-Դուք գո՞հ եք ՕԵԿ-ի նախարարների աշխատանքային գործունեությունից, արդյո՞ք կոնկրետ ոլորտներից, որ վստահված են, իրենք կարողանում են «գլուխ հանել»: Իրենցից յուրաքանչյուրի անձնական տեսակը որքանո՞վ է հարմար նախարար աշխատելու:

-Հայաստանում կուտակված են բազմաթիվ խնդիրներ եւ նախարարներն էլ ըստ ոլորտների պատասխանատու են այդ խնդիրների լուծման համար: Այն նախարարները, որ առաջարկել է ՕԵԿ-ը, կարողանում են բավարար չափով կատարել կոալիցիոն կառավարության ծրագրով նախատեսված պարտականությունները: Չմոռանանք այն իրողությունը, որ նախարարն աշխատում է` համաձայն կառավարության հաստատված քառամյա աշխատանքային եւ միջինժամկետ պետական ծախսային ծրագրերի, այսինքն` ըստ էության գերակա ուղղություններն արդեն իսկ ընդհանուր ծրագրով նախանշված են, եւ ես կարծում եմ, որ ՕԵԿ նախարարները մյուս նախարարներից ոչ վատ կարողանում են իրականացնել իրենց պարտականությունները: Բավարար չափով բարեփոխումներ տարբեր ոլորտներում ծրագրված է իրականացնել ՕԵԿ նախարարների կողմից: Միայն երեք տասնյակ հայեցակարգեր եւ օրենքներ են ընդունվելու առաջիկայում` մեզ վերապահված ոլորտներում, որոնք բազմաթիվ դրական փոփոխություններ են առաջացնելու:

-Հարցազրույցներից մեկում Դուք խոսել էիք իշխանության իրավահաջորդի մասին եւ ասել էիք, որ իրավահաջորդների ժամանակն անցել է: Արդյո՞ք սա թափանցիկ ակնարկ չէ ուղղված Ռոբերտ Քոչարյանին եւ Սերժ Սարգսյանին:

-Ոչ, որովհետեւ ես երբեք ակնարկներով չեմ խոսում ոչ հանրապետության նախագահի, ոչ պաշտպանության նախարարի հետ, մենք առկահարցերը քննարկում ենքաշխատանքային հանդիպումների ժամանակ, այլ ոչ թե մամուլի միջոցով:Այնպես որոչ հետին միտք կա, ոչ էլ թափանցիկ ակնարկ. ես ասում եմ այն, ինչ մտածում եմ: Իվերջո` ցանկացած արտահայտություն կարելի է մեկնաբանել այն ընթերցողների տեսանկյունից: Ես եղել եւ մնում եմ այն կարծիքին, որ, այո, ոչ թե իշխանությունը պետք է ծնի իշխանություն, այլ ժողովրդի ընտրությունը պետք է ծնի իշխանություն: Մենք միապետական ժամանակներում չենք ապրում, որպեսզի իրավահաջորդներ կարգվեն: Այլ խնդիր է, որ յուրաքանչյուր երկրի գործող նախագահ կարող է ունենալ նախապատվություններ եւ ընտրություններից առաջ հայտնել, թե ում կցանկանար տեսնել իշխանության ղեկին: Բացառություն չէ նաեւ Հայաստանի Հանրապետությունը: Ազատություն, համերաշխություն, առաջընթաց` սրանք պետք է լինեն մեր քաղաքական սկզբունքներն առաջիկայում, սկզբունքներ, որ պետք է գործեն իրական ժողովրդավարության պայմաններում: Մենք պետք է գիտակցենք եւ ընդունենք, որ աշխարհը փոխվում է, մեր տարածաշրջանը եւս գտնվում է ժողովրդավարական բարեփոխումների գործընթացում, մենք պետք է հասկանանք նաեւ, որ հայը իր տեսակով ավելի շատ ժողովրդավարական գործընթացների եւ բազմակարծության կողմնակից է: Իսկ ժողովրդավարությունը ենթադրում է նախեւառաջազատ եւ թափանցիկ ընտրություններ` բոլոր մակարդակներում: Իվերջո` ոչ ոք չի կարող մեր մեջ անլիարժեքության զգացում առաջացնել` առանց մեր համաձայնության: Այս առումով ինձ համար կարեւոր է, որպեսզի մեր հասարակությունը վստահի առաջընթացի իրական հույսին, որովհետեւ հուսալքությունը չի կարող ճանապարհի վստահելի ուղեկից լինել:

-Մամուլում արդեն եղել են ակնարկներ, որ Դուք ընդդիմության միասնական առաջնորդ դառնալու հնարավորություններ ունեք, այդ տեսակետը որքանո՞վ եք իրական համարում:

-Անընդհատ փորձում են նման շեշտադրումներով հարցադրումներ անել, ես պատասխանում եմ, որ դա հարցադրումն անողի իրավունքն է: Ես այսօր Ազգային ժողովի նախագահն եմ, ՕԵԿ նախագահն եմ, ընդդիմությունն էլ ունի բազմաթիվ առաջնորդներ` մեկը մեկից լավը, եւ բնականաբար, ես այդպիսի միասնական առաջնորդ դառնալու հավակնություն չունեմ:

-Կոալիցիոն խորհրդի նիստերը շարունակում են գումարվել գրեթե ամիսը մեկ անգամ եւ չորրորդ կողմի մոտ: Ինչու՞ դրանք չեն գումարվում կուսակցությունների գրասենյակներում, ինչպես որոշված էր ի սկզբանե: Ընդհանրապես, ինչպե՞ս եք գնահատում կոալիցիայի կառավարման կերպը:

-Կոալիցիան գործում է ստորագրված հուշագրի շրջանակներում: Չպետք է մոռանանք, որ իշխանությունն այսօր բաղկացած է չորս մասից` հանրապետության նախագահ եւ կոալիցիոն երեք կուսակցություններ, եւ ես կարծում եմ, որ կոալիցիան գործում է սովորական, աշխատանքային ռիթմով: Ճիշտ չէր լինի, որ երեք կուսակցությունները հավաքվեին` քննարկումներ անեին, որովհետեւ, կրկնում եմ, կոալիցիան բաղկացած է չորս կողմից եւ բազմաթիվ խնդիրներ, բնականաբար, անհրաժեշտ է քննարկել հանրապետության նախագահի հետ, որը Սահմանադրությամբ ունի բավականաչափ մեծ լիազորություններ եւ առանց հանրապետության նախագահի մասնակցության չեն կարող ամբողջական լինել` քանի որկան համընդհանուր խնդիրներ, եւ նախագահի մասնակցությունը անհրաժեշտ ու ճիշտ է:

-Կոալիցիայի անդամ լինելով` ՕԵԿ-ը, ի տարբերությունը մյուս կուսակցությունների, հանդես է գալիս իշխանության քննադատությամբ: Ինչպե՞ս դա բացատրել: Եվ չի՞ ստացվում, որ Դուք ընդդիմություն եք խաղում իշխանության ներսում:

-Այս թեմայով մամուլում տարբեր գնահատականներ են եղել: Ստիպված եմ կրկնել` «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը բարեփոխումներ պահանջող եւ իրականացնող քաղաքական կազմակերպություն է իշխանության ներսում: Լինելով իշխանության մեջ, մենք պատասխանատվություն ենք կրում եւ չենք կարող աչք փակել իշխանության մեջ առկա թերությունների ու սխալների վրա: Մենք համոզված ենք, որ առողջ քննադատությամբ ու հետեւողական աշխատանքով հնարավոր կլինի նաեւ խնդիրները լուծել: Երբ մենք խոսում էինք, որ հանրապետությունում փակվել են արհեստագործական ուսումնարանները, անհրաժեշտ է վերականգնել դրանք, մեզ քարկոծում էին, բայց բարձրացված հարցերը, եւ ինչու ոչ, առկա քննադատությունը օգնեց, որ քննարկումերի արդյունքում համատեղ քաղաքական որոշում կայացվի` վերաբացելու բոլոր փակված ուսումնարանները:Իհարկե, նման մոտեցումները ոչ միշտ են ըմբռնումով ընկալվում: Բայց սա մեր տեսակն է, մենք կարծում ենք, որ լավին` լավ, վատին` վատ պիտի ասվի, չնայած տարաբնույթ քննադատություններին, որ հնչում են մեր հասցեին: Նույնը վերաբերում է բազմաթիվ այլ հարցերի:

Այսօր յուրաքանչյուր կուսակցություն կարող է իր առաջնահերթություններն ունենալ. եթե ՀՅԴ-ն շարունակ բարձրաձայնում է ցեղասպանության ճանաչման. հայ դատի խնդիրները, մենք պիտի ըմբռնումով մոտենանք այդ քաղաքական ուժին` ելնելով իրենց կենսագրությունից, իրենց որդեգրած խնդիրներից: ՀՀԿ-ն ունի իր ծրագրերը: Ընդդիմադիր դաշտում գտնվող կուսակցությունները` իրենցը: Եթե այսօր ՕԵԿ-ը խոսում է սոցիալական խնդիրներից, եթե քննադատում է առկա բացասական երեւույթները, քննադատում է կոռուպցիան, ավանդների վերադարձման հարցն է բարձրացնում, պետք է ըմբռնումով մոտենալ նաեւ այս կարեւոր խնդիրներին, քանի որ դրանք վերաբերում են մեր երկրին ու ժողովրդին:

-Իդեպ, սովետական ժամանակ ոլորտի պատասխանատու էր լինում: Արդյոք կոալիցիոն կառավարությունը նույն սովետականի վերադարձը չէ եւ չի հակասում ժողովրդավարության սկզբունքներին:

-Ոչ, չի հակասում: Այսօր Արեւմտյան ու Արեւելյան Եվրոպայի երկրների գերակշիռ մասում գործում են կոալիցիոն կառավարություններ եւ հենց կոալիցիոն կառավարությունը ժողովրդավարության դրսեւորում է: Բաղմաթիվ երկրներ` Գերմանիայից մինչեւ Լատվիա, կառավարվում են կոալիցիոն կառավարությունների կողմից: Դա քաղաքական համագործակցության կոնկրետ դրսեւորում է:

-Կոալիցիոն կառավարությունը արդյոք նույնը չէ, ինչ օլիգարխների կարգավիճակը, վերջիններս տնտեսության ճյուղերն են սեփականաշնորհել, իսկ կուսակցությունները` իշխանության ոլորտները:

-Հարցադրումն ընդունելի չեմ համարում, որովհետեւ կուսակցությունները կազմելով կոալիցիոն կառավարություն, յուրաքանչյուրը պատասխանատու են որշակի ոլորտների գործունեության համար: Գերմանիայում կանաչները ղեկավարում են արտաքին քաղաքականության ոլորտը, սոցիալ-դեմոկրատները` մյուս, Լատվիայում` երեք կուսակցություններ բաժանում են նախարարական պորտֆելները... Այնպես որ կուսակցությունների հարցում ոչ թե սեփականաշնորհման խնդիր կա, այլ` պատասխանատվության: Ինչ վերաբերում է օլիգարխներին, ես կողմնակից եմ, որ Հայաստանում ստեղծվի ոչ թե օլիգարխիկ տնտեսություն, այլ փոքր ու միջին բիզնեսի վրա կառուցված տնտեսություն: Ես հանդես եմ գալիս Հայաստանում փոքր ու միջին ձեռներեցության զարգացման դիրքերից` ազատ շուկայական տնտեսության զարգացման օգտին եւ մենաշնորհային տնտեսության դեմ: Ցավոք, Հայաստանում այդ գործընթացները դեռեւս դանդաղում են, որի հետեւանքով հաճախ հարուստներն ավելի են հարստանում, իսկ աղքատներն ավելի են աղքատանում: Սա նշանակում է, որ մենք պետք է շարունակենք օրենսդրական եւ ինստիտուցիոնալ բարեփոխումները երկրում` իրոք միջին խավ ձեւավորելու համար:

ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆ