993 թ., Ադրբեջանը կհամաձայնվի՞։ Կհամաձայնվի, չի համաձայնվի, դրա տակ կա Ադրբեջանի ստորագրությունը։ Ասում ենք` լավ, ի՞նչ քարտեզներ, ասում ենք՝ ԵԱՀԿ-ի կողմից առաջարկված մեթոդական ցուցումներ, ասում են՝ չէ, այստեղ այս խնդիրը կա, այստեղ այն խնդիրը կա, և սա մեզ, ուղղակի, ստիպում է մտածել, որ սահմանազատման որևէ գործընթաց այսօր գոյություն չունի։ Տեխնիկապես կա այդ գործընթացը, բայց կա նաև զուգահեռ մի այլ գործընթաց, որն Ադրբեջանի կողմից պատերազմի սպառնալիքով տարածքների հանձնումն է։ Այս պայմաններում իմաստ չունի խոսել սահմանազատման մասին։ Նույն Կառավարության ղեկավարն ի՞նչ էր ասել։ ՄԱԿ-ի ամբիոնից հայտարարում է, ասում է, թե ինչպես կարելի է խոսել սահմանազատման մասին։ Լավ, բառացի ցիտեմ. «Դժվար է պատկերացնել սահմանազատման գործընթացն այն պայմաններում, եթե գրեթե ամենօրյա պարբերականությամբ հայ-ադրբեջանական սահմանին հնչում են կրակոցներ»։ Է, հիմա էլ են հնչում։ Գիշերն էլ է հնչել, նախորդ գիշերն էլ է հնչել։ Ասում է՝ երբ ունենք գերիներ Ադրբեջանում, է, հիմա էլ ունենք գերիներ, ասում է՝ երբ Ադրբեջանը տարածք է օկուպացրել Հայաստանից, է, հիմա էլ է օկուպացրել։ Սրանով ցույց է տրվում, որ բուն սահմանազատման գործընթացը գոյություն չունի։ Ադրբեջանը պահանջում է, որ Հայաստանի իշխանություններն Ադրբեջանի պահանջների առաջ չընկըրկեն, պահանջները բավարարեն, փորձում է ինչ-որ հիմնավորումներ բերել։ Եթե լինելու է սահմանազատման գործընթացը, այո, պետք է լինի։ Կլինե՞ն սահմանազատման գործընթացի ընթացքում ինչ-որ շտկումներ. կարող են լինել։ Այդ շտկումները պե՞տք է հանրաքվեով վավերացվեն. այո, պետք է վավերացվեն։ Այլապես չկա սահմանազատում, կա միակողմանի զիջում։ Զիջեցինք Արցախում, սկզբից կարգավիճակի նշաձողն իջեցվեց, հետո Արցախի Հանրապետության քաղաքական կարգավորումը դարձավ մարդու իրավունքի հարց, ընդամենը, այդ տարածքում ապրող բնակիչների իրավունքի հարց, հիմա Արցախի հարցը դարձել է սոցիալական խնդիրների լուծում։ Նույն մեթոդաբանությունն Ադրբեջանն այսօր կիրառում է։ Դրա դեմն առնելու միակ տարբերակն է ասել, որ սա է մեր կարմիր գիծը, որովհետև, եթե քո կարմիր գիծը գիծ չէ, այլ, ընդամենը, շարժական մի ձող, Ադրբեջան, այդ շարժական ձողը բրթելու է մինչև Երևանի մատույցներ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Վահագն Ալեքսանյան։

 Վ.ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, հարգելի քաղաքացիներ, այս օրերին շոուների պակաս, ընդհանրապես, չկա։ Բանը հասել է նրան, որ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր, այստեղից վարկանիշից ու բանից է խոսում։ Հիշեցնեմ՝ էն պատգամավորը, որի նախընտրական շտաբի պետի նկատմամբ դատարանի օրինական ուժի մեջ վճիռ կա ու դատվել է կաշառք բաժանելու համար։ Ամեն անգամ մոռանում եմ հարցնել, թե որքան արժե այդ պատգամավորական մանդատը, մարդիկ ինչքան են քեշ տվել, որ դարձել են պատգամավոր։ Սա՝ մեկ։ Հետո, այստեղից ասում են` եկեք ասացիք, չեմ կարողանում ձայնը նմանեցնել, ասացիք՝ Արցախի նշաձողն իջեցնենք ու էս կանենք, էն կանենք։ Հա, մենք դա ասացինք, դուք Ազգային ժողովում Լեռնային Ղարաբաղի հակառակն ասացիք։ Հիշե՞մ այն տեքստերը, չեմ կարող հիշել, ուղղակի, մարդու երևակայության մեջ չեն տեղավորվի այդ տեքստերը, որ հիշում ես՝ չհամարձակվեք մեր անկախությունից մի քայլ հետ գնալ. Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային ժողովի, այդ թվում` դաշնակցական պատգամավորների համար։ Ի դեպ՝ Արայիկ Հարությունյանին էլ մեղադրում էին մեր սատելիտը լինելու մեջ։ Հիմա, որ ասում են՝ հեռացեք, դա է ճանապարհը։ Լեռնային Ղարաբաղում հեռացավ իրենց բնութագրմամբ՝ մեր սատելիտը: Ի՞նչ արեցիք։ Հիշեցնե՞մ, թե ինչ արեցիք. ստորագրեցիք Լեռնային Ղարաբաղը լուծարելու մասին հրամանագիրը։ Իհարկե, գիտեմ, ասում են` մենք այնտեղ իշխանություն չենք եղել։ Ազգային ժողովի նախագահ ունենալով՝ այնտեղ իշխանություն չեն եղել։ Օրինակ՝ պրն Սիմոնյանը, հիմա իշխանության ներկայացուցիչ չէ իրենց ընկալմամբ, իրենց ընկալմամբ Ազգային ժողովի նախագահը, որը նաև Անվտանգության խորհրդի անդամ է, իշխանություն չէ։ Այդ դեպքում, առհասարակ, անհասկանալի է, թե ինչ են անում իրենք այստեղ՝ Ազգային ժողովում։ Բայց, այնուամենայնիվ, այս աբսուրդի թատրոնը մի օր պետք է վերջ ունենա, էլի, մի օր պետք է վերջ ունենա այս ամեն ինչը։ Գնացին նույն տեքստերով, լրիվ նույն տեքստերով։ Այնտեղ, ուղղակի, մի քիչ ավելի հայրենասիրական էին տեքստերը, պաթոսը մի քիչ ավելի շատ էր Ղարաբաղում, մի քիչ ավելի շատ էր։ Այնտեղ բան էին անում ... Մեզ անընդհատ ասում են` իսկի Արցախ բառը չեք կարողանում ասել, Ղարաբաղ եք ասում, Լեռնային Ղարաբաղը լուծարելու հրամանագրում Արցա՞խ եք գրել, թե՞ Լեռնային Ղարաբաղ, անընդհատ չեմ հիշում, որ էդ հարցի պատասխանը մի հատ նայեմ, հարգելի հայրենասերներ։

Ինչ վերաբերում է նրան, դարի աբսուրդն է, որ ասում է` կգնա՞ք Ոսկեպարում ապրեք։ Մեղա քեզ ... Մի ասկետիկ կյանքով ապրող խմբակցություն լինի, որ ասի՝ կգնա՞ք այստեղ ապրեք, կասենք` հա, էս ինչ ասացին, իրոք, ի՞նչ ենք անելու։ Տո, իսկի խմբակցության անդամ ունեք, որ առավոտից իրիկուն իր ծագումնաբանությունն է երեսով տալիս էստեղ, էնտեղ ինքը, հայրը, բան ... Բա մենք Լեռնային Ղարաբաղում ենք ծնվել, մեր հայրենիքն է, բայց երեխեքին տանում Ամերիկայում է ունենում։ Բա կտանի՞ երեխեքին Ոսկեպարում ունենա։ Տո, իսկի էն ժամանակ Ստեփանակերտ էլ չէր տանում, ճիշտ է, իհարկե։ Կամ ասում է` 208 կմ² օկուպացված է, ի՞նչ եք անում այդ ուղղությամբ։ Այդ 208-ի մի շատ մեծ հատվածը 1990-ականներից է օկուպացված, բա, ի՞նչ եք արել այդ ուղղությամբ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Լիլիթ Մինասյան։

 Լ.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մեծարգո Ազգային ժողովի նախագահ, հարգելի գործընկերներ, փորձեմ մի քանի բառով անդրադառնալ մեր ընդդիմության ներկայացուցիչների ելույթներին, հետո անցնեմ բուն ելույթիս։ Մի շարք ընդդիմադիր գործընկերների ուզում եմ շնորհավորել։ Ազգային ժողովի ամբիոնից դուք կարդացիք բրյուսելյան բանակցությունների վերաբերյալ ռուսական մեդիայի մետադիչկան։ Ցիտեցիք, ուղղակի, շնորհավորում եմ ձեզ դրա համար։ Պարզվում է, որ մենք Ազգային ժողովում ունենք Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի նախարարության ներկայացուցչի ներկայացուցիչներ։ Մարդիկ բառ առ բառ ներկայացնում են Ռուսաստանի Դաշնության շահերը, ոչ թե Հայաստանի Հանրապետության։

Ինչ վերաբերում է չորս բնակավայրերին, բազմիցս շեշտել ենք, բայց, երևի, մանիպուլյացիայի և բարձր գոռալու արդյունքում մեր ընդդիմությանը թվում է, թե տեղ է հասնելու դա։ Հայաստանի Հանրապետության կարմիր գիծը Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանն է։ Պետական սահմանից մեկ միլիմետր անգամ չի զիջվելու և չի տրվելու կամ հանձնվելու, ինչ բառ ուզում եք՝ օգտագործեք։ Չգիտեմ, թե դուք որ բնակավայրերի մասին եք խոսում և մեր հարգելի գործընկերները հայրենիք են անվանում տարատեսակ բնակավայրեր, բայց մեր Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանից մեկ միլիմետր չի զիջվելու։

Ինչ վերաբերում է հուսալքությանը գալիս եք այստեղ և խոսում եք նրանից, որ այս իշխանությունը տվել է, վերցրել է, Հայաստանի Հանրապետությունը հանձնել է, հեսա գալու են ձեր տները վերցնեն, գնում եք, տեղում այդ մարդկանց ահաբեկում եք, ասում եք՝ հեսա ձեր տներ են մտնելու թուրքերը, հետո խոսում եք հուսալքությունից։ Երևի, մենք ենք հուսալքություն առաջացնում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների մոտ։ Համենայնդեպս, անդրադառնամ վերջին կարևոր մասին։ Վերջերս մեր գործընկերների հետ միասին, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության և Կառավարության ներկայացուցիչների հետ միասին այցելում ենք մարզերում Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին։ Մոտ 2,000 քաղաքացու ենք արդեն հանդիպել տարբեր քաղաքներում` Արտաշատում, Աշտարակում, Վաղարշապատում, Գեղարքունիքի մարզում, և այն մանիպուլյացիան, որը մեր սիրելի ընդդիմությունը բազմիցս շեշտում է, ես լսում եմ Լեռնային Ղարաբաղի մեր քաղաքացիներից։ Այն, որ ուզում եմ անընդհատ հարցնել ձեզ. լավ, խիղճ ունե՞ք, ժողովուրդ։ Այս մարդկանց մոտ ամրապնդված է մեկ թեզ, որ երբ ձեռք ես բերում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն, զրկվում ես քո իրավունքներից, Արցախի հետ կապված գույքի սեփականության հետվերադարձի իրավունքից, զրկվում ես հետվերադարձի իրավունքից, քեզ մոտ կարգավիճակ է փոխվում։ Այսինքն` քո ամբողջ անցյալը, երբ դու եղել ես փախստականի կարգավիճակում, ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակում, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ձեռք բերելիս դու զրկվում ես քո մնացած իրավունքներից։ Կամ շարունակում են հակառակ թեզը տարանջատել. եթե ձեռք բերեք քաղաքացիություն, կզրկվեք բոլոր աջակցություններից։ Լեռնային Ղարաբաղի սիրելի հայրենակիցներ, նորից և բազմիցս ուզում եմ շեշտել, որ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը ձեր իրավական կարգավիճակը չի փոխելու։ Դուք ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակ ստացել եք հոկտեմբերի 26-ին և, ըստ այդմ՝ ունեք այն բոլոր իրավունքները, որոնք տալիս է փախստականի կարգավիճակը։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գուրգեն Մելքոնյան։ Նախապատրաստվի Գեղամ Մանուկյանը։

 Գ.ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ

-Մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, սիրելի հայրենակիցներ, այսօր ուզում եմ, ուղղակի, արձանագրել, որ Հայաստանի Հանրապետության բոլոր նախաձեռնությունները, լինի դա խաղաղության գործընթացն արագացնելը, Ռուսաստանից բացի այլ երկրներից զենք-զինամթերք ձեռք բերելը կամ նույնիսկ արևմտյան երկրների հետ տնտեսական համագործակցության խորացումը, ունենում են երեք կոշտ քննադատ` Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության ներկայացուցիչ Զախարովան, Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը և Հայաստանի ընդդիմությունը։ Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենի, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի բրյուսելյան հանդիպումը ևս նույն բախտին արժանացավ։ Չնայած ակնհայտ դրական արդյունքներին, ընդդիմադիր որոշ շրջանակներ սա հայտարարեցին դիվանագիտական պարտություն։ Զախարովան անհանգստացավ, որ այն կարող է սրել լարվածությունը տարածաշրջանում, իսկ Ալիևն այն համարեց Հայաստանը Հարավային Կովկասում զինված ֆորպոստ դարձնելու փորձ։ Բրյուսելյան հանդիպումից հետո ադրբեջանական կողմն սկսեց կրակել հայկական դիրքերի ուղղությամբ` փորձելով լարել իրավիճակը։ Որոշ ընդդիմադիրներ էլ, կեղծ հայրենասիրական ճառեր ասելով, թափառում են Տավուշի սահմանամերձ գյուղերում, ըստ էության, նման փորձերով ադրբեջանցիներին սադրելով սահմանային բախումների։ Փաստորեն, նույնն են ոչ միայն մեր հակառակորդների ու ընդդիմության նարատիվները, այլև գործողությունների տրամադրությունները։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գեղամ Մանուկյան, համեցեք։

 Գ.ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

-Այդ բովանդակությամբ ելույթի համարձակությունը` երեք, տեքստի ընթերցանությունը` երկու։

Սիրելի հայրենակիցներ, քիչ առաջ Ազգային ժողովում ընդդիմությունը, օգտվելով օրենսդրությամբ իրեն վերապահված իրավունքից, 1,5 ժամանոց քննարկման նախաձեռնությամբ հանդես եկավ` նվիրված սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացին։ Փակ էր նիստը, նիստի սկզբում էլ փակ լինելու հանգամանքը ենթադրություն էր տալիս, որ հասարակությունից էր ավելի փակ, քան թե գաղտնի տեղեկություն էր։ Իրականում ինչ հնչեց խորհրդարանի այդ նիստի ընթացքում, որևէ գաղտնիք չկար։ Եվ իրականում մեզ համար շատ ավելի պարզվեց հետևյալ իրավիճակը։ Հայաստանի Հանրապետությունն Ադրբեջանի հետ սահմանագծման, սահմանազատման գործընթացն իրականացնում է փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի ղեկավարած պետական հանձնաժողովի միջոցով։ Իրենք հանդիպում են, տարբեր հանդիպումներ, 7 հանդիպում են ունեցել, դեռ տեխնիկական կազմակերպչական խնդիրներն են ավելի շատ։ Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը և այսօր Մհեր Գրիգորյանն ասաց, որ սահմանազատումը, սահմանագծումը Տավուշից սկսելու կամ Տավուշում իրականացնելու համաձայնություն Ադրբեջանի հետ չկա։ Մհեր Գրիգորյանն ասաց, որ վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանի ամենօրյա խոսակցությունը չորս տեղանունների տարածքների վերադարձի հետ կապված, դրա շուրջ համաձայնություն չկա։ Արտաքին գործերի նախարարությունն առանձին է բանակցում Ադրբեջանի հետ, վերջերս մեզ էլ չթողեցին այդ փաստաթղթերին ծանոթանալ, բայց երկու դրույթ կա։ Ադրբեջանը մինչև հիմա չի համաձայնում, թե որ քարտեզի շուրջ է լինելու սահմանագծումը, սահմանազատումը։ Ու մեկ էլ այստեղ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնվում է՝ մի քարտեզ ձեռքն առած, որի մի երեսը բրոնզագույն է, բայց, ցավոք սրտի, մի երեսը սև է, ու սպառնում է տավուշցիներին, սպառնում է հայ ժողովրդին, արձանագրում է, լեգիտիմացնում է Ադրբեջանի պահանջները, Ադրբեջանի տարածքային հավակնությունները։ Որտեղի՞ց առաջ եկավ այս հարցը, ո՞ւմ հետ է առանձին Նիկոլ Փաշինյանը բանակցում, եթե իր սահմանագծման, սահմանազատման հանձնաժողովը դրա մեջ չկա, արտաքին գործերի նախադրությունը չկա, թե՞ պարզապես Նիկոլ Փաշինյանն Ադրբեջանի սպառնալիքները Հայաստանում փոխանցող դեսպանն է, ոչ թե Հայաստանի վարչապետը։

Մյուսը. արդարանում է, ասում է՝ եթե Տավուշում սահմանազատում լինի, սահմանապահներ կկանգնեն։ Սիրելի հայրենակիցներ, խաբում է, որովհետև Հայաստանի սահմանապահ զորքը, որ, ի դեպ՝ մի տարի է, որ հրամանատար չունի, զինված է թեթև զենքերով։ Ադրբեջանի սահմանապահ զորքը, ի դեպ՝ Տավուշում տարիներ շարունակ սահմանապահ զորքերն են կանգնած, ծանր տեխնիկայով, ավիացիայով, հրետանիով, ամեն ինչով զինված է։ Հիմա, դրանից հետո, երբ արտաքին գործերի նախարարն ասում է՝ դպրոցից 50 մետր սահման է, երեխեքն ապահով կապրեն, կարո՞ղ եք պատկերացել, ապահով կապրե՞ն։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արտահերթ ելույթով հանդես կգամ ես։

Նախ՝ մի քանի արձանագրում և հարց։ Ուզում եմ հարցնել. այն, ճիշտ ասվեց, ռուսական հեռուստաշոուում հնչած և հայերեն թարգմանված ելույթն արդյո՞ք կիսում է «Հայաստան» դաշինիքի մեծամասնությունը, կամ դա ձեր դաշինքի վերաբերմո՞ւնքն է, կարծի՞քն է։ Ես ուզում եմ հասկանալ, որովհետև, իրոք, ռուսական թիվի շոուներից ելույթները բերում են այստեղ, թարգմանում են և ելույթ են ունենում։ Դրա հետ կապված՝ ես կարծում եմ՝ դուք պարզաբանում տալու իրավունք ունեք։ Իսկ պրն Մանուկյանի վրա ես զարմանում եմ։ Պրն Մանուկյան, տարրական էթիկայի կանոններ գոյություն ունեն։ Ի՞նչ է նշանակում ընթերցանությունը՝ երկու։ Դո՞ւք պետք է որոշեք պրն Մելքոնյանի ելույթի ժամանակ։ Չգիտեմ, ում մասին էլ ուզում եք՝ ասեք։ Դո՞ւք պետք է որոշեք։ Ուզո՞ւմ եք՝ ձեր ցուցակի միջից մարդկանց ասեմ, որոնք հայատառ չեն կարողանում գրել։ Գուշակեցի՞ք։ Հիմա անցնեմ ամենահետաքրքիրին։

Հարգելի ժողովուրդ, հարգելի հայրենակիցներ, սկսեմ, երևի, ամենահետաքրքիրից։ 2009 թ. իշխանությունը «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքի մեջ փոփոխություն է կատարում, և հետևյալ մեջբերումն եմ ուզում անել։ «Ներկայացված նախագծով նախատեսվում է նախկինում Ադրբեջանի կազմում եղած Տիգրանաշեն գյուղն ընդգրկել Արարատի մարզի Պարույր համայնքի, Բարխուդարլու և Ասկիպարա գյուղը՝ համեմատաբար Ազատամուտ և Ոսկեպար համայնքների կազմում, միաժամանակ նշելով, որ նրանց սահմանները կճշտվեն հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորումից հետո»։ Թվում է, թե ինչ-որ լավ բան են արել, չնայած որևիցե ձևով չի տարբերվում այն խոսակցությունից, որ այսօր է տեղի ունենում։ Սրանից հետո 05.05.2016 թ. Տավուշի մարզպետարանը գրություն է գրում հետևյալ բովանդակությամբ, որպեսզի հիմնավորի գալիք փոփոխությունը վարչատարածքային օրենքում, ես արդեն ներկայացրել եմ գործընկերներին։ Եվ այսպես, ուշադրություն. «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի «Տավուշ» ենթաբաժնի 4-րդ կետում նշված է Ասկիպարա գյուղը: Տեղյակ եմ պահում, որ Տավուշի մարզում նման բնակավայր երբեք չի եղել, այն եղել է Ադրբեջանի ՍՍՀ Ղազախի շրջանի անկլավ Հայաստանի Հանրապետության Նոյեմբերյանի շրջանի Ոսկեպար վարչական տարածքում և անցած դարի 1990-ական թվականներին ադրբեջանական բնակավայրերի վերաբնակեցվելուց հետո դադարել է գոյություն ունենալ»։ Սա գրում է հանրապետական մարզպետն իր դաշնակցական տեղակալով։ Սրանից հետո ի՞նչ է տեղի ունենում։ Դաշնակցական մեր գործընկերները, այդ թվում նոր էստեղ տարբեր մեղադրանքներ հնչեցնող պրն Ռուստամյանը, Աղվան Վարդանյանը և դաշնակցություն խմբակցությունը սրան կողմ է քվեարկում։ Այսինքն` երբ սրա մասին խոսում ենք, պետք է հիշենք, թե «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքը քննարկելիս ով ինչպիսի դիրքորոշում է ցուցաբերել։ Հիշեցի՞ք։

Եվ վերջում, հարգելի գործընկերներ, պրն Մանուկյանն ասում է, որ ավելի հեշտ է ադրբեջանցիներին բացատրել, քան այսօրվա իշխանություններին։ Այ, կգնաք, ձեր գործընկերներին կբացատրեք այն, ինչ փորձում էիք, ուզում էք ադրբեջանցիներին բացատրել։ Եթե մոտներդ ստացվի, միգուցե հնարավորություն տանք՝ գնաք, բացատրեք։

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետության սահմանին, Հայաստանի Հանրապետության սահմանից որևիցե մաս քննարկման ենթակա չէ, չի քննարկվում։ Բանակցությունները վարվում են, աշխատանքային խմբերը հանդիպում են, բայց դա որևէ բան չի նշանակում։ Կարող է՝ ինչ-որ պահ մենք, ընդհանրապես, հրաժարվենք որևէ ձևով որևէ բան ստորագրել, եթե չգանք համաձայնության։

Հարգելի հայրենակիցներ, կրկնում եմ` Հայաստանի Հանրապետության տարածքից, Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզից, որևիցե մարզից որևիցե բան քննարկման ենթակա չէ։ Շնորհակալություն։

 Հ.ԱՐՇԱԿՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Արմենուհի Կյուրեղյանը դահլիճից բացակայում է: Հայկ Կոնջորյանը հանում է ելույթը։ Արթուր Հովհաննիսյան, համեցեք, ելույթի համար։

 Ա.ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

-Բարև ձեզ, սիրելի քաղաքացիներ։ Ես կսկսեմ միտքս այն կարևորագույն դետալից, ինչի մասին խոսեց պրն Սիմոնյանը։ Սիրելի հայրենակիցներ, տեսեք, թե ինչ իրավիճակ է ստեղծվել և ես ուզում եմ բնութագրել, թե մենք ում հետ գործ ունենք և այն տեքստերը, որ դուք լսում եք, ում կողմից են հնչում և ինչի մասին են։

Ինչպես պրն Սիմոնյանն ասաց, 2016 թ. հանրապետականները և դաշնակցականներն իրար հետ որոշել են այն գյուղերը, որոնց մասին այսօր խոսակցություն է գնում, անկլավներն օրենքով դուրս թողնել Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային տարածքից Ազգային ժողովում քվեարկելով։ Դրանից հետո գալիս են և ասում են` ով այդ տարածքները տվել է, դավաճան է, հողատու է, չգիտեմ, հողեր եք տալիս գնում են այնտեղ, էն են ասում, անվտանգային գոտի է, բա որ այս տարածքները տաք, այս բարձունքին կգան կնստեն, Լոռին կդառնա սահմանամերձ չգիտես ոնց, այս վանքը կտանք, էն կտանք։ Ամբողջն անհեթեթություն է։ Սա մոտավորապես նույն սցենարն է, ինչ Լեռնային Ղարաբաղի դեպքում էր։ Այն, որ Լեռնային Ղարաբաղը վաղուց արդեն հանձնել էին բոլոր հնարավոր ձևերով ու մեր հանրությանն էլ սուտ, կեղծ թեզերով կերակրում էին հակառակի մասին, որ հետո գային և ասեին՝ ով նման բան անի, հողատու է, դավաճան է և այլն։ Բայց, դե, պատմությունն ու իրողությունները ցույց են տալիս, թե, առհասարակ, ով ում բարեկամն է։ Լրիվ նույն սցենարի հետ գործ ունենք։ Եվ էլի գալիս ենք մի իրավիճակի, երբ մի խումբ ամեն բան անում է Հայաստանին լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների մեջ ներքաշելու համար։ Ո՞ւմ շահն սպասարկելու համար, երևի թե, էստեղ արդեն լրացուցիչ տեղեկություններ տալու կարիք չկա, ամեն ինչ պարզ է, ամեն ինչ գիտենք բոլորս։ Եվ այս վերջին շրջանում ամենից շատ տարածված կեղծ լուրը կապված է այս տարածքների հետ, որոնք գտնվում են Հայաստանի Հանրապետության սուվերեն տարածքից դուրս: Մի հետաքրքիր բան կա, որ այս կեղծ լուրերին, ցավոք, միացել է նաև Մայր Աթոռը, էսօր տեսա, որ հայտարարություն է տարածել առ այն, որ Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունները պատրաստվում են հող հանձնել։ Եվս մեկ անգամ կրկնում եմ, որ սա ամբողջությամբ անհեթեթություն է, կեղծ տեղեկատվություն է, և, կարծում եմ՝ կեղծ տեղեկատվություն տարածելու համար ժողովուրդը մի օր ձեզ կների, մնում է, որ Աստված ների։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, ելույթներն ավարտվեցին, նիստը՝ նույնպես։