Ðá¹í³Í 1© г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý 1998 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÉÇëÇ 1¬Ç ùñ»³Ï³Ý ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë·ñùÇ 426©1©¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÇ 1¬ÇÝ Ù³ëÝ áõÅÁ Ïáñóñ³Í ׳ݳã»É:
Ðá¹í³Í 2© êáõÛÝ ûñ»ÝùÝ áõÅÇ Ù»ç ¿ ÙïÝáõÙ Ññ³å³ñ³ÏÙ³ÝÁ ѳçáñ¹áÕ ï³ëÝ»ñáñ¹ ûñÁ£
ÐÆØܲìàðàôØ
§Ð³Û³ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ùñ»³Ï³Ý ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë·ñùáõÙ¦ ÷á÷áËáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ Ù³ëÇݦ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ûñ»ÝùÇ Ý³Ë³·ÍÇ ÁݹáõÝÙ³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ
§Ð³Û³ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ùñ»³Ï³Ý ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë·ñùáõÙ¦ ÷á÷áËáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ Ù³ëÇݦ ÐÐ ûñ»ÝùÇ Ý³Ë³·ÍÇ ÁݹáõÝÙ³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ µËáõÙ ¿ ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÇ 2011 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 4¬Ç ê¸à¬935 áñáßٳٵ ³ñï³Ñ³Ûï³Í ¹ÇñùáñáßáõÙÇó« ѳٳӳÛÝ áñÇ ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÁ« г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ùñ»³Ï³Ý ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë·ñùÇ 426©1¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÇ 1¬ÇÝ Ù³ëÇ §ÙdzÛݦ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÁ` ³ÛÝù³Ýáí« áñù³Ýáí µ³ó³éáõÙ ¿ Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ϳ٠Ýáñ ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí ³ÛÉ í»ñçÝ³Ï³Ý Çñ³í³Ï³Ý ³Ïï»ñÇ ûñ»Ýùáí ë³ÑÙ³Ýí³Í ϳñ·áí í»ñ³Ý³ÛáõÙÁ` ¹ñ³Ýáí ÇëÏ íï³Ý·»Éáí ³ÝÓÇ` Ù³ëݳíáñ³å»ë« ÙÇÝã¹³ï³Ï³Ý í³ñáõÛÃáõÙ å»ï³Ï³Ý Çñ³í³ëáõ Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ³éç»õ »Ï³Í ϳ٠Ýáñ ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí ³ÛÉ í»ñçÝ³Ï³Ý Çñ³í³Ï³Ý ³Ïï»ñÇ ûñ»Ýùáí ë³ÑÙ³Ýí³Í ϳñ·áí í»ñ³Ý³ÛáõÙÁ` ¹ñ³Ýáí ÇëÏ íï³Ý·»Éáí ³ÝÓÇ` Ù³ëݳíáñ³å»ë« ÙÇÝã¹³ï³Ï³Ý í³ñáõÛÃáõÙ å»ï³Ï³Ý Çñ³í³ëáõ Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ³éç»õ Çñ³í³Ï³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ï ÙÇçáóÝ»ñÇ Çñ³íáõÝùÁ« ׳ݳã»É ¿ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý 18¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÇ 1¬ÇÝÙ³ëÇ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇÝ Ñ³Ï³ëáÕ »õ ³Ýí³í»ñ:
ÐÇÙù ÁݹáõÝ»Éáí ³ÛÝ« áñ Ýáñ ϳ٠Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÝ Çñ»Ýó µÝáõÛÃáí ³ÛÝåÇëÇÝ »Ý« áñ ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ Ñ³ÛïÝÇ ÉÇÝ»É Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ï³Ù Ý³Ë³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ù³ñÙÝÇÝ ïíÛ³É ·áñÍáí í³ñáõÛÃÝ Çñ³Ï³Ý³óÝ»ÉÇë` ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÝ ³ñӳݳ·ñ»É ¿« áñ Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛ³Ý »õ ݳ˳ùÝÝáõÃÛ³Ý ûñÇݳϳÝáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ Çñ³Ï³Ý³óÝ»ÉÇë ¹³ï³Ë³½Á ûµÛ»ÏïÇíáñ»Ý ãÇ Ï³ñáÕ Ýáñ ϳ٠Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ѳݷ³Ù³ÝùÁ ѳßíÇ ã³éÝ»ÉÁ ¹Çï³ñÏ»É áñå»ë Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ï³Ù Ý³Ë³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ù³ñÙÝÇ ÏáÕÙÇó ïíÛ³É ·áñÍáíí³ñáõÛÃÝ Çñ³Ï³Ý³óÝ»ÉÇë ÃáõÛÉ ïñí³Í ¹³ï³í³ñ³Ï³Ý ë˳É:
úñ»Ýë·ñùÇ 12©1¬ñ¹ µ³ÅÝÇ í»ñÉáõÍáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñáí ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÝ ³ñӳݳ·ñ»É ¿« áñ Ýßí³Í µ³ÅÇÝÁ í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ Ýáñ ϳ٠Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí µ³ó³é³å»ë ¹³ï³Ï³Ý ³Ïï»ñÇ í»ñ³Ý³ÛÙ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: ²Û¹åÇëÇ »½ñ³Ñ³Ý·Ù³Ý ѳٳñ ÑÇÙù »Ý ѳݹÇë³ÝáõÙ áã ÙdzÛÝ ûñ»Ýë·ñùÇ 12©1¬ñ¹ µ³ÅÝÇ ÝáñÙ»ñÁ« ³ÛÉ»õ Ýßí³Í µ³ÅÝÇ »õ ³Û¹ µ³ÅÝáõÙ ß³ñ³¹ñí³Í ³é³ÝÓÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ í»ñݳ·ñ»ñÁ: Àݹ áñáõÙ« Çñ³í³Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ³é³ñϳÛÇ Ñëï³Ï»óÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ Ñ»ï»õáճϳÝáõÃÛáõÝ ãÇ ¹ñë»õáñí»É: úñÇݳϫ í»×Ç ³é³ñϳ Ñá¹í³ÍÁ í»ñݳ·ñí³Í ¿ §Üáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ϳ٠Ýáñ ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñáí ¹³ï³Ï³Ý ³ÏïÁ í»ñ³Ý³ÛáÕ ¹³ï³ñ³ÝÁ¦« ÙÇÝã¹»é ³Û¹ Ñá¹í³ÍÇ 1¬ÇÝ Ù³ëÇ Çñ³í³Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ³é³ñÏ³Ý Çñ³í³Ï³Ý ³Ïï»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ý ¿« áñáÝóÇó ³é³ÝÓݳóíáõÙ ¿ §ÙdzÛÝ ûñÇÝ³Ï³Ý áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í¦ ¹³ï³Ï³Ý ³ÏïÁ: ÜÙ³Ý Ó»õ³Ï»ñåáõÙÁ ݳ»õ Çñ³í³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý ÇÝ»ñódzÛÇ ¹ñë»õáñáõÙ ¿« ù³ÝÇ áñ ã»Ý ϳñáÕ ÉÇÝ»É §ûñÇÝ³Ï³Ý áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³Ï³Ý ³Ïï¦ »õ §³ÝûñÇÝ³Ï³Ý áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³Ï³Ý ³Ïï¦ Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñ« áñå»ë½Ç ¹ñ³ÝóÇó §ÙdzÛݦ ë³Ñٳݳ÷³ÏÙ³Ý í»ñ³µ»ñ³Ï³Ý ËáëùÇ Ù³ëÇ ÙÇçáóáí ÁÝïñáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñíÇ: ²éϳ Ó»õ³Ï»ñåáõÙÇó µËáõÙ ¿« áñ ûñ»Ýë·ñùÇ 426©1¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÇ §©©©ÙdzÛÝ ûñÇÝ³Ï³Ý áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³Ï³Ý ³ÏïÁ¦ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÁ ãÇ ë³Ñٳݳ÷³ÏíáõÙ §ûñÇݳϳݦ áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³Ï³Ý ³ÏïÇ Ñ³Ý·³Ù³ÝùÇ ß»ßïٳٵ: ²Ûë µ³é³Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ý Ù»ç §ÙdzÛݦ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÁ` áñå»ë ËáëùÇ Ù³ë« áñå»ë ë³Ñٳݳ÷³ÏÙ³Ý í»ñ³µ»ñ³Ï³Ý »Ýó¹ñáõÙ ¿« áñ ùñ»³Ï³Ý í³ñáõÛÃáõÙ Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ϳ٠Ýáñ ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñáí áñ»õ¿ ³ÛÉ í»ñçÝ³Ï³Ý Çñ³í³Ï³Ý ³Ïï í»ñ³Ý³Ûí»É ãÇ Ï³ñáÕ: ÜÙ³Ý µ³ó³éáõÃÛáõÝÁ »õ ¹ñ³ ÝÙ³Ý Ó»õáí ß»ßï³¹ñáõÙÁ å³Ñ³ÝçáõÙ »Ý ë³Ñٳݳ¹ñ³Çñ³í³Ï³Ý ëϽµáõÝù³ÛÇÝ ¹ÇñùáñáßáõÙ ³ñï³Ñ³Ûï»É ³ÛÝ ³éÝãáõÃÛ³Ùµ« û ³ñ¹Ûá±ù ÙÇÝã¹³ï³Ï³Ý í³ñáõÛÃáõÙ Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ϳ٠Ýáñ ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí í»ñçÝ³Ï³Ý Çñ³í³Ï³Ý ³ÏïÇ í»ñ³Ý³ÛÙ³Ý ³ñ·»É³÷³ÏáõÙÝ ³ÝÓÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý »ñ³ß˳íáñÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ ËݹÇñÝ»ñ ãÇ ³é³ç³óÝÇ: ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÁ ·ï»É ¿« áñ ·áñÍݳϳÝáõÙ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ñ³Ýó³·áñÍáõÃÛ³Ý Ñ»ï»õ³Ýùáí ïáõÅ³Í ³ÝÓÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ áõ ³ñųݳå³ïíáõÃÛ³Ý Ë³ËïáõÙ å»ïù ¿ ¹Çï³ñÏíÇ ³ÛÝ« áñ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ý Ù»ç µ³ó³Ï³ÛáõÙ ¿ Ýáñ ϳ٠Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí ùñ»³Ï³Ý ·áñÍÇ ÙÇÝã¹³ï³Ï³Ý í³ñáõÛÃÇ ÁÝóóùáõ٠ϳ۳óí³Í` ·áñÍÇ í³ñáõÛÃÁ ϳñ×»Éáõ« ùñ»³Ï³Ý Ñ»ï³åݹáõÙÁ ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ ϳ٠ùñ»³Ï³Ý Ñ»ï³åݹáõÙ ãÇñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ í»ñçÝ³Ï³Ý áñáßáõÙÝ»ñÇ í»ñ³Ý³ÛÙ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÁ:
ºÃ» ïáõÅáÕÇ Ñ³Ù³ñ ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛáõÝÁ Ù³ïã»ÉÇ ã¿« Ñ»ï»õ³µ³ñ« ³ÛÝ Ë³ËïáõÙ ¿ ¹³ï³ñ³ÝÇ ³éç»õ ѳí³ë³ñáõÃÛ³Ý ëϽµáõÝùÁ« ¹ñ³Ýáí ÇëÏ ÇÙ³ëï³½ñÏáõÙ ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý µáõÝ ·³Õ³÷³ñÁ` ÙÇÝã¹»é« ÙÇ ß³ñù ÙÇç³½·³ÛÇÝ Çñ³í³Ï³Ý ÷³ëï³ÃÕûñáõÙ ë³ÑÙ³Ýí»É ¿ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÛÝ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßñç³Ý³ÏÁ« áñáÝù ÏÝå³ëï»Ý ïáõÅáÕÇ ¹³ï³í³ñ³Ï³Ý Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï å³ßïå³ÝáõÃÛ³ÝÁ:²Ûëå»ë« Ø²Î¬Ç ¶É˳íáñ í»Ñ³ÅáÕáíÇ 1985 Ãí³Ï³ÝÇ ÝáÛ»Ùµ»ñÇ29¬Ç` §Ð³Ýó³·áñÍáõÃÛ³Ý »õ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ã³ñ³ß³ÑÙ³Ý ½áÑ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ëϽµáõÝùÝ»ñÁ¦ A/RES/40/34 Ñéã³Ï³·ñáõÙ »õ ºíñ³ËáñÑñ¹Ç ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ ÏáÙÇï»Ç 1985 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝÇëÇ 28¬Ç` §øñ»³Ï³Ý Çñ³íáõÝùÇ »õ ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ïáõųÍÇ Ï³ñ·³íÇ׳ÏÇ Ù³ëÇݦ R¥85¤11 ѳÝÓݳñ³ñ³Ï³ÝáõÙ ³é³ç³ñÏíáõÙ ¿ ³½·³ÛÇÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏÝ»ñáí ÙÇçáóÝ»ñ Ó»éݳñÏ»É ïáõÅáÕÝ»ñÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ« Ù³ëݳíáñ³å»ë« µ³ñ»É³í»É ïáõÅáÕÝ»ñÇÝ å³ï׳éí³Í íݳëÇ ÷áËѳïáõóÙ³Ý ¹³ï³Ï³Ý »õ í³ñã³Ï³Ý ϳéáõó³Ï³ñ·»ñÁ« ë³ÑÙ³Ý»É ùñ»³Ï³Ý ·áñÍÇ ùÝÝáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï ïáõųÍÇ Ï³ñ·³íÇ׳ÏÁ« Ýñ³ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ »ñ³ß˳íáñÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ ¹³ï³ñ³ÝÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ »õ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µÝáõÛÃÁ: Àëï Ýßí³Í ÷³ëï³ÃÕûñÇ` ùñ»³Ï³Ý ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý Ï³ñ»õáñ³·áõÛÝ ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÇó ¿ ïáõųÍÇ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇ µ³í³ñ³ñáõÙÁ »õ ߳ѻñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ« ùñ»³Ï³Ý ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ ïáõųÍÇ íëï³ÑáõÃÛ³Ý ³í»É³óáõÙÁ:
ÐÐ ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÝ ³ñӳݳ·ñáõÙ ¿« áñ ·áñÍáí í³ñáõÛÃÁ ϳñ×»Éáõ« ùñ»³Ï³Ý Ñ»ï³åݹáõÙÁ ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ ϳ٠ùñ»³Ï³Ý Ñ»ï³åݹáõÙ ãÇñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ ùñ»³Ï³Ý Ñ»ï³åÝ¹Ù³Ý Ù³ñÙÝÇ í»ñçÝ³Ï³Ý áñáßÙ³Ý` Ýáñ ϳ٠Ýáñ »ñ»õ³Ý »Ï³Í ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ ÑÇÙùáí í»ñ³Ý³ÛÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·³ÛÇÝ Çñ³í³Ï³ñ·³íáñÙ³Ý µ³ó³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ ÐÐ ùñ»³Ï³Ý ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë·ñùÇ 426©1¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÇ 1¬ÇÝ Ù³ëÇ ³éϳ Ó»õ³Ï»ñåٳٵ« áñÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ íï³Ý·íáõÙ ¿ ³ÝÓÇ` Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ »õ ³½³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ï³Ï³Ý« ÇÝãå»ë ݳ»õ å»ï³Ï³Ý ³ÛÉ Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ³éç»õ Çñ³í³Ï³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ï ÙÇçáóÝ»ñÇ Çñ³íáõÝùÁ:
