Հոդված 1. «Վճարահաշվարկային համակարգերի եւ վճարահաշվարկային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2004 թվականի նոյեմբերի 24-ի ՀՕ-150-Ն օրենքի (այսուհետ` Oրենք) 3-րդ հոդվածում՝
1. «ժ» կետի «հավաստագրումը կամ դրանց մի մասը ներառող գործընթաց է» բառերը փոխարինել «հավաստագրումն է» բառերով:
2. Լրացնել «ի.1» կետ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«ի.1) շահառուն վճարման ստացման վերջնական հասցեատերն է.»:
Հոդված 2. Օրենքի 7-րդ հոդվածում՝
1. 2-րդ մասի 2-րդ նախադասությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«Սույն մասով նախատեսված երկամսյա ժամկետը որոշակի փաստեր պարզաբանելու նպատակով կարող է Կենտրոնական բանկի որոշմամբ կասեցվել մինչեւ մեկ ամիս ժամկետով: Կենտրոնական բանկի կողմից երկամսյա ժամկետում դիմումը չմերժելու կամ երկամսյա ժամկետը կասեցնելու մասին վճարահաշվարկային համակարգի օպերատորին չտեղեկացնելու դեպքում թույլտվությունը համարվում է տրված:»:
2. 3-րդ մասն ուժը կորցրած ճանաչել:
3. 4-րդ մասի երկրորդ նախադասությունում «հինգ» բառը փոխարինել «քսան» բառով:
Հոդված 3. Օրենքի 8-րդ հոդվածում՝
1. 1-ին մասի «ա» կետը «միջնորդագիրը» բառից հետո լրացնել «՝ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված ձեւով» բառերով:
2. 1-ին մասի «գ» կետից հանել «, վերջնահաշվարկների իրականացման կանոնները» բառերը:
3. 1-ին մասի «դ» կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«դ) դիմորդի իրավունքների եւ պարտավորությունների վերաբերյալ տեղեկանք, որն առնվազն պարունակում է Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված տեղեկությունները.»:
4. 1-ին մասը լրացնել «ե», «զ» եւ «է» կետերով՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«ե) արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգի օպերատորի հետ կնքված պայմանագիրը կամ կնքվելիք պայմանագրի նախագիծը.
զ) արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցության հնարավոր ռիսկերի գնահատումը պարունակող տեղեկանք՝ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված ձեւով.
է ) դիմորդի հայեցողությամբ այլ փաստաթղթեր:»:
5. Լրացնել 1.1-րդ մաս՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«1.1. Սույն հոդվածի 1-ին մասի «դ» կետով նախատեսված տեղեկանքը կարող է չպարունակել այն տեղեկությունները, որոնք արդեն իսկ ներառված են սույն հոդվածի 1-ին մասի «ե» կետով նախատեսված պայմանագրում կամ պայմանագրի նախագծում կամ Կենտրոնական բանկ ներկայացված այլ փաստաթղթերում:»:
6. 2-րդ մասի 2-րդ պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«Սույն մասով նախատեսված երկամսյա ժամկետը որոշակի փաստեր պարզաբանելու նպատակով կարող է Կենտրոնական բանկի որոշմամբ կասեցվել մինչեւ մեկ ամիս ժամկետով: Կենտրոնական բանկի կողմից երկամսյա ժամկետում դիմումը չմերժելու կամ երկամսյա ժամկետը կասեցնելու մասին դիմորդին չտեղեկացնելու դեպքում թույլտվությունը համարվում է տրված:»:
7. 3-րդ մասը ուժը կորցրած ճանաչել:
8. 4-րդ մասի վերջին նախադասությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«Կենտրոնական բանկի խորհուրդը կարող է ուժը կորցրած ճանաչել արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցության թույլտվությունը, եթե համակարգի գործունեության կանոնների կամ համակարգի օպերատորի եւ հայաստանյան մասնակցի միջեւ հարաբերությունները կարգավորող այլ փաստաթղթերի փոփոխության կամ այլ հանգամանքների ի հայտ գալու հետեւանքով Կենտրոնական բանկի խորհրդի հաստատած ուղեցույցի համաձայն կարող է վտանգվել Հայաստանի Հանրապետությունում ֆինանսական համակարգի կայունությունը եւ (կամ) իրացվելիությունը եւ (կամ) վճարունակությունը:»:
9. 5-րդ մասի առաջին նախադասությունում «միջնորդագիր՝ վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցելու մասին, եւ սույն հոդվածի 1-ին մասի «դ» կետով սահմանված փաստաթղթերը» բառերը փոխարինել «եւ սույն հոդվածի 1-ին մասի «դ», «ե», եւ «է» կետերով սահմանված փաստաթղթերը» բառերով:
10. 5-րդ մասի երկրորդ նախադասությունում «հինգ» բառը փոխարինել «քսան» բառով:
Հոդված 4. Օրենքը լրացնել նոր 8.1 հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հոդված 8.1. Հայաստանյան վճարահաշվարկային համակարգի ստեղծման եւ գործունեության թույլտվության տրամադրման մերժումը: Արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցության թույլտվության տրամադրման մերժումը
1. Կենտրոնական բանկը մերժում է հայաստանյան վճարահաշվարկային համակարգի ստեղծման եւ գործունեության թույլտվության տրամադրումը կամ արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցության թույլտվության տրամադրումը, եթե`
ա) ներկայացվել են կեղծ կամ անարժանահավատ տեղեկություններ.
բ) ներկայացված փաստաթղթերը թերի են, ամբողջական չեն կամ հակասում են Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին եւ այլ իրավական ակտերին.
գ) հայաստանյան վճարահաշվարկային համակարգի գործունեության կանոնակարգը չի համապատասխանում Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով uահմանված տեխնիկական, անվտանգության, ծրագրային, մաuնակցության կամ համակարգի գործունեության կանոններին ներկայացվող պահանջներին.
դ) Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտով հաuտատված ուղեցույցի համաձայն` այդպիuի համակարգի գործունեությունը կարող է վտանգել Հայաuտանի Հանրապետությունում ֆինանuական համակարգի կայունությունը եւ (կամ) իրացվելիությունը եւ (կամ) վճարունակությունը.
ե) վճարահաշվարկային համակարգի uտեղծումը կամ արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգում մասնակցությունը կհանգեցնի համակարգի մաuնակից բանկի` Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով uահմանված չափանիշներով հիմնավորված ֆինանuական վիճակի վատթարացմանը:»:
Հոդված 5. Օրենքը լրացնել նոր 8.2-րդ հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հոդված 8.2. Վճարահաշվարկային միությունները
1. Վճարահաշվարկային ծառայություններ մատուցող անձինք իրենց գործունեությունը համակարգելու, շահերը ներկայացնելու եւ պաշտպանելու, տեղեկություններ փոխանակելու եւ այլ խնդիրներ համատեղ լուծելու նպատակով կարող են օրենքով սահմանված կարգով հիմնադրել շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող վճարահաշվարկային միություններ (իրավաբանական անձանց միություններ) եւ (կամ) մասնակցել դրանց:
2. Վճարահաշվարկային միությունը չի կարող մատուցել վճարահաշվարկային ծառայություններ:
3. Վճարահաշվարկային միությունը պետական գրանցման օրվանից 10 օրվա ընթացքում այդ մասին ծանուցում է Կենտրոնական բանկին` նշելով տեղեկություններ իր գտնվելու վայրի, կառավարման մարմինների եւ ղեկավարների մասին: Կենտրոնական բանկ ներկայացված տեղեկություններում փոփոխություն տեղի ունենալու դեպքում վճարահաշվարկային միությունը Կենտրոնական բանկին այդ մասին տեղեկացնում է 10 օրվա ընթացքում:»:
Հոդված 6. Օրենքի 17-րդ հոդվածում`
1. 1-ին մասի «բ» եւ «գ» կետերը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«բ) իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց բանկային հաշիվներով հաշվարկների իրականացումը.
գ) հայկական դրամով կամ արտարժույթով վճարողներից որպես ձեռնարկատիրական գործունեություն վճարումների ընդունումը` շահառուին ցանկացած եղանակով անմիջականորեն կամ վճարահաշվարկային ծառայություններ մատուցող այլ անձի միջոցով վճարելու նպատակով, կամ հայկական դրամով կամ արտարժույթով շահառուներին որպես ձեռնարկատիրական գործունեություն վճարումների կատարումը` այդ անձանց օգտին ցանկացած եղանակով ստացված միջոցների հաշվին.»:
2. 2-րդ մասը «հաշվարկների իրականացման ձեւեր» բառերից հետո լրացնել «ինչպես նաեւ սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված ծառայությունների առանձին տեսակների ցանկը, որոնք կարող են մատուցել սույն օրենքի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասում չնշված անձինք» բառերով:
Հոդված 7. Օրենքի 19-րդ հոդվածում՝
1. 2-րդ մասի «ա» կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«ա) դրամական (փողային) փոխանցումներ իրականացնող կազմակերպությունները, որոնք մատուցում են սույն օրենքի 17-րդ հոդվածի 1-ին մասի «գ» կետով նախատեսված վճարահաշվարկային ծառայություններ, ինչպես նաեւ վերջիններիս հետ կապված եւ Կենտրոնական բանկի խորհրդի թույլատրած այլ վճարահաշվարկային ծառայություններ.»:
2. 5-րդ մասի 1-ին պարբերությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«5. Սույն հոդվածի 2-րդ մասի «ա» կետով սահմանված վճարահաշվարկային կազմակերպությունները համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում կարող են իրականացնել վճարահաշվարկային փաստաթղթերի եւ վճարային գործիքների պրոցեսինգ եւ քլիրինգ, արտարժույթի դիլերային-բրոքերային առուվաճառք, փոստային ծառայությունների մատուցում:»:
3. 5-րդ մասի 2-րդ պարբերությունը «գործունեություն» բառից հետո լրացնել «, ինչպես նաեւ դրամական (փողային) փոխանցումներ՝ համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում» բառերով:
4. Լրացնել 5.1-րդ մասով՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«5.1. Դրամական (փողային) փոխանցումներ իրականացնող կազմակերպությունը կարող է առանց մասնաճյուղ ստեղծելու վճարումներ կատարել իր գտնվելու վայրից դուրս՝ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգով:»:
5. 8-րդ մասը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«8. Uույն հոդվածի 7-րդ մաuով նախատեuված կանոնակարգում լրացումներ կամ փոփոխություններ կատարելու դեպքում վճարահաշվարկային կազմակերպությունը պարտավոր է լրացումներ ու փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ որոշումը ներկայացնել Կենտրոնական բանկ` համաձայնեցման:
Կենտրոնական բանկը լրացումներ ու փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ որոշումը ստանալու պահից տասնհինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում տալիս է իր համաձայնությունը կամ մերժում է համաձայնության տրամադրումը: Որոշակի փաստեր պարզաբանելու նպատակով տասնհինգօրյա ժամկետը կարող է Կենտրոնական բանկի որոշմամբ կասեցվել մինչեւ մեկ ամիս ժամկետով: Կենտրոնական բանկի կողմից տասնհինգօրյա ժամկետում դիմումը չմերժելու կամ տասնհինգօրյա ժամկետը կասեցնելու մասին դիմորդին չտեղեկացնելու դեպքում համաձայնությունը համարվում է տրված: Կենտրոնական բանկը մերժում է համաձայնության տրամադրումը, եթե լրացումները կամ փոփոխությունները հակաuում են uույն oրենքին կամ այլ oրենքներին, ինչպեu նաեւ դրանց հիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերին:
Uույն մաuով նախատեuված փոփոխություններն ուժի մեջ են մտնում Կենտրոնական բանկի կողմից համաձայնություն տալու պահից: Աշխատանքի կանոնակարգում լրացումների կամ փոփոխությունների Կենտրոնական բանկ ներկայացման տեխնիկական պայմաններն ու ձեւը uահմանում է Կենտրոնական բանկի խորհուրդը:»:
Հոդված 8. Օրենքը լրացնել նոր 19.1-րդ հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հոդված 19.1. Վճարահաշվարկային կազմակերպության գործառույթների պատվիրակումը
1. Վճարահաշվարկային կազմակերպությունը կարող է պատվիրակման պայմանագրով իր գործառույթներից որեւէ մեկի կամ դրանց մի մաuի կատարումը որոշակի ժամկետով կամ անժամկետ պատվիրակել այլ անձի:
2. Վճարահաշվարկային կազմակերպության գործառույթների պատվիրակումը չպետք է հանգեցնի վճարահաշվարկային կազմակերպության ներքին հսկողության որակի կամ վճարահաշվարկային կազմակերպության` օրենսդրության պահանջներին համապատասխանության նկատմամբ վճարահաշվարկային կազմակերպության իրավասու մարմնի կողմից իրականացվող մոնիթորինգի կարողության վատթարացմանը:
3. Վճարահաշվարկային ծառայությունների պատվիրակումը չի թույլատրվում:
4. Վճարահաշվարկային կազմակերպությունը կարող է իր գործառույթների իրականացումը պատվիրակել այլ անձի, եթե բավարարում է հետեւյալ պայմաններին միաժամանակ.
ա) պատվիրակումը չպետք է հանգեցնի վճարահաշվարկային կազմակերպության կառավարման բարձրագույն մարմինների պատասխանատվության փոխանցման.
բ) վճարահաշվարկային կազմակերպության հարաբերությունները հաճախորդների հետ եւ նրա պատասխանատվությունը հաճախորդների առջեւ չպետք է ենթարկվեն փոփոխության.
գ) չպետք է վտանգվի այն իրավական ակտերի պահանջների կատարումը, որոնք անհրաժեշտ են լիցենզիայի ստացման եւ պահպանման համար.
դ) վճարահաշվարկային կազմակերպությանը լիցենզիայի տրամադրման որեւէ այլ պայման չպետք է փոփոխվի կամ վերացվի:
5. Իր գործառույթների կատարումն այլ անձի պատվիրակելու դեպքում, վճարահաշվարակային կազմակերպությունը պատասխանատվություն է կրում այդ անձի կողմից պատվիրակված ծառայության հետ կապված պարտավորության չկատարման կամ ոչ պատշաճ կատարման համար:
6. Վճարահաշվարկային կազմակերպության նկատմամբ uույն oրենքով եւ այլ oրենքներով uահմանված վերահuկողության իրականացման վերաբերյալ դրույթները տարածվում են նաեւ այն անձանց վրա, ում պատվիրակվել է գործառույթների կատարումը` պատվիրակված գործառույթների իրականացման մաuով:
7. Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով կարող են սահմանվել վճարահաշվարկային կազմակերպության կողմից գործառույթների պատվիրակման պայմանները, առանձին գործառույթների պատվիրակման սահմանափակումները, ինչպես նաեւ այն գործառույթների ցանկը, որոնց պատվիրակումն արգելվում է:»:
Հոդված 9. Օրենքի 20-րդ հոդվածում՝
1. 1-ին մասի «ե» կետում «գործունեության կանոնակարգը» բառերը փոխարինել «աշխատանքի կանոնակարգը» բառերով:
2. 1-ին մասը լրացնել «ե.1» կետով՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«ե.1) վճարահաշվարկային կազմակերպության գործունեության տնտեսական ծրագիրը՝ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված ձեւով.»:
3. Ուժը կորցրած ճանաչել 1-ին մասի «զ» կետը:
4. 1-ին մասի «է» կետը «բանկային երաշխիքը» բառերից հետո լրացնել «, եթե նման պահանջ սահմանված է Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով» բառերով:
5. 1-ին մասը լրացնել «է.1» կետով՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«է.1) ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափի տնտեսական նորմատիվին համապատասխանելու վերաբերյալ փաստաթղթեր.»:
6. 2-րդ մասի առաջին պարբերությունից հետո լրացնել նոր նախադասություն՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Սույն մասով նախատեսված երկամսյա ժամկետը որոշակի փաստեր պարզաբանելու նպատակով կարող է Կենտրոնական բանկի որոշմամբ կասեցվել մինչեւ մեկ ամիս ժամկետով:»:
7. Ուժը կորցրած ճանաչել 2-րդ մասի 2-րդ պարբերությունը եւ «ա», «բ», «գ», «դ» կետերը:
8. Ուժը կորցրած ճանաչել 5-րդ մասը:
9. 6-րդ մասը «դիմումը չմերժվելու» բառերից հետո լրացնել «կամ երկամսյա ժամկետը կասեցնելու մասին վճարահաշվարկային կազմակերպությանը չտեղեկացնելու» բառերով:
10. Լրացնել 6.1-րդ մաս՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«6.1. Եթե Կենտրոնական բանկ ներկայացված փաստաթղթերում առկա են ձեւական սխալներ, որոնք կարող են շտկվել, ապա Կենտրոնական բանկը դրանք մատնացույց է անում դիմողին՝ նրան հնարավորություն ընձեռելով շտկելու այդ սխալները, կամ ինքն է շտկում դրանք՝ նախապես կամ հետագայում դիմողին իրազեկելով այդ մասին: Եթե Կենտրոնական բանկ ներկայացված փաստաթղթերն ամբողջական չեն, ապա Կենտրոնական բանկը դիմողին առաջարկում է սահմանված ժամկետում համալրել դրանք:»:
Հոդված 10. Օրենքը լրացնել 20.1-րդ հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հոդված 20.1. Վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզավորման մերժումը
1. Կենտրոնական բանկը կարող է մերժել վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզավորումը, եթե`
ա) ներկայացվել են կեղծ կամ անարժանահավատ տեղեկություններ.
բ) ներկայացված փաստաթղթերը ամբողջական չեն կամ հակասում են Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին եւ այլ իրավական ակտերին.
գ) կազմակերպության ընդհանուր կապիտալը փոքր է օրենքով սահմանված նվազագույն չափից.
դ) վճարահաշվարկային կազմակերպության գործունեության վայրը չի համապատասխանում Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված տեխնիկական հագեցվածության, տարածքային, ծրագրային, անվտանգության պահանջներին.
ե) վճարահաշվարկային կազմակերպության ղեկավարները չեն համապատասխանում Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված որակավորման եւ մասնագիտական համապատասխանելիության չափանիշներին.
զ) վճարահաշվարկային կազմակերպությունը չի կարող ապահովել վճարահաշվարկային ծառայությունների մատուցման համապատասխանությունը իր աշխատանքի կանոնակարգով սահմանված կարգին կամ պայմաններին:»:
Հոդված 11. Օրենքի 21-րդ հոդվածի վերնագրից եւ 21-րդ հոդվածից հանել «եւ ներկայացուցչությունները», «եւ ներկայացուցչություններ», «եւ ներկայացուցչություններն», «եւ ներկայացուցչությունների», «կամ ներկայացուցչության», «կամ ներկայացուցչությունը» բառերը:
Հոդված 12. Օրենքի 23-րդ հոդվածում՝
1. Հոդվածի վերնագրում «հիմնական տնտեսական նորմատիվը» բառերը փոխարինել «տնտեսական նորմատիվներ» բառերով:
2. 1-ին մասն ուժը կորցրած ճանաչել:
3. Լրացնել 1.1-րդ, 1.2-րդ, 1.3-րդ եւ 1.4-րդ մասեր՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«1.1. Դրամական (փողային) փոխանցումների իրականացման լիցենզիա կամ վճարային գործիքների եւ վճարահաշվարկային փաստաթղթերի պրոցեսինգի եւ քլիրինգի իրականացման լիցենզիա ունեցող վճարահաշվարկային կազմակերպությունների համար սահմանվում է ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափի տնտեսական նորմատիվ՝ հարյուր միլիոն դրամի չափով:
1.2. Կենտրոնական բանկի խորհուրդը վճարահաշվարկային կազմակերպությունների համար կարող է սահմանել իրացվելիության տնտեսական նորմատիվ:
1.3. Տնտեuական նորմատիվների հաշվարկման կարգը եւ հաշվարկում մաuնակցող տարրերի կազմը uահմանում է Կենտրոնական բանկի խորհուրդը:
1.4. Տնտեuական նորմատիվները պարտադիր են վճարահաշվարկային կազմակերպությունների համար:»:
4. 2-րդ մասի առաջին նախադասությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«2. Կենտրոնական բանկի խորհուրդը կարող է դրամական (փողային) փոխանցումներ իրականացնող կազմակերպությունների համար սահմանել դրամական միջոցներ կամ արժեթղթեր դեպոնացնելու կամ անվերադարձելի բանկային երաշխիք ներկայացնելու պահանջ:»:
5. 2-րդ մասի երրորդ պարբերության առաջին նախադասությունում «սահմանում է» բառերը փոխարինել «կարող է սահմանել» բառերով:
Հոդված 13. Օրենքի 26-րդ հոդվածի «բ» կետի «գործունեության կանոնակարգի» բառերը փոխարինել «աշխատանքի կանոնակարգի» բառերով:
Հոդված 14. Օրենքի 27-րդ հոդվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ.
«Հոդված 27. Վճարահաշվարկային կազմակերպությունների նկատմամբ կիրառվող պատասխանատվության միջոցները, վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիայի գործողության կասեցումը եւ ուժը կորցրած ճանաչելը
1. Օրենքների եւ այլ իրավական ակտերի պահանջները խախտելու համար Կենտրոնական բանկը վճարահաշվարկային կազմակերպության եւ (կամ) վերջինիս ղեկավարի նկատմամբ կարող է կիրառել հետեւյալ պատասխանատվության միջոցները.
ա) նախազգուշացում՝ խախտումները վերացնելու հանձնարարականով.
բ) տուգանք.
գ) որակավորման վկայականից զրկում.
դ) լիցենզիայի գործողության կասեցում.
ե) լիցենզիայի ուժը կորցրած ճանաչում:
2. Սույն հոդվածի 1-ին մասի «ա», «բ» եւ «գ» կետերով նախատեսված պատասխանատվության միջոցները կարող են կիրառվել միաժամանակ՝ օրենքների եւ այլ իրավական ակտերի յուրաքանչյուր պահանջի խախտման համար:
3. Խախտումը վերացնելու հանձնարարականը պարտադիր է վճարահաշվարկային կազմակերպության համար եւ կարող է նախատեսել խախտումը վերացնելու որոշակի ժամկետ:
4. Վճարահաշվարկային կազմակերպության նկատմամբ նշանակվող տուգանքի չափը չի կարող գերազանցել նվազագույն աշխատավարձի հինգհարյուրապատիկը, իսկ վճարահաշվարկային կազմակերպության ղեկավարի նկատմամբ նշանակվող տուգանքի չափը չի կարող գերազանցել նվազագույն աշխատավարձի երեքհարյուրապատիկը, բացառությամբ օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի:
5. Վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիան ուժը կորցրած է ճանաչվում Կենտրոնական բանկի խորհրդի որոշմամբ:
6. Վճարահաշվարկային կազմակերպությունների եւ դրանց ղեկավարների նկատմամբ սույն հոդվածով սահմանված պատասխանատվության միջոցները կիրառվում են «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:
7. Կենտրոնական բանկի խորհուրդը կարող է կասեցնել վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիայի գործողությունը կամ ուժը կորցրած ճանաչել վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիան նաեւ վճարահաշվարկային կազմակերպության համապատասխան դիմումի հիման վրա: Վճարահաշվարկային կազմակերպության դիմումը կարող է մերժվել, եթե լիցենզիայի գործողության կասեցումը կամ լիցենզիան ուժը կորցրած ճանաչելը կհանգեցնի ֆինանսական համակարգի ապակայունացմանը, ինչպես նաեւ օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում:
8. Կենտրոնական բանկի խորհուրդն ուժը կորցրած է ճանաչում վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիան նաեւ վճարահաշվարկային կազմակերպության լուծարման դեպքում:»:
Հոդված 15. Օրենքը լրացնել նոր 27.1 հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հոդված 27.1. Վճարահաշվարկային կազմակերպության բանկային հաշիվներով գործառնությունների կասեցումը
1. Հաճախորդների նկատմամբ ստանձնած պարտավորությունները կատարելու համար անբավարար միջոցներ ունենալու դեպքում վճարահաշվարկային կազմակերպությունն այդ մասին մեկ օրվա ընթացքում ծանուցում է Կենտրոնական բանկին:
2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված ծանուցումը ստանալու կամ հաճախորդների նկատմամբ ստանձնած պարտավորությունները կատարելու համար անբավարար միջոցներ ունենալու փաստը բացահայտելու դեպքում Կենտրոնական բանկի խորհուրդը եռօրյա ժամկետում որոշում է կայացնում վճարահաշվարկային կազմակերպության բանկային հաշիվներով գործառնությունները կասեցնելու վերաբերյալ:
3. Վճարահաշվարկային կազմակերպության բանկային հաշիվներով գործառնությունները կասեցնելու մասին որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո 1 օրվա ընթացքում վճարահաշվարկային կազմակերպությունը հաշվետվություն է ներկայացնում Կենտրոնական բանկ ֆիզիկական անձ պարտատերերի քանակի եւ պարտավորությունների ընդհանուր չափի վերաբերյալ:
4. Վճարահաշվարկային կազմակերպությունը պարտավորությունների կատարման ընթացքի վերաբերյալ հաշվետվություն է ներկայացնում Կենտրոնական բանկ՝ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված ձեւով եւ պարբերականությամբ:
5. Ֆիզիկական անձ պարտատերերի նկատմամբ պարտավորություններն ամբողջությամբ կատարելուց հետո վճարահաշվարկային կազմակերպությունը եռօրյա ժամկետում այդ մասին տեղեկացնում է Կենտրոնական բանկին:
6. Կենտրոնական բանկը սույն հոդվածի 3-րդ մասում նշված հաշվետվությունը վերլուծելուց հետո անհրաժեշտության դեպքում մեկօրյա ժամկետում տեղում ստուգում կատարելու միջոցով հետեւում է պարտավորությունների մարման գործընթացի կազմակերպմանը:»:
Հոդված 16. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող 10-րդ օրը՝ բացառությամբ սույն օրենքի 12-րդ հոդվածի, որն ուժի մեջ է մտնում 2010 թվականի հոկտեմբերի 1-ին:
Մինչեւ 2010 թվականի հոկտեմբերի 1-ը վճարահաշվարկային կազմակերպությունների համար գործում են ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափի հետեւյալ նորմատիվները՝
1) 2010 թվականի հունվարի 1-ից մինչեւ 2010 թվականի հունիսի 1-ը՝ 30 միլիոն դրամ:
2) 2010 թվականի հունիսի 1-ից մինչեւ 2010 թվականի հոկտեմբերի 1-ը՝ 70 միլիոն դրամ:
Առանց Կենտրոնական բանկի թույլտվության վճարահաշվարկային համակարգին անդամակցած կազմակերպությունները, սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից համարվում են Կենտրոնական բանկի թույլտվությունը ստացած:»:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
««Վճարահաշվարկային համակարգերի եւ վճարահաշվարկային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», ««Արժեթղթերի շուկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», ««Վարկային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», ««Վարկային տեղեկատվության շրջանառության եւ վարկային բյուրոների գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների ընդունման
1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը)
1.1. կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները
Հայաստանյան վճարահաշվարկային համակարգ ստեղծելու, արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգին մասնակցելու, վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիա տալու համար սահմանված են բավական կարճ ժամկետներ, որոնք ենթակա չեն կասեցման: Արդյունքում Կենտրոնական բանկը զրկվում է լիցենզավորման փուլում պատշաճ վերահսկողություն իրականացնելու հնարավորությունից:
Արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգին մասնակցելու ցանկություն ունեցող անձը պետք է ներկայացնի մի շարք տեղեկանքներ իր կողմից ստանձնվող ռիսկերի վերաբերյալ, մինչդեռ այդ անձի իրավունքների, պարտականութունների եւ պատասխանատվության մասին տեղեկատվությունը մեծամասամբ ներառված է համակարգի օպերատորի հետ կնքվող պայմանագրի նախագծում (պայմանագրի տիպային օրինակում), որի ներկայացումը գործող օրենսդրությամբ նախատեսված չէ:
Դրամական (փողային) փոխանցումների սահմանումը թույլ է տալիս շրջանցել օրենքի պահանջները եւ առանց համապատասխան լիցենզիայի իրականացնել դրամական փոխանցումներ: Համաձայն գործող օրենքի՝ լիցենզավորման ենթակա գործունեություն է համարվում վճարումների ընդունումը եւ կատարումը: Արդյունքում ՀՀ տարածքում վճարումների ընդունումը ՀՀ տարածքից դուրս դրանք կատարելու նպատակով, ինչպես նաեւ ՀՀ տարածքից դուրս ընդունված վճարումների կատարումը ՀՀ տարածքում դուրս են մնում կարգավորման դաշտից:
Դրամական փոխանցումներ իրականացնող կազմակերպությունները զրկված են վճարային գործիքների պրոցեսինգ եւ քիրինգ իրականացնելու հնարավորությունից, իսկ պրոցեսինգ եւ քլիրինգ իրականացնող կազմակերպությունները՝ դրամական փոխանցումներ իրականացնելու հնարավորությունից:
Արգելված է վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից իրենց տարածքից դուրս ծառայությունների մատուցումը, մինչդեռ մի շարք կազմակերպություններ հետաքրքրված են վճարման ենթակա գումարը շահառուին ՝ վերջինիս բնակության վայրում առձեռն հանձնեու մեջ:
Գործող օրենքը չի կարգավորում վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից իրենց գործառնությունների պատվիրակման հետ կապված հարցերը: Օրենքը չի կարգավորում այն հարցերը, թե որ գործառնությունները կարող են պատվիրակվել եւ ինչ պայմաններով:
Սահմանված չէ վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիա ստանալու համար դիմող անձանց կողմից տնտեսական գործունեության ծրագիր նեկայացնելու պահանջը:
Ավելորդ սահմանափակումներ են նախատեսված վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից ներկայացուցչություններ ստեղծելու համար:
Սահմանված չեն վճարահաշվարկային կազմակերպության կապիտալին ներկայացվող պահանջներ:
Վճարահաշվարկային կազմակերպությունների նկատմամբ կիրառվող պատասխանատվության միջոցների նշանակման հիմքերը ճկուն չեն: Բացառված է մի քանի պատասխանատվության միջոցների միաժամանկյա կիրառումը, պատասխանատվության միջոցների առանձին տեսակներ կարող են կիրառվել միայն բացառիկ դեպքերում (օրինակ՝ լիցենզիան կարող է կասեցվել միայն պետական տուրքը չվճարելու դեպքում):
Բավարար չափով պաշտպանված չեն վճարահաշվարկային կազմակերպության հաճախորդների շահերը, հատկապես այն դեպքերում, երբ վճարահաշվարկային կազմակերպությունը հրաժարվում է հաճախորդների նկատմամբ ունեցած պարտավորությունները կատարելուց:
Գործող օրենքում տեղ են գտել տեխնիկական թերություններ եւ վրիպակներ, ավելորդ կրկնություններ:
«Արժեթղթերի շուկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը թույլ է տալիս վարկային կազմակերպություններին մատուցել ներդրումային եւ ոչ հիմնական ծառայություններ, իսկ ներդրումային ընկերություններին` որպես ոչ հիմնական ծառայություն` իրականացնել վարկային կազմակերպության գործունեություն: Նշված ֆինանսական կազմակերպությունները կարող են ներթափանցել միմյանց գործունեության ոլորտներ, ինչը Կենտրոնական բանկի կողմից իրականացվող վերահսկողության եւ կարգավորման տեսանկյունից նպատակահարմար չէ:
1.2. առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները
Նախագծով նախատեսվում է, որ հայաստանյան վճարահաշվարկային համակարգ ստեղծելու, արտասահմանյան վճարահաշվարկային համակարգին մասնակցելու, վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիա տալու համար սահմանված ժամկետները կարող են կասեցվել որոշակի փաստեր պարզաբանելու նպատակով:
Վճարահաշվարկային համակարգին մասնակցելու ցանկություն ունեցող անձինք իրավունքների եւ պարտականությունների վերաբերյալ տեղեկանքի փոխարեն կարող են ներկայացնել համակարգի օպերատորի հետ կնքվելիք պայմանագրի նախագիծը:
Դրամական (փողային) փոխանցումների սահմանումը առաջարկվում է փոփոխել այնպես, որ այն ներառի ինչպես վճարումների ընդունումը, այնպես էլ դրանց կատարումը:
Սահմանվում է, որ համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում դրամական փոխանցումներ իրականացնող կազմակերպությունները կարող են իրականացնել վճարային գործիքների պրոցեսինգ եւ քլիրինգ, իսկ պրոցեսինգ եւ քլիրինգ իրականացնող կազմակերպությունները՝ դրամական փոխանցումներ:
Առաջարկվում է վճարահաշվարկային կազմակերպություններին թույլատրել իրենց տարածքից դուրս վճարումներ կատարել շահառուներին:
Կարգավորվում են վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից իրենց գործառնությունների պատվիրակման հետ կապված հարցերը, պատվիրակման պայմանները եւ սահմանափակումները:
Վճարահաշվարկային կազմակերպության լիցենզիա ստանալու համար դիմող անձանց համար սահմանվում է տնտեսական գործունեության ծրագիր նեկայացնելու պահանջ:
Առաջարկվում է հանել այն դրույթները, որոնք սահմանափակումներ են նախատեսում վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից ներկայացուցչություններ ստեղծելու համար:
Սահմանվում է վճարահաշվարկային կազմակերպության ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափի նորմատիվ՝ 100 միլիոն դրամի չափով: Միեւնույն ժամանակ Կենտրոնական բանկը կարող է որպես լրացուցիչ գործիք սահմանել դրամական միջոցներ կամ արժեթղթեր դեպոնացնելու կամ բանկային երաշխիք ներկայացնելու պահանջ:
Հստակեցվել են վճարահաշվարկային կազմակերպությունների նկատմամբ կիրառվող պատասխանատվության միջոցների նշանակման հիմքերը: Ընդլայնվել են լիցենզիայի գործողությունը կասեցնելու եւ լիցենզիան ուժը կորցրած ճանաչելու հիմքերը:
Կենտրոնական բանկին իրավասություն է վերապահվել կասեցնելու վճարահաշվարկային կազմակերպությունների բանկային հաշիվներով գործառնությունները, եթե այդ կազմակերպություններն ի վիճակի չեն կատարել հաճախորդների նկատմամբ ստանձնած պարտավորությունները:
Կատարվել են տեխնիկական բնույթի փոփոխություններ եւ հստակեցումներ:
«Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում անհրաժեշտ է կատարել փոփոխություններ, որոնց արդյունքում ներդրումային ընկերություններին չի թույլատրվի իրականացնել վարկային կազմակերպության գործունեություն, իսկ վարկային կազմակերպություններին` մատուցել ներդրումային եւ ոչ հիմնական ծառայություններ:
««Վարկային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» եւ ««Վարկային տեղեկատվության շրջանառության եւ վարկային բյուրոների գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծերի փոփոխությունը պայմանավորված է վերը նշված օրենքի փոփոխությամբ:
2. Կարգավորման առարկան
Օրենքի կարգավորման առարկան են հանդիսանում վճարահաշվարկային համակարգերի եւ վճարահաշվարկային կազմակերպությունների գործունեության հետ կապված հարաբերությունները:
3. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը
Ակնկալվում է, որ նախագծի ընդունումը կհստակեցնի վճարահաշվարկային համակարգերի եւ կազմակերպությունների ստեղծման եւ գործունեության հետ կապված ընթացակարգերը եւ կնպաստի դրանց գործունեության առավել արդյունավետ կարգավորմանը: