2020թ. սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի կողմից Թուրքիայի ուղղակի աջակցությամբ եւ օտարերկրյա ահաբեկիչ զինյալների եւ վարձկանների ներգրավմամբ Արցախի դեմ իրականացված լայնամասշտաբ 44 օրյա ռազմական ագրեսիայի արդյունքում տարածաշրջանում ստեղծված նոր ռազմաքաղաքական իրողությունների պայմաններում Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովը՝

ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒՄ Է, ՈՐ

• Ադրբեջանը, խախտելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում ընթացող Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցությունների հիմքում դրված, ինչպես նաեւ ՄԱԿ-ի Կանոնադրությամբ, ԵԱՀԿ Հելսինկյան եզրափակիչ ակտում ամրագրված՝ ուժի գործադրումից կամ դրա սպառնալիքից ձեռնպահ մնալու, վեճերի խաղաղ կարգավորման հիմնարար սկզբունքները, 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծեց լայնամասշտաբ ռազմական ագրեսիա Արցախի դեմ: Ադրբեջանը կիրառեց ընդհանուր միջազգային իրավունքով արգելված զինատեսակներ, թիրախավորեց Արցախի քաղաքացիական բնակչությունը եւ ենթակառուցվածքները: Ադրբեջանի կողմից Արցախին պարտադրված պատերազմի արդյունքում զոհվեցին եւ վիրավորվեցին խաղաղ բնակիչներ, այդ թվում նաեւ՝ կանայք եւ երեխաներ,

• Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի, Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի եւ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի՝ 2020թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն Արցախին Ադրբեջանի պարտադրած պատերազմում այդ պահին ընթացող ռազմական գործողությունների դադարեցման հրամայական էր,

• Առ այսօր Ադրբեջանի իշխանություններն Արցախի այն հատվածներում, որոնք ռազմական ագրեսիայի արդյունքում հայտնվել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, իրականացրել են ամբողջական էթնիկ զտման եւ հայաթափման քաղաքականություն, միաժամանակ ոչնչացրել եւ պղծել են հայկական պատմամշակութային արժեքները եւ կրոնական կոթողներն ու գերեզմանները:

ՀԻՄՔ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՎ ԱՅՍ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՇՎԻ ԱՌՆԵԼՈՎ, ՈՐ

• 1991թ. սեպտեմբերի 2-ին ընդունվել է «Հռչակագիր Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակման մասին» որոշումը, 1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ին ԼՂ-ի բնակչության հանրաքվեով ամրագրվել է անկախ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակումը, որը լիովին համապատասխանում է միջազգային իրավունքի նորմերին եւ ԽՍՀՄ օրենսդրությանը: 1992-1994թթ. Արցախի ինքնորոշված ժողովուրդը՝ ի պաշտպանություն իր կյանքի եւ այլ հիմնարար իրավունքներին, ստիպված է եղել դիմել ինքնապաշտպանական անհրաժեշտ գործողությունների ընդդեմ Ադրբեջանի ագրեսիայի, որն ուղեկցվել է զանգվածային ոճրագործություններով:

• Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհուրդը 1992թ. հուլիսի 8-ին ընդունել է որոշում՝ նշելով, որ կպաշտպանի Արցախի հարցի այն լուծումը, որը կընդունի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը, անընդունելի համարելով մի շարք միջազգային փաստաթղթերում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը որպես Ադրբեջանի մաս ամրագրելու փորձերը,

• Արցախի Հանրապետությունը՝ որպես հակամարտության կողմ (ինչպես ընդգծել է Արցախի Հանրապետության խորհրդարանը՝ իր 01.03.2021թ. ընդունած հայտարարությամբ), տարբեր ձեւաչափերով մասնակցել է 1992-2020թթ. ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում ընթացող բանակցություններին՝ տարածաշրջանային կայունության ապահովման, Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման նպատակով եւ Ղարաբաղյան հակամարտությունը ռազմական ճանապարհով լուծելու նպատակ չի ունեցել: Ավելին, 1994թ. մայիսի 12-ին Լեռնային Ղարաբաղը՝ որպես կողմ, ստորագրել է զինադադարի եռակողմ անժամկետ համաձայնագիրը՝ հնարավորություն տալով լիարժեքորեն դադարեցնել ռազմական գործողությունները: 1994թ. հուլիսին ստորագրվել են զինադադարի վերահաստատման, իսկ 1995թ. փետրվարին՝ զինադադարի ամրապնդման մասին համաձայնագրերը: Իսկ 1994թ. հուլիսի համաձայնագրով Ադրբեջանը պարտավորվել է «պահպանել զինադադարի ռեժիմը մինչեւ մեծ քաղաքական պայմանագրի կնքումը», որը փաստորեն խախտել է,

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒՄ Է

- 2020թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը Արցախյան հիմնահարցի լուծում չէ, այլ՝ զինադադարի ռեժիմի պահպանման եւ Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման վերաբերյալ Ադրբեջանի ստանձնած պարտավորությունների խախտմամբ Արցախին պարտադրված հերթական պատերազմի արդյունքում ստորագրված հրադադարի հայտարարություն: Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորումը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ձեւաչափով շարունակելու է մնալ Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունը՝ Արցախի ժողովրդի առանց որեւէ սահմանափակման ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա: Հայաստանի Հանրապետությունը պաշտպանելու է Արցախի Հանրապետության համար ընդունելի տարբերակով հիմնահարցի լուծումը, որը բացառում է Արցախի որեւէ կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում, երաշխավորելով Արցախի անվտանգության անհրաժեշտ մակարդակի ապահովումը, Արցախի հետ Հայաստանի հուսալի եւ անվտանգ ցամաքային կապը: Հայաստանը շարունակելու է մնալ Արցախի անվտանգության երաշխավորը՝ միաժամանակ կարեւորելով եւ գնահատելով Արցախում Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ առաքելության դերն ու նշանակությունը տարածաշրջանում անվտանգության եւ կայունության ապահովման գործում,

- Արցախի Հանրապետության նկատմամբ Ադրբեջանի Հանրապետության իրականացրած ագրեսիվ պատերազմի արդյունքում Արցախի Հանրապետության տարածքների օկուպացիան որեւէ ազդեցություն չի կարող ունենալ Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման ապագա բանակցությունների ընթացքում Արցախի Հանրապետության վերջնական կարգավիճակի եւ սահմանների որոշման գործընթացի վրա,

- Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից օկուպացված` Արցախի Հանրապետության շրջանների դեօկուպացիան Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնման, Արցախյան հակամարտության խաղաղ եւ համապարփակ կարգավորման ուղղությամբ առաջանցիկ քայլերի իրականացման, Արցախի ժողովրդի անվտանգ գոյության ապահովման, հայկական պատմամշակութային եւ կրոնական ժառանգության պահպանման, բռնի, ինչպես նաեւ ներքին տեղահանված անձանց եւ փախստականների՝ իրենց բնակավայրեր վերադարձի ապահովման հրամայական է: