ՀՈԴՎԱԾ 1. Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի ապրիլի 18-ի քրեական  օրենսգրքի (այսուհետ՝ Oրենսգիրք)  159-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդված 159. Արտոնագրային եւ այլ  իրավունքը խախտելը

1. Գյուտը կամ օգտակար մոդելը կամ արդյունաբերական նմուշը, ինչպես նաեւ ինտեգրալ միկրոսխեմայի տիպոլոգիան, կամ չբացահայտված տեղեկատվությունը, սելեկցիոն նվաճումը  ապօրինի օգտագործելը կամ մինչեւ այդ իրավունքի օբյեկտի մասին պաշտոնական տեղեկությունների հրապարակումը դրա էության վերաբերյալ առանց հայտատուի կամ այդ իրավունքը տիրապետողի համաձայնության տեղեկություններ տարածելը կամ դրանց  նկատմամբ հեղինակության իրավունքը յուրացնելը կամ համահեղինակության հարկադրելը, եթե այդ արարքը խոշոր չափի վնաս է պատճառել՝

պատժվում է տուգանքով` նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից չորuհարյուրապատիկի չափով, կամ ազատազրկմամբ` առավելագույնը երկու տարի ժամկետով։

2. Uույն հոդվածում խոշոր չափ է համարվում հանցագործության պահին uահմանված նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկը գերազանցող գումարը (արժեքը)։»։

ՀՈԴՎԱԾ 2. Օրենսգրքի 250-րդ հոդվածն ուժը կորցրած ճանաչել։

ՀՈԴՎԱԾ 3. Օրենսգրքի 315.1-րդ հոդվածի`

1) վերնագրում «եւ դրա հետեւանքները չվերացնելը» բառերը հանել, իսկ «անօրինական» բառը փոխարինել «այդ» բառով.

2)  դիսպոզիցիայում «Քաղաքացիների կամ իրավաբանական անձանց կողմից պետական» բառերը փոխարինել «Պետական» բառով.

3)  «եւ դրա հետեւանքները չվերացնելը» բառերը հանել, իսկ «անօրինական» բառը փոխարինել «այդ» բառով.

4) «ընթացքում» բառից հետո  լրացնել «կամ էական վնաu են պատճառել անձանց կամ կազմակերպությունների իրավունքներին ու oրինական շահերին կամ հաuարակության կամ պետության oրինական շահերին (գույքային վնաuի դեպքում` հանցագործության պահին uահմանված նվազագույն աշխատավարձի հազարապատիկի չափը գերազանցող գումարը կամ դրա արժեքը)» բառերով.

5) «երկուհարյուրապատիկից վեցհարյուրապատիկի» բառերը փոխարինել «երկուհազարհինգհարյուրապատիկի» բառով։

ՀՈԴՎԱԾ 4. Օրենսգիրքը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 334.2-րդ հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.

«Հոդված 334.2 Քրեակատարողական հիմնարկում կամ ձերբակալվածներին պահելու վայրում պահվող անձին արգելված առարկա հանձնելը

1. Քրեակատարողական հիմնարկում կամ ձերբակալվածներին պահելու վայրում պահվող անձին օրենսդրությամբ սահմանված արգելված առարկա հանձնելը, որը կատարվել է նույն արարքի համար վարչական տույժի նշանակման օրվանից մեկ տարվա ընթացքում`

պատժվում է տուգանքով` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հինգհարյուրապատիկից ութհարյուրապատիկի չափով, կամ կալանքով` առավելագույնը երեք ամիս ժամկետով։»։

ՀՈԴՎԱԾ 5. Օրենսգրքի 338-րդ հոդվածի՝

1) վերնագրում «ցուցմունք» բառից հետո լրացնել «կամ բացատրություն» բառերը.

2)  1-ին մասում «Քաղաքացիական» բառից հետո լրացնել «կամ վարչական» բառը, «տալը,» բառից հետո` «վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ գործով վկայի կամ տուժողի կողմից սուտ բացատրություն տալը,» բառերը, «քաղաքացիական» բառից հետո` «կամ վարչական կամ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» բառերը.

3)   3-րդ մասում «կայացնելը» բառից հետո լրացնել «կամ մինչեւ վարչական վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից որոշում կայացնելը» բառերը, իսկ «ցուցմունքի» բառից հետո` «կամ բացատրության»բառերը։

ՀՈԴՎԱԾ 6. Օրենսգրքի 339-րդ հոդվածի`

1) վերնագրում «Ցուցմունք» բառից հետո լրացնել «կամ բացատրություն» բառերը.

 2) 1-ին եւ 2-րդ մասերում «ցուցմունք» բառից հետո լրացնել «կամ բացատրություն» բառերը։

ՀՈԴՎԱԾ 7. Օրենսգրքի 340-րդ հոդվածի`

1) վերնագրում «ցուցմունք» բառից հետո լրացնել «կամ բացատրություն» բառերը.

2) 1-ին եւ 2-րդ մասերում «ցուցմունք» բառից հետո լրացնել «կամ բացատրություն» բառերը։

ՀՈԴՎԱԾ 8. Օրենսգրքի 341-րդ հոդվածի 1-ին մասի դիսպոզիցիան շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«1. Դատավորի, դատախազի, քննիչի կամ հետաքննություն կատարող անձի կողմից վկային, կաuկածյալին, մեղադրյալին, ամբաuտանյալին կամ տուժողին ցուցմունք տալուն, կամ վարչական վարույթ իրականացնող մարմնի կողմից վարչական վարույթի մասնակցին բացատրություն տալուն կամ նշված անձանց կողմից փորձագետին կեղծ եզրակացություն տալուն, ինչպեu նաեւ թարգմանչին uխալ թարգմանություն կատարելուն uպառնալիք գործադրելու կամ այլ ապoրինի գործողություններով հարկադրելը`»։

ՀՈԴՎԱԾ 9. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2011 թվականի հուլիսի 1-ից։ 

Հիմնավորում

«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի», «Տեսանկարահանող կամ լուսանկարահանող սարքերով հայտնաբերված ճանապարհային երթեւեկության կանոնների խախտումների վերաբերյալ գործերով իրականացվող վարչական վարույթի առանձնահատկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին», «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Թանկարժեք մետաղների մասին»  Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության մաքսային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական վիճակագրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ճանապարհային վճարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Ինկասացիայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մսաին», «Վարչարարության հիմունքների եւ վարչական վարույթի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին»,  «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաներ կիրառողների գործունեության կասեցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հիմնադրամների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «ՀՀ տրանսպորտային տեսչության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Լիցենզավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին», «Աուդիտորական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գովազդի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին», «Էներգետիկայի բնագավառում եւ էներգասպառման ոլորտում պետական տեխնիկական վերահսկողության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Էներգետիկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Էլեկտրոնային հաղորդակցության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Վիճակախաղերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Դրամարկղային գործառնությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Շահումով խաղերի եւ խաղատների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին»,  «ՀՀ քրեական օրենսգրքւոմ փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Քաղաքաշինության բնագավառում իրավախախտումների համար պատասխանատվության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին», «Զբոսաշրջության եւ զբոսաշրջային գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ընդունաման վերաբերյալ

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ նոր օրենսգրքի ընդունման անհչաժեշտությունը պայմանավորված է մի շարք շանրակշիռ փաստարկներով: Մասնավորապես, անցած ժամանակաշրջանում սա այն եզակի հիմնարար օրենսդրական ակտերից է, որը երբեւէ համակարգված քննարկման առարկա չ դարձել, ինչի արդյուքնում էլ ոլորտը կանոնակարգող օրենսդրական ակտերում պարբերաբար անխուսափելիորեն կատարվել են տարաբնույթ փոփոխություններ, լրացումներ, ինչպես նաեւ ընդունվել են նոր օրենսդրական ակտեր: Նկատենք, որ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգիրքն ընդունվել է դեռեւս 1985թ դեկտեմբերի 6-ին:

Ընդ որում, վերջիններս չեն բավարարում միասեռ հարաբերությունների կարգավորման միասնակության նվազագույն պահանջներին, իսկ հաճախ էլ գտնվում են ակնհայտ հակասության մեջ:

Մտահոգող է նաեւ այն, որ հիշյալ ինստիտուտին նվիրված օրենսդրական ակտերում առկա են բազմաթիվ դրույթներ, որոնք այա կամ այն չափով չեն համապատասխանում միջազգային իրավական չափանիշներին, ինչի մասին առավել հանգամանորեն կխոսվի ստորեւ:

Գործող օրեսդրության առկա բազմաթիվ թերություններից ու բացթողումներից, թերեւս կարելի է առանձնացնել հետեւյալները`

-  օրենսդրական ակտերում (հատկապես,  Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում) դեռեւս առկա են այնպիսի ակնհայտ  անհիմն ու անհարկի հասկացություններ, ինչպիսիք են «ԽՍՀՄ համակարգը», «սոցիալական սեփականությունը», «սոցիալական օրինականությունը», «վարչական իրավախախտումների մասին ԽՍՀ Միության եւ ՀՀ օրենսդրությւոնը» եւ յալն.

ի տարբերություն քրեական պատասխանատվության, վարչական պատասխանատվության սուբեյկտներ կարող են լինել նաեւ իրավաբանական անձինք, ինչն ինքնին ողջունելի է, սակայն դրանցում, որպես կանոն, բացակայում են վարույթին առնչվող  իրավական նորմեր, իսկ եղածն էլ բավարար չէ ոլորտում ծագող հարցադրումներին ամբողջական լուծում տալու համար:  Բնորոշ է նաեւ այն, որ իրավաբանական, ինչն ինքնին ողջունելի է, սակայն դրանցում, որպես կանոն բացակայում են վարույթին, առնչվող իրավական նորմեր, իսկ եղածն էլ բավարար չէ ոլորտում ծագող հարցադրումներին մաբողջական լուծում տալու համար: Բնորոշ է նաեւ այն, որ իրավաբանական անձանց համար վարչական պատասխանատվություն սահմանող օրենսդրական ակտերը դասակարգված են` ըստ կառավարման ոլորտների, ինչի արդյունքում կամ դրանք անհարկի կրկնում են միմյանց, կամ` պարունակում են անհարկի հակասություններ: Ստացվում է , որ ներկայումս գործում են վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարությի բազմաբնույթ արհեստական առանձնահատկություններ, որոնք ոորեւէ կերպ պայմանավորված չեն կառավարման տվյալ ոլորտով:

-ինչպես ֆիզիկական, այնպես էլ իրավաբանական անձանց վերաբերյալ վարչական իրավախախտումներին առնչվող օրենսդրությունում բացակայում են բարույթին բնորոշ ակնհայտ անհրաժեշտ ինստիտուտներ, ինչպիսիք են վարույթի կասեցումը, կարճումը, նորոգումը եւ այլն.

-բացակայում է տրամաբանական ներքին կապը` քրեական եւ վարչական պատասխանատվությունների միջեւ, հաճախ միեւնույն իրավախախտումը միաժամանակ ամրագրված է, եւ որպես վարչական զանցանք, եւ որպես քրեական հանցագործություն: ՀՀ քրեական նոր օրենսգրքի ընդունմամբ /գործողության մեջ է դրվել 2003թ. օգոստոսի 1-ից/, սկզբնական շրջանում բացառվեց որոշ վարչական զանցանքների կրկնակի կատարելը քրեական հանցագործություն համարելու գաղափարը, ինչն ընդունելի էր նախկին քրեական օրենսգրքով: Մինչդեռ, հետագայում հիշյալ մոտեցումը, այնուամենայնիվ,կիրառման մեջ դրվեց, անտեսելով, սակայն միասնական իրավական չափանաիշներով ղեկավարելու անհրաժեշտությունը.

-վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսդրության էվոլուցիան առայժմ ընթացել է մեկուսացված, մասնավորապես այդ ոլորտին վերաբերող բազմաթիվ օրենսդրական ակտեր որդեգրել են միանգամայն նոր դրույթներ, որոնք թեպետ վերաբերում են վարչական պատասխանատվության ինստիտուտին, սակայն որեւէ  կերպ չեն արտացոլել այդ ինստիտուտի օրենսդրական դրույթները եւ ամրագրել են միմյանցից խիստ տարբերվող մոտեցումներ.

-վարչական պատասխանատվության վերաբերյալ օրենսդրությունում առկա են միջազգային իրավական չափանիշներին ակնհայտ հակասող տարաբնույթ ինստիտուտներ, որոնք հարկ է լիոնում վերացնել նաեւ միջազգային իրավասու կառույցների միանգամայն իրավաչափ միջամտության արդյունքում / բնորոշ է վարչական կալանքը,որպես վարչական տույժի միջոց կիրառելը/: Ընս որում, այդպիսիք գործում են նաեւ ներկայումս: Հավելենք նաեւ, որ հիշյալ մոտեղումները էապես տարբերվում եմ քրեական պատասխանատվության նույնասեռ ինստիտուտների առնչությամբ կիրառվող մոտեցումներից: Արդյուքնում ստացվում է, որ միեւնույն ինստիտուտի առնչությամբ կիրառման մեջ են դրվել միմյանցից սկզբունքորեն տարբերվող դիրքորոշումներ.

-վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսդրական ակտերը համակարգված չեն: Ընդ որում, այդ թերությունը հատկապես լայն տարածում ունի իրավաբանական անձանց համար վարչական պատասխանատվություն սահմանող օրենսդրական ակտերում, որոնք, որպես կանոն, նվիրված են կառավարման այս կամ այն ոլորտում իրավահարաբերությունների կանոնակարգմանը եւ սոսկ մասնակիորեն պարունակում են վարչական իրավախախտումների վարույթին նվիրված որոշ իրավական նորմեր:

Հիշյալ բացթողումները միայն չնչին մասն են կազմում, գործնականում դրանք անհեմամատ շատ են, ինչը բնորոշ չէ որեւէ իրավական ինստիտուտի:

Օրենսդրության մեջ տեղ գտած լուրջ բացթողումները խիստ բացասաբար են անդրադառնում ինչպես մարդու իրավունքների եւ ազատությունների եւ իրավաբանական անձանց օրինական շահերի պաշտպանության երաշխավորվածության, նշված ոլորտում պետական կառավարման, ինչպես նաեւ վարչական զանցանքների վերաբերյալ գործերով արդարադատության իրականացման արդյունավետության վրա: Բնորոշ է, որ օրենսդրության հիշյալ բացթողումների պարագայում իրավասու պաշտոնատար անձինք հաճախ ղեկավարվում են ոչ թե կոնկրետ իրավական դրոյթներով, այլ` հայեցողական որոշումներով: Մտահոգող է նաեւ անյ, որ վարույթի համար սահմանված բազմաթիվ անհարկի աանձնահատկությունները գործնականում խիստ բարդացնում են գործառույթների իրականացման բնականոն ընթացքը, անխուսափելի դարձնում անհարկի ֆինանսական եւ մարդկային ծախսեր պահանջող յուրաքնաչյուր ոլորտին համապատասխան մասնագիտական լրացուցիչ պատրաստվածություն անցնելու անհրաժեշտությունը եւ այլն:

Վարչական պատասխանատվության ինստիտուտը ներկայումս կիրառում ունի որոշ նախկին հետխորհրդային պետություններում, սակայն այդ ինստիտուտը ենթարկվել է էական բարեփոխումների, գրեթե ամբողջողովին համապատասխանեցվել է միջազգային  իրավական չափանիշներին եւ գրեթե ընդհանուր ոչինչ չունի այն հիմնադրույթների հետ, որոնք ամրագրված են, մասնավորապես Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ գործող օրենսգրքում: այսպիսով, վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի նախագծում`

1) սահմանվել են ինչպես ֆիզիկական, այնպես էլիրավաբանական նաձանց պատասխանատվությանն առընչվող դրույթներ.

2) սահմանվել են վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ գործերով վարությի միասնական կանոններ եւ պայմաններ, ինչը բխումէ  անձանց իրավահավասարության եւ տնտեսական ազատ մրցակցության սահմանադրական սկզբունքների պահանջներից.

3) վերցվել քրեական դատավարության  եւ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ գործերով վարությոի կանոնների միջեւ առկա անհարկի տարբերությունները, ինչը կնպաստի այդ համասեռ վարույթների նկլտմամբ միասնական ապահովմանը.

4) ներմուծվել են վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարությում վերջինիս բնականոն ընթացքն ապահովող եւ անձանց իրավունքները երաշխավորող իրավական համարժեք ինստիտուտներ: այդպիսիք են, օրինակ, վարույթի կասեցումը, կարճումը, վարչական հարկադրանքի հիմքերի եւ կիրառման պայմանների ւ սուբյեկտների շրջանակի հստակեցումը.

5) ապահովված է վարչական զանցանքերի հիմնավորված դասակարգումը եւ դրանց համար նախատեսված սանկցիաների ներդաշնակությունը, միեւնույն հետեւանքեր ունեցող զանցանքների համար վարչճական տույժերի միատեսակ կիրառումը.

6) վերանայվել են օրենսդրական ակտերն այն կտրվածքով , որպեսզի վերջիններումս բացառվեն անհարկի կրկնություններն ու հակասությունները, ինչը կնպաստի իրավակիրառ գործունեության բնականոն իրականացմանը.

7) հաշվի առնելով, որ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ գործերով եւս կիրառվում են հարկադրանքի միջոցներ եւ ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց իրավունքների եւ ազատությունների այլ սահմանափակումներ, հստակեցվել են դրանց հիմքերը, դրանց կիրառման օրինականության նկատմամբ հսկողության շրջանակներն ու պայմանները:

Այսպիսով, այս օրենսգրքի նախագիծը իրենից ներկայացնում է այդ ոլորտի բոլոր իրավահարաբերությունների կանոնակարգմանը նվիրված մեկ ամբողջական կոդիֆիկացված իրավական փաստաթուղթ:

Զուգահեռ անհրաժեշտ է եղել նաեւ բոլոր այն օրենսդրական ակետրում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել, որոնք պետք է հա,ապատասխանեցվեն հիշյալ օրենսգրքի նախագծին: