Armenian ARMSCII Armenian
ՆԱԽԱԳԻԾ
Կ-097-29.08.2007-ՏՀ-010/0

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ

«ԱՎԵԼԱՑՎԱԾ ԱՐԺԵՔԻ ՀԱՐԿԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հոդված 1.   «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի (14 մայիսի 1997 թվականի, ՀՕ-118)  8-րդ հոդվածում.

ա) օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին կետը «դեպքերում» բառից հետո լրացնել «(բացառությամբ սույն հոդվածով սահմանված դեպքերի)» բառերով,

բ)  հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր` 10-րդ կետով.

«10) այն դեպքերում, երբ ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված ապրանքատեսակների մատակարարման գործարքների մասով, մատակարարված ապրանքի դիմաց հատուցման ենթակա գումարը կնքված պայմանագրի համաձայն ենթակա է  ճշտման` ճշգրտվող տվյալների (ապրանքի վերջնական քանակ, որա՟կա՟կան հատկանիշներ) հիման վրա` ապրանքը ստանալուց  կամ դրա վերա՟մշակումն ավարտելուց հետո, մատակարարված ապրանքների մասով ԱԱՀ-ով հարկվող շրջանառությունը որոշվում է օտարերկրյա բորսայի, հանդեսի կողմից հրապարակվող կամ այլ աղբյուրից ստացվող տվյալներով որոշվող` ապրանքի միավորի հաշվարկային գնի եւ տվյալ ապրանքի մատակարարման պայմանագրով նախատեսվող ճշգրտվող տվյալների (մասնավորապես, ապրանքի վերջնական քանակ, որակական հատկանիշներ) հիման վրա (անկախ վերջնահաշվարկի արդյունքում վճարման ենթակա հատուցման գումարից): Սույն կետի կիրառման առումով հարկվող շրջանառության որոշման նպատակով ճշգրտվող տվյալները, դրանց ճշգրտման առավելագույն սահմանները, ինչպես նաեւ ապրանքի միավորի հաշվարկային գնի որոշման կարգը (ներառյալ` հաշվարկային գնի որոշման պարբերականությունը) սահմանում է ՀՀ կառավարությունը:»:

Հոդված 2. Օրենքի 20-րդ հոդվածում.

1) հոդվածի առաջին մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հար՟կա՟յին հաշ՟վի մեջ պար՟տա՟դիր նշվում են ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված` ծախսերը հիմնավորող փաստաթղթերի նկատմամբ ներկայացվող պահանջներին համապատասխան հաշվարկային փաստաթղթում լրացման ենթակա տվյալներն ու վավերապայմանները, առանձին տողով ԱԱՀ-ի գումարը, ինչպես նաեւ ԱԱՀ վճա՟րո՟ղի հաշ՟վառ՟ման հա՟մա՟րը՝ Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան կա՟ռա՟վա՟րութ՟յան կող՟մից այդ՟պի՟սի կարգ սահ՟մա՟նած լի՟նե՟լու դեպ՟քում:  Հարկային հաշվում առանձին տվյալների եւ վավերապայմանների  բացակայության (բացառությամբ` ԱԱՀ-ի գումարի)  կամ սխալ լրացման դեպքում հարկային հաշիվը համարվում է սահ՟ման՟ված կար՟գի խախ՟տու՟մով լրացված հար՟կա՟յին հա՟շիվ՟: Հարկային հաշիվ դուրս գրած անձը, դրանում սահմանված չափից ավելի ԱԱՀ-ի գումար հաշվարկելու կամ առանձնացնելու դեպքում, հարկային հաշվում առանձնացված ամբողջ գումարի չափով կրում է հարկի վճարման պարտավորություն` օրենքով սահմանված ընդհանուր կարգով:»:

2) հոդվածը առաջին մասից հետո լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր մասով.

«Սույն օրենքին համապատասխան ավելացված արժեքի հարկի հաշվանցումներ կատարելու առումով սահմանված կարգի խախտումով լրացված հարկային հաշիվը դիտվում է որպես մատակարարների կողմից դուրս գրված հարկային հաշիվ, եթե դրանում արտացոլված տվյալները բավարար են գործարքի էությունը, կողմերը եւ դրա ԱԱՀ-ով հարկվող շրջանառությունը պարզելու համար: Հարկային հաշիվ չի համարվում այն հաշվարկային փաստաթուղթը (այդ թվում` ԱԱՀ-ի գումար առանձնացված լինելու դեպքում), որում արտացոլված տվյալները բավարար չեն գործարքի էությունը, կողմերը եւ դրա ԱԱՀ-ով հարկվող շրջանառությունը պարզելու համար:»:

Հոդված 3. Օրենքի 25-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդ՟ված 25. Հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջա՟նում սույն օ՟րեն՟քի 23-րդ,  24.1-րդ եւ     24.2-րդ հոդ՟ված՟նե՟րով սահ՟ման՟ված կար՟գով հարկ՟վող շրջա՟նա՟ռութ՟յան նկատ՟մամբ հաշ՟վարկ՟ված ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րից հաշ՟վանց՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի ա՟ռա՟ջա՟ցող տար՟բե՟րութ՟յու՟նը (գե՟րա՟զան՟ցող գու՟մա՟րը), բա՟ցա՟ռութ՟յամբ՝ սույն հոդ՟վա՟ծի երկ՟րորդ մասում նշված գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով՝ նույն մասին համապատասխան ո՟րոշ՟վող գու՟մար՟նե՟րի, հաշ՟վանց՟վում է վճա՟րող՟նե՟րի կող՟մից հե՟տա՟գա հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջան՟նե՟րում բյուջե վճար՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի հաշ՟վին:

ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի (բա՟ցա՟ռութ՟յամբ սեւ եւ գու՟նա՟վոր մե՟տաղ՟նե՟րի ջար՟դո՟նի ար՟տա՟հան՟ման գոր՟ծարք՟նե՟րի) իրականացման դեպքում ձեռք՟բե՟րում՟նե՟րի գծով մա՟տա՟կա՟րար՟նե՟րի հար՟կա՟յին հա՟շիվ՟նե՟րում եւ ապ՟րանք՟նե՟րի ներ՟մուծ՟ման մաք՟սա՟յին հայ՟տա՟րա՟րագ՟րե՟րում ա՟ռանձ՟նաց՟ված ԱԱՀ-ի գու՟մար՟ը հարկ վճարողի գրավոր դիմումի հիման վրա կարող է հաշվանցվել հարկ վճա՟րո՟ղի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի հաշ՟վին, եւ (կամ), պետական բյուջե հաշվեգրվող հարկային պարտավորությունների բա՟ցա՟կա՟յութ՟յան պայ՟ման՟նե՟րում, վե՟րա՟դարձվել, կամ հաշվանցվել հարկ վճարողի այլ պարտավորությունների դիմաց, եթե հարկ վճարողն ունի ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդ: Այս դեպքում հարկ վճարողի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դի՟մաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟՟րա՟դարձ՟ման են՟թա՟կա է ԱԱՀ-ի դե՟բե՟տա՟յին մնա՟ցոր՟դի (առանց գերավճարի եւ հարկի չհաշվանցվող մնացորդների գումարների) այն մա՟սը, ո՟րը չի գե՟րա՟զան՟ցում հաշ՟՟վե՟տու ժա՟՟՟մա՟նա՟կա՟շր՟՟ջա՟նում ԱԱՀ-ի զրո՟՟՟յա՟՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի հարկ՟՟վող շր՟՟ջա՟նա՟ռութ՟յան 20 տո՟կո՟սը: Ընդ որում, ԱԱՀ-ի գումարների հաշվանցումը եւ (կամ) վե՟րա՟դարձն իրականացվում  է օրենքով սահմանված կարգով եւ ժամկետներում:

Սույն հոդ՟վա՟ծին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի հաշվին հարկ վճարողի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դի՟մաց հաշ՟՟՟՟՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձման ենթակա գումարի մեծությունը որոշվում են  հարկային հաշվանցումների ուսումնասիրությամբ եւ (կամ) ստուգմամբ՝ «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով: Ավելացված արժեքի հարկի հաշվին հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարի որոշման, ուսումնասիրությունների եւ ստուգումների իրականացման առանձնահատկությունները, հարկային մարմնին ներկայացվող փաստաթղթերի ցանկը սահմանվում են սույն օրենքի բաղկացուցիչ մասը հավելված 1-ով:

Սույն օ՟րեն՟քի 40-րդ հոդ՟վա՟ծով նա՟խա՟տես՟ված դեպ՟քե՟րում ԱԱՀ-ի  դեբետային մնացորդը են՟թա՟կա չէ հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման, բա՟ցա՟ռութ՟յամբ սույն հոդվածի երկրորդ մասում նշված գործարքների գծով հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գու՟մար՟նե՟րի: Հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման ոչ ենթակա գումարը (հարկի չհաշվանցվող մնացորդը) դուրս է գրվում շա՟հույ՟թի (ե՟կամտի) հաշ՟վին:»:

Հոդված 2. Օրենքը լրացնել հավելված 1-ով.


«Հավելված 1
«Ավելացված արժեքի հարկի մասի»
Հայաստանի Հանրապետության օրենքի


ԿԱՐԳ
ավելացված արժեքի հարկի հաշվին հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարի մեծության որոշման

1. Սույ՟ն կարգով սահ՟ման՟վում են`

ա) օրենքով սահմանված կարգով անցկացվող՝ հարկային հաշվանցումների ուսումնասիրության կամ ստուգման միջոցով ավելացված արժեքի հարկի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների (բացառությամբ՝ սեւ եւ գունավոր մետաղների ջարդոնի արտահանման  գործարքների) գծով (այսուհետ՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով) հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարի մեծության որոշման, այդ նպատակով հարկ վճարողի դեբետային մնացորդում գերավճարի եւ չհաշվանցվող մնացորդների գումարների որոշման կարգը, ուսումնասիրությունների եւ ստուգումների իրականացման առանձնահատկությունները,

բ) հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձի համար հարկ վճարողի կողմից  հարկային մարմին փաստաթղթերի ներկայացման կարգն ու ժամկետները:

2. Սույն կար՟գին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան հաշ՟վանց՟վում եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟վում են նաեւ «Ա՟վե՟լաց՟ված ար՟ժե՟քի հար՟կի մա՟սին» Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օ՟րեն՟քի 40-րդ ՟հոդ՟վա՟ծով նա՟խա՟տես՟ված դեպ՟քե՟րում ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րը:

3. Մինչեւ սույն կարգի ուժի մեջ մտնելը իրականացված՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով գումարները հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցվում եւ (կամ) վերադարձվում են այդ գործարքների իրականացման պահին գործող նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգով:

4. ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով գումարները հաշվանցվում են հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց, եւ (կամ), պետական բյուջե հաշվեգրվող հարկային պարտավորությունների բացակայության դեպքում, վերադարձվում կամ հաշվանցվում են հարկ վճարողի այլ պարտավորությունների դիմաց՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցում եւ (կամ) վերադարձ կատարելու վերաբերյալ դիմում (այսուհետ՝ դիմում) ներկայացնելու դեպքում: Դիմումի ձեւը սահմանում է հարկային մարմինը:

5. Հարկ վճարողի ԱԱՀ-ի դե՟բե՟տա՟յին մնա՟ցոր՟դի այն մա՟սը, որը  Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան պե՟տա՟կան բյու՟ջե սահ՟ման՟ված չա՟փից ա՟վե՟լի վճար՟ված գումար է (գերավճարի մնացորդը), են՟թա՟կա է այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման՝ «Հար՟կե՟րի մա՟սին» Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օ՟րեն՟քի 33-րդ հոդ՟վա՟ծով սահ՟ման՟ված կար՟գով: Ընդ որում, գերավճարի մնա՟ցոր՟դի մեծությունը ո՟րոշ՟վում է հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի եւ հաշ՟վանցվող գումարների ժա՟մա՟նա՟կագ՟րա՟կան կար՟գով մա՟րման միջոցով:

6. ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարի մեծությունը որոշելիս, որպես ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդ ընդունվում է հարկ վճարողի դիմումի ներկայացման ամսաթվի դրությամբ ԱԱՀ-ի փաստացի դեբետային մնացորդը, առանց  գերավճարի մնացորդի եւ հարկի չհաշվանցվող մնացորդի գումարների: Ընդ որում, հարկի չհաշվանցվող մնացորդ են համարվում այն գումարները, որոնց հաշվանցումը եւ (կամ) վերադարձը անցկացվող  եւ (կամ) նախկինում անցկացված ուսումնասիրությամբ կամ ստուգմամբ համարվել է չհիմնավորված, ինչպես նաեւ այն գումարները, որոնց վերաբերվող գործարքների մասով գումարների հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձի ժամկետները օրենքով սահմանված դեպքերում կասեցվել են:

7. ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով գումարները հաշվանցվում են դիմումի հիման վրա օրենքով սահմանված կարգով անցկացված՝ հարկային հաշվանցումների ուսումնասիրության կամ ստուգման (այսուհետ՝ ուսումնասիրություն կամ ստուգում) արդյունքներով: Հար՟կա՟յին մարմ՟նի կող՟մից Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան պե՟տա՟կան բյու՟ջեի հետ փոխ՟հա՟րա՟բե՟րութ՟յուն՟նե՟րի ճշտութ՟յան ստու՟գման իրականացման ըն՟թաց՟քում հարկ վճա՟րո՟ղի կող՟մից դի՟մում ներ՟կա՟յաց՟վե՟լու դեպ՟քում այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցումը եւ (կամ) վերադարձն իրականացվում է ստուգման արդյունքներով: Հաշվանցումը եւ (կամ) վերադարձը իրականացվում է օրենքով սահմանված կարգով:

8. ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա ԱԱՀ-ի գումարների հաշվարկն իրականացվում է ըստ հաշվետու ժամանակաշրջանների: Ընդ որում,

ա) եթե հարկ վճարողի կողմից ներկայացվել է որեւէ (մեկ) հաշվետու ժամանակաշրջանում իրականացված՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցում եւ (կամ) վերադարձ կատարելու մասին դիմում՝   որպես ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդ ընդունվում է դիմումի ներկայացման օրվա եւ այդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ԱԱՀ-ի հաշվարկի ներկայացմանը հաջորդող օրվա դրությամբ, սույն կարգի 6-րդ կետին համապատասխան որոշվող, դեբետային մնացորդներից նվազագույնը,

բ) եթե հարկ վճարողի կողմից ներկայացվել է երկու եւ ավելի հաշվետու ժամանակաշրջաններում իրականացված՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցում եւ (կամ) վերադարձ կատարելու մասին դիմում՝  որպես վերջին հաշվետու ժամանակաշրջանի դեբետային մնացորդ ընդունվում է սույն կետի «ա» ենթակետին համապատասխան որոշվող դեբետային մնացորդը, իսկ նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանների մնացորդ՝ յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ԱԱՀ-ի  հաշվարկի ներկայացմանը հաջորդող օրվա դրությամբ, սույն կարգի 6-րդ կետին համապատասխան որոշվող, դեբետային մնացորդը:

 9. Յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի արդյունքներով հարկ վճարողի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դի՟մաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟՟րա՟դարձ՟ման են՟թա՟կա է սույն կարգի 6-րդ կետին համապատասխան որոշվող՝ ԱԱՀ-ի դե՟բե՟տա՟յին մնա՟ցոր՟դի (այսուհետ՝ ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդի) այն մա՟սը, ո՟րը չի գե՟րա՟զան՟ցում այդ հաշ՟՟վե՟տու ժա՟՟՟մա՟նա՟կա՟շր՟՟ջա՟նում իրականացված՝ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գոր՟ծարք՟նե՟րի հարկ՟՟վող շր՟՟ջա՟նա՟ռութ՟յան 20 տո՟կո՟սը:

Երկու եւ ավելի ժամանակաշրջանների համար այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցում եւ (կամ) վերադարձ կատարելիս հաշվանցվում եւ (կամ) վերադարձվում է յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված համապատասխան գումարների հանրագումարը, սակայն ոչ ավելի հարկ վճարողի դիմումի ներկայացման օրվա դրությամբ դեբետային մնացորդից: Հաշվետու ժամանակաշրջանների համար հաշվարկված գումարների հանրագումարը հարկ վճարողի դիմումի ներկայացման օրվա դրությամբ դեբետային մնացորդը գերազանցելու դեպքում, հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարը ըստ ժամանակաշրջանների բաշխելիս, գերազանցող գումարը նվազեցում է վերջին ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված գումարից:

10. Եթե որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի արդյունքներով ԱԱՀ-ի դե՟՟՟բե՟՟՟՟տա՟յին մնացորդը գերազանցում է զրոյական դրույքաչափով հարկվող գոր՟ծարք՟նե՟րի հարկ՟՟՟վող շրջանառության նկատմամբ ԱԱՀ-ի 20 տոկոս հաշվարկային դրույ՟քա՟չա՟փով հաշ՟՟՟՟՟վարկ՟ված գումարին, ապա գերազանցող մեծությունը վերագրվում է հաջորդող հաշ՟՟՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟՟՟կաշրջաններին: Գերազանցող մեծությունը համարվում է վերագրված հաջորդող հաշ՟՟՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟՟՟կա՟շրջաններին, եթե այն հաշվի է առնվում որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի արդյունքներով ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների մասով հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա ԱԱՀ-ի գումարը որոշելիս (եթե այդ գումարը ներառված է հարկ վճարողի դիմում ներկայացնելու օրվա դրությամբ ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդում):

11. ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների հարկվող շրջանառությունը որոշվում է «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 8-րդ հոդվածով սահմանված կարգով: ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող շրջանառությունը հավելագրելու փաստ հայտնաբերելու դեպքերում անցկացվում է ստուգում եւ հարկային մարմինն իրավասու է ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող շրջանառությունը հաշվարկել անուղղակի եղանակներով՝ «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածին համապատասխան: ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող շրջանառությունը հավելագրելու հետեւանքով հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց ավել հաշվանցված եւ (կամ) ավել վերադարձված գումարը համարվում է հարկ վճարողի կողմից օրենքով սահմանված չափից ավելի հաշվանցված հարկային պարտավորության գումար, որի նկատմամբ ստուգման ակտով հաշվարկվում են օրենքով սահմանված տույժեր եւ տուգանքներ:

12. Հարկային մարմինը պարտավոր է ուսումնասիրության կամ ստուգման արդյունքներով հարկ վճարողի այլ հար՟կային պարտա՟վո՟րությունների դիմաց հաշվանցելու եւ (կամ) վերադարձնելու նպատակով կազմել եւ ՀՀ ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի նախարարություն ներկայացնել համապատասխան եզրակացություն, կամ ուսումնասիրության արձանագրության կամ ստուգման ակտի օրինակը հարկ վճարողին տրամադրելու միջոցով տեղեկացնել հաշվանցման կամ վերադարձման իրա՟վուն՟քը լրիվ կամ մասնակիորեն ճանաչելու մասին:

Ուսումնասիրության արձանագրության կամ ստուգման ակտում, մասնավորապես, նշվում են`

ա)  որոշման կայացման իրավական հիմքերը (այն իրավական նորմերը, որոնց պահանջները չեն կատարվել),

բ) այն փաստաթղթերն ու փաստերը, որոնք հիմք են ծառայել նման որոշում ընդունելու համար:

13. Ուսումնասիրության կամ ստուգման արդյունքներով այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշ՟՟՟՟՟վանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարները համարվում են չհիմնավորված, եթե չեն պահպանվել օրենքով սահմանված պահանջները: Ընդ որում այդ գումարները համարվում են չհիմնավորված, եթե՝

ա) ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդն առաջացել է ձեռք բերված ապրանքների եւ ստացված ծառայությունների գծով մատակարարների կողմից դուրս գրված այնպիսի հաշվարկային փաստաթղթերում առանձնացված ԱԱՀ-ի գումարներից, որոնք «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածով հարկային հաշիվ չեն համարվում,

բ) ԱԱՀ-ի գումարների հաշվանցում  կատարվել է այնպիսի հարկային հաշիվներով, որոնցում արտացոլված ԱԱՀ-ի գումարները, «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 43.1-րդ հոդվածի համաձայն,  ենթակա չեն տվյալ հաշվետու ժամանակաշրջանում հաշվանցման,

գ) ԱԱՀ-ի գումարների հաշվանցում  կատարվել է «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 31-րդ հոդվածին համա՟պա՟տաս՟՟խան անապրանք համարվող փաստաթղթերով,

դ) ԱԱՀ-ի գումարների հաշվանցումը կապված է այնպիսի   գործարքների հետ, որոնք Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն, անվավեր են,

ե) ԱԱՀ-ի գումարները հաշվանցվել են «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ, 24.1-րդ,  24.2-րդ, 26-րդ կամ 27-րդ հոդվածներով սահմանված կարգերի խախտմամբ,

զ) «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 44.1-րդ հոդվածում նշված գործարքներին վերաբերվող ձեռքբերումների (ձեռք բերված ապրանքների կամ ստացված ծառայությունների) մասով մատակարարների կողմից դուրս գրված հարկային հաշիվներով կատարվել է հաշվանցում,

է) ԱԱՀ-ով հարկ՟վող շրջա՟նա՟ռութ՟յու՟նը թաքց՟նե՟լու կամ պա՟կաս ցույց տա՟լու արդյունքում կատարվել է օրենքով սահմանված չափից ավել գումարի հաշվանցում,

ը) հարկ վճարողի կողմից ներկայացված փաստաթղթերով չի հիմնավորվել ԱԱՀ-ի զրոյա՟կան դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով դիմումում նշված իրացման շրջա՟նառությունը: Այդ դեպքում որպես ԱԱՀ-ի զրոյա՟կան դրույքաչափով հարկվող գործարք՟ների գծով իրացման շրջանառություն ընդունվում է հարկ վճարողի կողմից ներկայացված՝ փաս՟տաթղթերով հիմնավորված մասը:

Ապրանքների ձեռքբերման կամ ծառայությունների ստացման գործարքների մասով ԱԱՀ-ի գումարների հաշվանցումը չհիմնավորված համարվելու դեպքերում (սույն կետի «ա»-ից «դ» ենթակետերում նշված դեպքերում)՝ այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման համար հարկ վճարողի կողմից ներկայացված գումարը չհիմնավորված է համարվում միայն այդ գործարքների մասով:

Օրենքով եւ իրավական ակտերով չնախատեսված գումարով հաշվանցում կատարելու դեպքերում (սույն կետի «զ»-ից «է» ենթակետերում նշված դեպքերում) այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման համար հարկ վճարողի կողմից ներկայացված գումարը չհիմնավորված է համարվում միայն այդ գումարների մասով:

14. Որեւէ հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջա՟նի արդ՟յունք՟նե՟րով ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդի եւ ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի իրականացման փաստը հիմք չէ այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րը կա՟տար՟ված հա՟մա՟րե՟լու, ինչ՟պես նաեւ հար՟կե՟րի վճա՟րու՟մը սահ՟ման՟ված ժամ՟կետ՟նե՟րից ու՟շաց՟նե՟լու հա՟մար օրեն՟քով սահ՟ման՟ված տույ՟ժե՟րը չհաշ՟վար՟կե՟լու հա՟մար, ե՟թե հարկ վճա՟րո՟ղը սույն կար՟գին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան չի ներ՟կա՟յաց՟րել դի՟մում ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րն այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դի՟մաց հաշ՟վան՟ցե՟լու մասին: Հաշ՟վանց՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի առ՟կա՟յութ՟յու՟նը արձանագրվելու (կամ հիմնավորվելու) դեպ՟քում,  ուսումնասիրության կամ ստուգման արդյունքներով յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի համար, սույն կարգի 9-րդ կետին համապատասխան հաշվարկված գումարներով, կազմված համապատասխան եզրակացություններով,  հաշվանցվում են հարկ վճարողի տվյալ հաշվետու ժամանակաշրջանի այլ հարկային պարտավորությունները: Հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների գծով նախ՟կի՟նում հաշ՟վարկ՟ված տույ՟ժե՟րը վե՟րահաշ՟վարկ՟վում են հաշվի առնելով յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի արդյունքներով հաշվանցման ենթակա ԱԱՀ-ի գումարները եւ ԱԱՀ-ի հաշվարկի ներկայացման ամսաթիվը:

15. ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդը հարկային մարմնի կողմից, առանց ուսումնասիրության կամ ստուգման չի կարող ուղղվել այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման:

Սեւ եւ գու՟նա՟վոր մե՟տաղ՟նե՟րի ջար՟դո՟նի ար՟տա՟հան՟ման գծով ա՟ռա՟ջա՟ցող` հաշ՟վանց՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րը հաշ՟վանց՟վում են տվյալ հարկ վճա՟րո՟ղի կող՟մից հե՟տա՟գա հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջան՟նե՟րում ապ՟րանք՟նե՟րի մա՟տա՟կա՟րար՟ման կամ ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րի մա՟տուց՟ման հա՟մար վճար՟՟՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րից՝ օ՟րեն՟քով սահ՟ման՟ված ընդ՟հա՟նուր կար՟գով:

16. ԱԱՀ-ի դեբետային մնացորդի հաշվին հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշ՟՟՟՟՟վանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարն  արձանագրելու համար հարկ վճարողը համապատասխան հարկային մարմնին (ուսումնասիրություն կամ ստուգում իրականացնող անձանց) է ներկայացնում հետեւյալ փաստաթղթերը.

ա) «Արտահանում` ազատ շրջանառության համար» մաքuային ռեժիմով ապրանքների արտահանման գործարքների մաuով Հայաuտանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր մաքuային պետական կոմիտեի կողմից հարկ վճարողին տրված տեղեկանքը` Հայաuտանի Հանրապետության մաքuային oրենuդրությամբ uահմանված կարգով լրացված` «Բացթողումը թույլատրված է» եւ «Բեռը uտացված է» նշումներով մաքuային հայտարարագրի առկայության մաuին:

Հայաuտանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր մաքuային պետական կոմիտեն uույն ենթակետով նախատեuված տեղեկանքը տրամադրում է հարկ վճարողին՝ վերջինիu դիմումի uտացման oրվան հաջորդող 10 աշխատանքային oրվա ընթացքում, uակայն ոչ շուտ, քան «Բեռը uտացված է» դրոշմակնիքը մաքuային հայտարարագրի վրա դնելու oրվան հաջորդող 15-oրյա ժամանակահատվածը: «Բացթողումը թույլատրված է» եւ «Բեռը uտացված է» նշումներով մաքuային հայտարարագրի առկայության մաuին տեղեկանքի ձեւը հաuտատում է Հայաuտանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր մաքuային պետական կոմիտեն.

բ) hա՟ղոր՟դակ՟ցութ՟յան մի՟ջոց՟նե՟րի՝ ֆաք՟սի, է՟լեկտ՟րո՟նա՟յին փոս՟տի, հա՟մա՟կարգ՟չա՟յին «Ին՟տեր՟նետ» հա՟մա՟կար՟գի եւ նման այլ կա՟պի մի՟ջոց՟նե՟րի կի՟րառ՟մամբ տվյալ՟նե՟րի մշակ՟ման, ծրագ՟րա՟յին ապա՟հով՟ման ի՟րա՟կա՟նաց՟ման ու տե՟ղե՟կատ՟վութ՟յան հա՟ղորդ՟ման ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րի, ինչ՟պես նաեւ խորհր՟դատ՟վա՟կան, փոր՟ձա՟գի՟տա՟կան, թարգ՟ման՟չա՟կան եւ հա՟ման՟ման այլ ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րի նկատ՟մամբ ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չափ կի՟րա՟ռե՟լու դեպ՟քում՝ օ՟տա՟րերկր՟յա ան՟ձի հետ պայ՟մա՟նա՟գ՟րի կամ այդ ան՟ձի պատ՟վե՟րի պատճենն ու ծա՟ռա՟յութ՟յան ստաց՟ման գրա՟վոր հա՟վաստ՟ման (ակ՟տի կամ այլ փաս՟տաթղթի) պատճենը,

գ) այն դեպքերում, երբ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկված ծառայության մատուցման վայրը, «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի համապատասխան, որոշվում է ծառայություն ստացող անձի ձեռնարկատիրական գործունեության վայրով, ի՟րա՟վա՟սու մարմ՟նի (ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան ան՟ձանց գրան՟ցող մարմ՟նի` պե՟տա՟կան ռե՟գիստ՟րի) կող՟մից տրված տե՟ղե՟կան՟քը այն մա՟սին, որ ծառայություն ստացած օ՟տա՟րերկր՟յա ան՟ձը, հարկ վճարողի կողմից նշած՝ գործարքի իրականացման հաշվետու ժամանակաշրջանում Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան տա՟րած՟քում գրանց՟ված չէ որ՟պես ձեռ՟նար՟կա՟տի՟րա՟կան գոր՟ծու՟նեութ՟յուն իրա՟կա՟նաց՟նող:

Իրավաբանական անձանց պետական գրանցում իրականացնող մարմինը uույն ենթակետով նախատեuված տեղեկանքը տրամադրում է հարկ վճարողին՝ վերջինիu դիմումի uտացման oրվան հաջորդող 10 աշխատանքային oրվա ընթացքում: Տեղեկանքի ձեւը հաuտատում է Հայաuտանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը.

դ) ձեռք բերված (ներմուծված) ապրանքների եւ ստացված ծառայությունների գծով մատակարարների հարկային հաշիվները (ապրանքների ներմուծման մաքսային հայտարարագրերը), ձեռքբերումների դիմաց մատակարարներին կատարված վճարումը հավաստող փաստաթղթերը (բանկային հանձնարարագրեր, բանկի հաշվարկային հաշվից քաղվածքներ, դրամարկղի ելքի օրդերներ):

17. Սույն կարգի 16-րդ կետում նշված փաստաթղթերը ներկայացվում են հարկային մարմնի կողմից անցկացվող ուսումնասիրության կամ ստուգման ըն՟թաց՟քում՝ սակայն ոչ ուշ, քան հարկային մարմնի կողմից ուսումնասիրությունը կամ ստուգումը սկսելուն հաջորդող 5-րդ օրը, բացառությամբ այն դեպքի, երբ նշված կետով սահմանվել է փաստաթղթի ներկայացման այլ ժամկետ: Նշված ժամկետում փաստաթղթերի չներկայացումը հիմք է սույն կարգի 24-րդ կետի համաձայն ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման եւ ուսում՟նասիրության համար սույն կարգով սահմանված ժամ՟կե՟տների ընթացքը կա՟սեց՟նելու կամ չներկայացված փաստաթղթերին վերաբերվող՝ ԱԱՀ-ի գումարների հաշվին այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցումը եւ (կամ) այդ գումարների հետ վերադարձը սույն կարգի 25-րդ կետի համաձայն մերժելու համար:

18. Ե՟թե դիմում ներկայացնելու պա՟հին ա՟վարտ՟վել է հեր՟թա՟կան հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջա՟նը, ապա ԱԱՀ-ի գումարների վերադարձ իրականացվում է օրենքով սահմանված կարգով՝ նոր ծագած պարտավորությունները մարելուց հետո:

19. ԱԱՀ-ի գումարները հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ժամկետի սկիզբ համարվում է հարկ վճարողի դիմում ներկայացնելու ժամկետը՝ դիմումում նշված գումարի այն մասով, որի մասով չի մերժվել եւ (կամ) չի գումարի հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձի ժամկետի ընթացքը կասեցվել:

20. Հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարը որոշելու նպատակով ուսումնասիրության կամ ստուգման ընթացքում, մասնավորապես՝

ա) ճշտում է դի՟մու՟մի ստաց՟ման օր՟վա դրութ՟յամբ հարկ վճա՟րո՟ղի հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րը` հա՟մադ՟րե՟լով հարկ վճա՟րո՟ղի անձ՟նա՟կան հաշ՟վի քար՟տե՟րում ար՟ձա՟նագր՟ված եւ հարկ վճա՟րո՟ղի կող՟մից ներ՟կա՟յաց՟ված տե՟ղե՟կութ՟յուն՟նե՟րը՝ կազ՟մե՟լով փո՟խա՟դարձ ստուգ՟ման ակտ,

բ)  ճշտում են հարկ վճարողի մոտ անցկացված նախորդ ուսումնասիրություններով  արձանագրված այն գումարները, որոնք նախորդ ուսումնասիրություններով համարվել են չհիմնավորված  եւ այն գումարները, որոնց վերաբերվող գործարքների մասով ուսումնասիրության ժամկետի ընթացքը կասեցվել է,

գ) իրականացնում է օրենքով սահ՟ման՟ված կար՟գով հարկ՟վող շրջա՟նա՟ռութ՟յան նկատ՟մամբ հաշ՟վարկ՟ված ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րից հաշ՟վանց՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի ա՟ռա՟ջա՟ցող տար՟բե՟րութ՟յա՟ն (գե՟րա՟զան՟ցող գու՟մա՟րի) ուսումնասիրություն, որի ընթացքում ճշտում է հարկ վճարողի կողմից ներկայացված ԱԱՀ-ի հաշվարկների արժանահավատությունը:

Ուսումնասիրության ժամանակ, մասնավորապես՝ ճշտվում են

- ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների իրացման շրջանառությունը,

- ձեռքբերումների գծով հարկային հաշիվների համապատասխանությունը «Ա՟վե՟լաց՟ված ար՟ժե՟քի հար՟կի մա՟սին» Հայաստանի Հանրապետության օ՟րեն՟քի 20-րդ ՟հոդ՟վա՟ծով սահմանված պահանջներին,

- «Ա՟վե՟լաց՟ված ար՟ժե՟քի հար՟կի մա՟սին» Հայաստանի Հանրապետության օ՟րեն՟քի 20-րդ հոդ՟վա՟ծին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան՝ դուրս գրված եւ ստաց՟ված հար՟կա՟յին հա՟շիվ՟նե՟րի մասին հարկ վճա՟րո՟ղի կող՟մից տե՟ղե՟կութ՟յուն՟նե՟րը սահ՟ման՟ված ժամ՟կե՟տում ներ՟կա՟յաց՟վելու փաս՟տը,

- այնպիսի հարկային հաշիվների առկայությունը, որոնք «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 31-րդ հոդվածին համարվում են անապրանք եւ որոնք վերաբերվում են «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 44.1-րդ հոդվածում նշված գործարքներին (գործունեությանը),

Ուսումնասիրության արդյունքներով կազմված արձանագրության կամ ստուգման ակտի հիման վրա կազմվում է սահմանված ձեւի համապատասխան եզրակացություն՝ այն գումարով, որի հաշվին այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին հաշվանցումը եւ (կամ) վերադարձը չի մերժվել կամ համարվել է հիմնավորված:

21. Այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դի՟մաց հաշ՟վան՟ցում՟նե՟րն ի՟րա՟կա՟նաց՟վում են պահ՟պա՟նե՟լով «Հար՟կե՟րի մա՟սին» Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օրենքով սահ՟ման՟ված` հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի մար՟ման կար՟գը:

22. Օրենքով սահմանված կարգով կա՟տար՟ված հաշ՟վան՟ցում՟նե՟րի (հարկային մարմնի կողմից հաշվառվող բո՟լոր հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի մար՟ման) արդ՟յուն՟քում ԱԱՀ-ի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով հաշ՟վանց՟ման են՟թա՟կա ԱԱՀ-ի գու՟մա՟րի մնա՟ցոր՟դը հարկ վճա՟րո՟ղի ցան՟կութ՟յամբ կա՟րող է ուղղ՟վել հե՟տա՟գա հաշ՟վե՟տու ժա՟մա՟նա՟կաշր՟ջան՟նե՟րում ապ՟րանք՟նե՟րի մա՟տա՟կա՟րար՟ման կամ ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րի մա՟տուց՟ման գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով հաշ՟վարկ՟ված ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի հաշվանցմանը, Հայաստանի Հանրապետության տարածք ներմուծված ապրանքների մասով մաքսային մարմիններին վճարման ենթակա՝ հարկերի գծով պարտավորությունների մար՟մա՟նը կամ կարող է վե՟րա՟դարձ՟վել:

23. Հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարը որոշելու նպատակով ուսումնասիրությունը (բացառությամբ` ընտրանքային եւ արագացված ոսումնասիրության) անց է կացվում հարկ վճարողի դիմումի ստացման պահից 15 աշ՟խա՟տան՟քա՟յին օր՟վա ըն՟թաց՟քում (ներառյալ ուսումնասիրություն անցկացնելու մասին հարկային մարմնի կողմից որոշում կայացնելու համար նախատեսված ժամկետը): Առանձին դեպքերում, ՀՀ ԿԱ հարկային պետական ծառայության պետի հրամանով, սույն կետում նշված ժամկետը կարող է երկարացվել եւս 10 աշխատանքային օրով, եթե ուսումնասիրության 15-օրյա ժամկետը անբավարար է ներկայացված փաստաթղթերը պատշաճ կարգով ուսումնասիրելու կամ անհրաժեշտության դեպքում հարկ վճարողի հետ գործարքներ իրականացրած այլ հարկ վճարողների մոտ օրենսդրությամբ սահմանված ուսումնասիրություններ, ստուգումներ կամ այլ գործողություններ կատարելու համար:

24. Ա՟վե՟լաց՟ված ար՟ժե՟քի հար՟կի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով հարկ վճարողի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման համար սահմանված ժամ՟կե՟տները սույն կարգով եւ օրենքով սահմանված դեպքերում կարող են կասեցվել:

25. Ա՟վե՟լաց՟ված ար՟ժե՟քի հար՟կի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վան՟ցման եւ (կամ) վե՟րա՟դար՟ձման մասին հարկ վճա՟րո՟ղի դի՟մու՟մը հար՟կա՟յին մարմ՟նի կող՟մից մերժ՟վում է, ե՟թե`

ա) Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օրենքով սահ՟ման՟ված կար՟գով ի՟րա՟կա՟նաց՟ված ու՟սում՟նա՟սի՟րութ՟յան կամ ստուգ՟ման արդ՟յուն՟քում պարզ՟վել է, որ սույն կարգի համաձայն ներկայացվող փաս՟տաթ՟ղթե՟րում նե՟րառ՟ված տե՟ղե՟կութ՟յուն՟նե՟րը չեն հա՟մա՟պա՟տաս՟խա՟նում ի՟րա՟կա՟նութ՟յա՟նը,

բ) ուսումնասիրության արդյունքներով պարզվել է, որ ԱԱՀ-ի զրոյական դրույքաչափով գործարքները, Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան քաղաքացիական օրենսգրքին համապատասխան, առոչինչ են: Առանձին գործարքներ առոչինչ հանդիսանալու դեպքում հաշ՟վան՟ցման եւ (կամ) վե՟րա՟դար՟ձման մասին դիմումը մերժվում է միայն այդ գործարքների մասով,

գ) հարկ վճարողի կողմից ներկայացված՝ այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարը, սույն կարգի 13-րդ կետի համաձայն հիմնավորված չէ:

Առանձին գործարքների մասով տե՟ղե՟կութ՟յուն՟նե՟րը ի՟րա՟կա՟նութ՟յա՟նը չհա՟մա՟պա՟տաս՟խա՟նելու կամ առանձին գործարքներ առոչինչ հանդիսանալու դեպքերում հարկ վճարողի դիմումը մերժվում է այդ գործարքների, իսկ հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման եւ (կամ) վերադարձման ենթակա գումարը մասնակիորեն հիմնավորված չլինելու դեպքում՝ չհիմնավորված գումարի մասով:

26. Սույն կարգի 24-րդ եւ 25-րդ կետերում նշված այն դեպքերում, երբ անցկացվում է ուսումնասիրություն հարկային մարմինը պարտավոր է որոշումն ընդունելուց հետո՝ 5-օրյա ժամկետում, սակայն ոչ ուշ՝ քան հարկ վճարողի դիմումի ստացման օրվան հաջորդող    21-րդ աշ՟խա՟տան՟քա՟յին օր՟ը,  հարկ վճարողին գրավոր տեղեկացնել  այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման ժամ՟կե՟տը (ուսումնասիրության ժամկետի ընթացքը) կա՟սեց՟նելու մասին՝ նշելով նման որոշում կայացնելու հիմքերը: Հարկ վճարողի կողմից նման որոշման կապակցությամբ ներկայացված գրավոր առարկությունները քննարկվում են դրանց  ստացման օրվան հաջորդող 10-օրյա ժամկետում՝ կայացնելով ուսումնասիրությունը շարունակելու, հարկ վճարողի դիմումը բավարարելու կամ առարկությունները մերժելու վերաբերյալ որոշում, որի մասին, նշված ժամկետում տեղեկացնում է հարկ վճարողին:

27. Ավելացված արժեքի հարկի զրո՟յա՟կան դրույ՟քա՟չա՟փով հարկ՟վող գոր՟ծարք՟նե՟րի գծով հարկ վճարողի այլ հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րութ՟յուն՟նե՟րի դիմաց հաշ՟վանց՟ման եւ (կամ) վե՟րա՟դարձ՟ման նպատակով ուսումնասիրություն կամ ստուգում իրականացնող անձանց գործողությունների բողոքարկումը իրականացվում է «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման ու անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:

28. Ուսումնասիրություն կամ ստուգում անցկացնելու որոշում ընդունելու, ուսումնասիրություն կամ ստուգում անցկացնելու եւ հարկ վճարողին գումարների վերադարձման ժամկետները խախտելու (բացառությամբ այն դեպքերի, երբ սույն կարգի 24-րդ կետի համաձայն ուսումնասիրության ժամկետների ընթացքը կասեցվել են) համար մեղավոր՝ պաշտոնատար անձինք կրում են օրենքով (մասնավորապես՝ «Հարկային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 42-րդ հոդվածով) սահմանված պատասխանատվություն, եթե այդ ժամկետների խախտման արդյունքում հարկ վճարողին օրենքով սահմանված ժամկետում չեն վերադարձվել ԱԱՀ-ի գումարները:»:

Հոդված 3. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող տասներորդ օրվանից:


ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կա՟տարելու մասին», «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կա՟տարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կա՟տարելու մասին» եւ «Պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կա՟տարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքների ընդունման վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 83.5-րդ հոդվածի համաձայն` իրավաբանական անձանց, ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվող ֆիզիկական անձանց գործունեության նկատմամբ հսկողություն եւ վերահսկողություն  (այդ թվում` ստուգում, ուսումնասիրություն, տեսչական ստուգում) իրականացնելու դեպքերը, պայմանները եւ կարգը սահմանվում են բացառապես Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով, իսկ հարկային օրենսդրությունում առկա են նման դրույթներ, որոնք սահմանված են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումներով եւ այլ իրավական ակտերով, այլ ոչ թե Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով:

Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումներով սահմանված` հարկային մարմինների կողմից իրականացվող ուսումնասիրություններին վերաբերող դրույթները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության կառա՟վարության 2002 թվականի մայիսի 11-ի «Որեւէ հարկային պարտավորությունից ավելի վճարված գումարների (գերավճարներ) հաշվանցման եւ վերադարձի դեպքերում եւ հսկիչ գնումների իրականացման դեպքում հարկային մարմնի կողմից ուսումնասիրությունների իրականացման կարգերը հաստատելու մասին» N 502, Հայաստանի Հանրապետության  կառավարության 2004 թվականի դեկտեմբերի 2-ի «Ավելացված արժեքի հարկի զրոյական դրույքաչափով հարկվող գործարքների գծով հարկ վճարողի այլ հարկային պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման կամ վերադարձման համար փաստաթղթերը ներկայացնելու, այլ գործարքների գծով վերադարձման ենթակա գումարների հիմնավորվածությունը հաստատող տեղեկանքը տրամադրելու կարգը հաստատելու մասին» N 1923-Ն որոշումներով, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի նախարարի 1998 թվականի դեկտեմբերի 8-ի «Հայաստանի Հանրապետության պետական եւ համայնքային բյուջեների հարկային պարտավորություններից ավելի վճարած գումարը հարկ վճարողների այլ պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման կամ վերադարձման կարգը հաստատելու մասին» N 400 հրամանով:

Սահմանադրական պահանջի ապահովման նպատակով անհրաժեշտ է ուսումնասիրություններին վերաբերող դրույթները սահմանել օրենքներով, ինչի նպատակով էլ մշակվել են ներկայացված օրենքների նախագծերը: Միաժամանակ անհրաժեշտ էր օրենքների շարադրանքից հանել տարընթերցումների տեղիք տվող դրույթները: