«25» սեպտեմբերի 2014 թ.                                                                                                       ԻՎ-ե-139

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» (փաստաթղթային կոդ՝ Կ-592-09.09.2014-ՊԻ-010/0), «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» (փաստաթղթային կոդ՝ Կ-592¹ -09.09.2014-ՊԻ-010/0), ««Օտարերկրացիների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» (փաստաթղթային կոդ՝ Կ-592² -09.09.2014-ՊԻ-010/0) եւ ««Փախստականների եւ ապաստանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» (փաստաթղթային կոդ՝ Կ-592³ -09.09.2014-ՊԻ-010/0) Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին», ««Օտարերկրացիների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» եւ ««Փախստականների եւ ապաստանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթը (այսուհետ՝ Փաթեթ) իրավական փորձաքննության է ենթարկվել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմի իրավաբանական վարչությունում:

Ստորեւ ներկայացնում ենք Փաթեթի վերաբերյալ իրականացված փորձաքննության արդյունքները:

Փաթեթը ներկայացվել է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ օրենքի 47-րդ հոդվածի պահանջներին համապատասխան, համահունչ է միջազգային իրավունքի սկզբունքներին եւ նորմերին, Հայաստանի Հանրապետության վավերացրած միջազգային պայմանագրերին:

Հայաստանի Հանրապետության Սահամանդրությանը, Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին եւ օրենսդրական տեխնիկայի կանոններին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը.

1. Նախագծի 1-ին հոդվածի 3-րդ մասում անհրաժեշտ է լրացնել ,առեւտրային գաղտնիքե բառերը` նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ առեւտրային գաղտնիք համարվող անձնական տվյալների հետ կապված հարաբերությունները նույնպես պետք է կարգավորվեն այլ օրենքներով: Հարկ ենք համարում նշել նաեւ, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգիրքը նույնպես անդրադառնում է առեւտրային գաղտնիք կազմող տեղեկություններին, որի 141-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ ծառայողական, առեւտրային կամ բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկատվությունը պաշտպանվում է սույն օրենսգրքով եւ այլ օրենքներով նախատեսված եղանակներով:

2. «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի (այսուհետ ՝ Նախագիծ) 1-ին հոդվածի 4-րդ մասով նախատեսվում են դրույթներ, որոնց համաձայն ՝ այլ օրենքներով կարող են սահմանվել անձնական տվյալներ մշակելու, հսկողություն իրականացնելու այլ կարգ ու պայմանն եր, մինչդեռ նույն հոդվածի 2-րդ մասից բխում է, որ նշված հարաբերությունները կարգավորվելու են «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով: Այսինքն ՝ ստացվում է, որ ինչպես «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով, այնպես էլ մի քանի առանձին այ լ օրենքներով կարգավորվելու են անձնական տվյալների պաշտպանության հարաբերությունները: Այդ առումով գտնում ենք, որ մի օրենքով չեն կարող կարգավորվել այլ օրենքի կարգավորման առարկային վերաբերող հարաբերությունները: Ուստի հիմք ընդունելով վերոգրյալը, ինչպես նաեւ նախագծի 1-ին հոդվածի 2-րդ մասի դրույթները, որոնց համաձայն ՝ «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով են կարգավորվում պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների, պետական կամ համայնքային հիմնարկների կամ կազմակերպությունների, իրավաբանական կամ ֆիզիկակ ան անձանց կողմից մշակվող անձնական տվյալներ մշակելը, դրանց նկատմամբ պետական հսկողություն իրականացնելու կարգն ու պայմանները, ինչպես նաեւ օրենքի պահանջները խախտելու համար պատասխանատվությունը ՝ գտնում ենք, որ անձնական տվայլներին մշակելու, դրանց նկատմամբ հսկողութ յուն իրականացնելու, ինչպես նաեւ պատասխանատվության հետ կապված հարաբերություններն անհրաժեշտ է կարգավորել միայն ներկայացված նախագծի շրջանակներում: Հետեւաբար ՝ նախագծի 1-ին հոդվածի 4-րդ մասն անհրաժեշտ է հանել:

3. Նախագծի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսվում են դրույթներ, որոնց համաձայն ՝ անձնական տվյալներ մշակելու հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվելու են նաեւ օրենքով նախատեսված դեպքերում՝ այլ իրավական ակտերով, ինչը չի բխում ՀՀ Սահմանադրության 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջներից, որոնց համաձայն ՝ առանց անձի համաձայնության նրա վերաբերյալ չի կարելի հավաքել, պահպանել, օգտագործել կամ տարածել այլ տեղեկություններ, քան նախատեսված է օրենքով:

ՀՀ Սահմանադրության հիշյալ դրույթներն անհրաժեշտ է մեկնաբանել ՝ ելնելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 86-րդ հոդվածի պահանջներից: Մասնավորապես ՝ «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 86-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝իրավական ակտը մեկնաբանվում է դրանում պարունակվող բառերի եւ արտահայտությունների տառացի նշանակությամբ ՝ հաշվի առնելով օրենքի պահանջները:

Հետեւաբար ՝ անհատական տվյալներ հավաքելը, պահպանելը, օգտագործելը կամ տարածելը պետք է կատարվի այն ֆիզիկական անձի համաձայնությամբ, ում վերաբերում են նշված անհատական տվյալները եւ անհատական տվյալների հավաքելը, պահպանելը, օգտագործելը կամ տարածելը ուղղակիորեն պետք է բխի օրենքից, իսկ դրանց հավաքման, պահպանման, օգտագործման կամ դրանք տարածելու կարգի հետ կապված հարաբերությունները բացառապես օրենքի կարգավորման առարկան են եւ չեն կարող կարգավորվել այլ իրավական ակտերով:

Նույնաբնույթ դրույթներ են պարունակում նաեւ նախագծի 9-րդ հոդվածի 4-րդ մասը, որի համաձայն՝ անհատական տվյալներ կարող են մշակվել նաեւ այլ իրավական ակտերով, ընդ որում՝ առանց տվյալների սուբյեկտի համաձայնության, ինչը նույնպես չի համապատասխանում ՀՀ Սահմանադրության 23-րդ հոդվածի պահանջներին, որտեղ հստակ սահմանված է, որ անհատական տվյալներ հավաքելը, պահպանելը, օգտագործելը կամ տարածելը պետք է կատարվի բացառապես ՝ ֆիզիկական անձի համաձայնությամբ եւ օրենքով սահմանված կարգով:

Նույն դիտողությունը վերաբերում է նաեւ նախագծի 14-րդ հոդվածի 5-րդ մասին, որի համաձայն՝ այլ օրենքներով եւ պայմանագրերով կարող են սահմանվել լիազորված անձի կողմից անձնական տվյալների մշակման կարգի եւ պայմանների հետ կապված հարաբերություններ:

4. Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետում «կամ կազմակերպելու» բառերըն անհրաժեշտ է հանել, քանի որ պարզ չէ ինչ է իրենից ներկայացնում անձնական տվյալի մշակումը՝ կազմակերպման ձեւով: Նույն կետը «ձայնագրելու» բառից հետո անհրաժեշտ է լրացնել «տեսաձայնագրելու» բառը՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ անձնական տվյալների մշակումը հնարավոր է նաեւ տեսաձայնագրման ձեւով:

Բացի այդ, նախագծի հիշյալ կետի համաձայն անձնական տվյալների մշակում է համարվում նաեւ այլ գործողություններ կատարելը, ինչից բխում է, որ ցանկացած գործողություն, որը, ըստ էության, նպատակ չի հետապնդում մշակելու անձնական տվյալներ, համարվելու է անձնական տվյալների մշակում: Հետեւաբար ՝ առաջարկում ենք անձնական տվյալների մշակում հասկացությունը հստակեցնել, սպառիչ թվարկելով այն գործողությունների շրջանակը, որոնց դեպքում անձանց գործողությունները կհամարվենանձնական տվյալների մշակում:

5. Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետում որպես անհատական տվյալներ մշակող նշված է կազմակերպությունը: Այս առումով անհրաժեշտ է անդրադառնալ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքին, որը չի առանձնացում կազմակերպություն հասկացությունը եւ ոչ էլ սահմանում է այն որպես քաղաքացիական իրավահարաբերությունների սուբյեկտ, այլ որպես քաղաքացիական իրավահարաբերությունների սուբյեկտ առանձնացնում է իրավաբանական անձանց:

Բացի այդ, օրենսգրքի առանձին հոդվածով նշված են նաեւ հիմնարկները, որոնք իրավաբանական անձ չեն հանդիսանում:

Ուստի առաջարկում ենք նշված կետից հանել «կազմակերպություն» բառը:

Նույնը վերաբերում է նաեւ Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 16-րդ կետին, որտեղ տրված է լիազորված անձի հասկացությունը:

6. Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 12-րդ կետի համաձայն՝ անձնական կյանքի տվյալներ են համարվում նաեւ ֆիզիկական եւ ֆիզիոլոգիական տեղեկությունները, 13-րդ կետի համաձայն՝ նույն տեղեկությունները համարվում են նաեւ կենսաչափական անձնական տվյալներ, իսկ 14-րդ կետի համաձայն ՝ առողջական վիճակին ու սեռական կյանքին վերաբերող տեղեկությունները, որոնք ըստ էության ներառում են նաեւ ֆիզիկական եւ ֆիզիոլոգիական տեղեկությունները, համարվում են հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ: Հետեւաբար՝ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 45-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները, որոնց համաձայն իրավական ակտերում պետք է բացառվեն իրավական նորմերի անհիմն կրկնությունները, ներքին հակասությունները ՝ նախագծի հիշյալ կետերով սահմանված հասկացությունները վերանայման կարիք ունեն, քանի որ ստացվում է, որ անձին վերաբերող՝ ֆիզիկական կամ ֆիզիոլոգիական տեղեկությունները 12-րդ կետի համաձայն համարվելու են անձնական կյանքի տվյալներ, 13-րդ կետի համաձայն՝կենսաչափական անձնական տվյալներ, իսկ 14-րդ կետի համաձայն՝ հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ:

Պ արզ չէ, թե որ դեպքում անձին վերաբերող՝ ֆիզիկական կամ ֆիզիոլոգիական տեղեկությունները համարվելու են անձնական կյանքի տվյալներ, որ դեպքում՝ կենսաչափական անձնական տվյալներ կամ որ դեպքում՝ հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ:

7. Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 16-րդ կետում «հավաքել, մուտքագրել, համակարգել կամ այլ կերպ մշակել» բառերն անհրաժեշտ է փոխարինել «մշակել» բառով՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ հոդվածի նույն մասի 2-րդ կետում ոչ սպառիչ կերպով արդեն իսկ թվարկված են անձնական տվյալների մշակում համարվող գործողությունները:

8. Նախագծի 4-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ անձնական տվյալներ մշակողը պարտավոր է անձնական տվյալները մշակել նվազագույն այն քանակով, որն անհրաժեշտ է օրինական նպատակներին հասնելու համար:

Նույն հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ արգելվում է այնպիսի անձնական տվյալների մշակումը, որոնք անհրաժեշտ չեն տվյալները մշակելու օրինական նպատակի համար կամ անհամատեղելի են դրա հետ:

Առաջարկում ենք 4-րդ մասը հանել, քանի որ այստեղ առկա է անհիմն կրկնություն, որը պետք է բացառվի («Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 45-րդ հոդվածի 2-րդ մաս). 4-րդ մասում ամրագրված կանոնը արդեն իսկ բխում է 3-րդ մասի բովանդակությունից:

Նույն հոդվածի 6-րդ մասում օգտագործվում է «անհատներ» բառը: Անհասկանալի է, թե այն ում է վերաբերում. Նախագծում օգտագործվում են «ֆիզիկական անձ» եւ «տվյալների սուբյեկտ» արտահայտությունները: Ուստի առաջարկում ենք հստակություն մտցնելու համար նշված մասի «անհատների» բառը փոխարինել կա՛մ «ֆիզիկական անձնաց», կա՛մ «տվյալների սուբյեկտների» բառերով:

9. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ օրենքի հիման վրա մշակվող անձնական տվյալը պետք է լինի ամբողջական, ճշգրիտ, պարզ եւ հնարավորինս թարմացված:

Այստեղ տարակուսանքի տեղիք է տալիս «հնարավորինս» բառը: Ինչպե ՞ ս է որոշվելու՝ արդյո ՞ ք հնարավոր չէր անձնական տվյալն ավելի թարմացնել: Այսպիսի ձեւակերպմամբ խախտվում է «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, որի համաձայն՝ իրավական ակտի դրույթները պետք է ընկալվեն միանշանակ, ապահովեն հուզական չեզոքություն:

10.Նախագծի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված դրույթները չեն բխում հիշյալ հոդվածի վերնագրից եւ դրա կարգավորման առարկայից: Այսպես՝ նախագծի6-րդ հոդվածի կարգավորման առարկան է հավաստիության սկզբունքի սահմանումը, մինչդեռ նշված մասը վերաբերում է ոչ ամբողջական կամ ոչ ճշգրիտ անձնական տվյալների դեպքում անձնական տվյալներ մշակողի պարտականություններին: Այդ առումով հիշյալ մասն անհրաժեշտ է նախատեսել նախագծի 18-րդ հոդվածում, որը վերաբերում է անձնական տվյալներ մշակողի պարտականություններին՝ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 40-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջները, որոնց համաձայն՝ ի րավական ակտի վերնագիրը պետք է համապատասխանի իրավական ակտի բովանդակությանը եւ հակիրճ տեղեկատվություն պարունակի դրա կարգավորման առարկայի մասին:

11. Նախագծի 8-րդ հոդվածում նախատեսվում է անձնական տվյալներ մշակելու օրինական հիմքերը: Որպես անձնական տվյալների մշակման օրինական հիմքեր նշվում են տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը եւ հանրամատչելի աղբյուրներից անձնական տվյալների ձեռ ք բերված լինելու հանգամանքը:

Սակայն Նախագծում նշված հիմքերը միմյանից բաժանված են ստորակետով, ինչը նշանակում է, որ անգամ հանրամատչելի աղբյուրներից անձնական տվյալներ ձեռք բերելիս պահանջվում է տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը: Ուստի առաջարկում ենք նշված պայմանները միմյանցից անջատել «կամ» շաղկապով՝ համաձայն «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 45-րդ հոդվածի:

12. Վերը նշված խնդիրն առկա է նաեւ Նախագծի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետում: Համաձայն նշված հոդվածի՝ անձնական տվյալների մշակումը համարվում է օրինական, եթե տվյալների սուբյեկտը տվել է իր համաձայնությունը, բացառությամբ սույն օրենքով եւ այլ օրենքներով նախատեսված դեպքերի: Այդ կապակցությամբ առաջարկում ենք «բացառությամբ սույն օրենքով եւ այլ օրենքներով նախատեսված դեպքերի» բառերում «եւ» շաղկապը փոխարինել «կամ» շաղկապով, քանի որ բացառություններ կարող են նախատեսվել ոչ թե նշված օրենքով եւ այլ օրենքներով միաժամանակ, այլ նշված օրենքով կամ այլ օրենքերով («Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենք, հոդվ. 45):

13. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ համաձայնության հիման վրա մշակվող տվյալները պահպանվում են այն ժամկետով, որն օբյեկտիվորեն անհրաժեշտ է տվյալներ մշակելու նպատակներն իրականացնելու համար կամ համաձայնությամբ սահմանված ժամկետով:

Նման ձեւակերպումից անհասկանալի է, թե տվյալները պետք է պահպանվեն դրանք մշակելու նպատակներն իրականացնելու համար օբյեկտիվորեն անհրաժե ՞ շտ, թե ՞ համաձայնությամբ սահմանված ժամկետով: Ինչպե ՞ ս վարվել այն դեպքերում, երբ նշված ժամկետները տարբերվում են, այսինքն երբ օբյեկտիվորեն անհրաժեշտ է մշակվող տվյալները պահպանել ավելի երկար ժամկետով , քան նախատեսված է համապատասխան համաձայնությամբ :

Այստեղ նույնպես առկա է սույն եզրակացության նախորդ կետում նշված՝ իրավական ակտի դրույթների միանշանակ ընկալվելու խնդիրը:

14. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանվում է, որ տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը համարվում է տրված նաեւ այն դեպքում, երբ տվյալների սուբյեկտը իր կամքով, օգտագործելու նպատակով, բանավոր փոխանցում է մշակողին իր անձնական տվյալների մասին տեղեկություններ: Նույն հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն՝ տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը ստանալու փաստն ապացուցելու, իսկ հանրամատչելի անձնական տվյալներ մշակելու դեպքում ՝ դրանց հանրամատչելի լինելու փաստն ապացուցելու պարտականությունը կրում է մշակողը:

Հոդվածի նշված մասերի վերլուծությունը թույլ է տալիս փաստել, որ երբ անձնական տվյալների մասին տեղեկատվությունը տրամադրվում է բանավոր կերպով, ապացուցման պարտականությունն իրականացնելը բավականին բարդանում է, ավելին՝ գրեթե անհնարին է դառնում: Ուստի առաջարկում ենք 9-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով սահմանված հիմքը չնախատեսել որպես տվայների սուբյեկտի կողմից տրված համաձայնության ձեւ:

Առաջարկում ենք նաեւ 9-րդ հոդվածի 7-րդ մասը տեղափոխել նույն հոդվածի վերջ՝ ապահովելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 37-րդ հոդվածի 6-րդ մասի պահանջը առ այն, որ իրավական ակտի կառուցվածքը պետք է լինի կուռ` տրամաբանորեն միասնական, հաջորդական ու համակարգված:

15. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 9-րդ մասի համաձայն՝ տվյալների սուբյեկտի մահվան կամ դատարանի վճռով մահացած կամ անհայտ բացակայող ճանաչվելու դեպքում նրա անձնական տվյալները մշակելու համար համաձայնություն են տալիս տվյալների սուբյեկտի ժառանգները, եթե մինչ այդ տվյալների սուբյեկտը նման համաձայնություն չի տվել:

Անհայտ բացակայող ճանաչվելու դեպքում ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն անձի գույքի նկատմամբ ժառանգություն չի բացվում եւ տվյալ դեպքում ժառանգների մասին խոսելը ճիշտ չէ: ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն անհայտ բացակայող ճանաչված քաղաքացու գույքի մշտական կառավարման անհրաժեշտության դեպքում, նրա գույքը դատարանի վճռի հիման վրա տրվում է խնամակալության եւ հոգաբարձության մարմնի նշանակած անձին, որը գործում է այդ մարմնի հետ կնքած հավատարմագրային կառավարման պայմանագրի հիման վրա: Այս պարագայում անձի անձնական տվյալների մասին տեղեկություններ կարող էտալ կամ գույքի հավատարմագրային կառավարիչը, եթե այդպիսին առկա է կամ, որ ավելի ճիշտ է՝ անհայտ բացակայող ճանաչված անձի ընտանիքի անդամը:

Հարկ ենք համարում նշել, որ հոդվածում տեղին չէ օգտագործված նաեւ «ժառանգներ» տերմինը: ՀՀ քաղաքացիական օրենսգիրքը նախատեսում է անձի հնարավոր ժառանգների շրջանակը մի քանի հերթով, սա նշանակում է, որ մահացած անձի անձնական տվյալների մշակման համար համաձայնություն տալու իրավունք ունեցող սուբյեկտների շրջանակը հսկայական կարող է լինել: Այդ պատճառով առաջարկում ենք «ժառանգները» բառը փոխարինել«ժառանգությունն ընդունած ժառանգը» բառերով:

16. Նախագծի 10-րդ հոդվածը (Անձնական տվյալներ մշակելու համաձայնությունը ստանալու նպատակով տվյալների սուբյեկտին ներկայացվող ծանուցումը) անդրադառնում է Նախագծի 13-րդ հոդվածով նախատեսված լիազորված անձին, այնինչ լիազորված անձի մասին խոսվում է ոչ թե 13-րդ, այլ 14-րդ հոդվածում:

Նախագծի 10-րդ հոդվածով կարգավորված չէ նաեւ այն հարցը, թե անձնական տվյալներ մշակողը կամ լիազորված անձը ինչ ժամկետում, իսկ ավելի կոնկրետ՝ տվյալներ մշակելուց քանի օր առաջ տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը ստանալու նպատակով պետք է ծանուցի վերջինիս իր մտադրության մասին:

Կարգավորված չէ նաեւ այն հարցը, թե ինչպես պետք է հաստատվի նշված ծանուցումն ուղարկելու եւ հասցեատիրոջ կողմից ընդունված լինելու փաստը (օրինակ՝ պատվիրված նամակով՝ հանձման մասին ծանուցմամբ): Սույն հարցի օրենսդրական չկարգավորվածությունը կարող է հանգեցնել խնդիրների իրավակիրառ պրակտիկայում :

17. Նախագծի 11-րդ հոդվածի վերնագրում եւ նախագծի տեքստում կիրառվող «հանրամատչելի անձնական տվյալներ» հասկացությունը պարզաբանման կարիք ունի: Ուստի նախագծի 3-րդ հոդվածում անհրաժեշտ է սահմանել հիշյալ հասկացության սահմանումը՝ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 42-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջները, որոնց համաձայն՝ իրավական ակտում պետք է կիրառվեն նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կամ հանրածանոթ հասկացություններ կամ տերմիններ:

Եթե նորմատիվ իրավական ակտում կիրառվում են նոր կամ բազմիմաստ կամ այնպիսի հասկացություններ կամ տերմիններ, որոնք առանց պարզաբանման միանշանակ չեն ընկալվում, ապա այդ իրավական ակտով պետք է տրվեն դրանց սահմանումները:

Նախագծի 12-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նախատեսվում է, որ հատուկ կատեգորիայի տվյալների մշակումն անհապաղ դադարեցվում է, եթե վերացել են դրա իրականացման հիմքերը: Նշված տվյալների մշակումն անհապաղ դադարեցնելուց բացի, առաջարկում ենք քննարկել նաեւ նշված տվյալները ոչնչացնելու հարցը, եթե վերացել են դրա իրականացման հիմքերը, քանի որ միմիայն դադարեցումը բավարար չէ համապատասխան անձանց իրավունքների և օրինական շահերի պաշտպանության համար :

18. Նախագծի 13-րդ հոդվածի համաձայն ՝ կենսաչափական անձնական տվյալներ կարող են մշակվել միայն տվյալների սուբյեկտի համաձայնությամբ, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի եւ եթե օրենքով հետապնդվող նպատակը հնարավոր է իրականացնել միայն այդ կենսաչափական տվյալները մշակելու միջոցով:

Առաջարկում ենք «կարող են մշակվել» բառերը փոխարինել «պետք է մշակվեն» բառերով, քանի որ անձի համաձայնությունը իր անձնական կենսաչափական տվյալները օգտագործելու համար անհրաժեշտ պայման է՝ բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի, ինչը ՀՀ Սահմանադրության պահանջ է :

19. Նախագծի 14-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ անձնական տվյալները պետական եւ (կամ) տեղական ինքնակառավարման մարմինների, պետական եւ (կամ) համայնքային հիմնարկների եւ կազմակերպությունների առաջադրանքով մշակվում են սույն օրենքի պահանջների պահպանմամբ:

Նշենք, որ 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը նախատեսում է, որ անձնական տվյալները պետք է մշակվեն օրենքի պահանջների պահպանմամբ:

Այս կետում «անձնական տվյալներ» հասկացությունը ներառում է նաեւ պետական եւ (կամ) տեղական ինքնակառավարման մարմինների, պետական եւ (կամ) համայնքային հիմնարկների եւ կազմակերպությունների առաջադրանքով մշակված անձնական տվյալները, իսկ «օրենք» հասկացությունը՝ նաեւ «Անհատական տվյալների մասին» օրենքը: Հետեւաբար, այստեղ առկա է իրավական նորմերի անհիմն կրկնություն:

20. Նախագծի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն ՝ տվյալների սուբյեկտն իրավունք ունի ծանոթանալ իր անձնական տվյալներին, մշակողից պահանջել ուղղել, ուղեփակել կամ ոչնչացնել իր անձնական տվյալները, եթե անձնական տվյալները ամբողջական կամ ճշգրիտ չեն կամ հնացած են կամ ձեռք են բերվել անօրինական ճանապարհով կամ անհրաժեշտ չեն մշակելու նպատակներին հասնելու համար: Հոդվածի ձեւակերպումից պարզ չէ ՝ անձը ինչ եղանակով կարող է պահանջել ուղղել, ուղեփակել կամ ոչնչացնել իր անձնական տվյալները:

Միաժամանակ նախագծի 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասը սահմանում է, որ տվյալների սուբյեկտի գրավոր հարցման հիման վրա տվյալների սուբյեկտի վերաբերյալ անձնական տվյալների առկայության մասին տեղեկատվությունը կամ անձնական տվյալները տրամադրելը, ուղղելը, ուղեփակելը կամ ոչնչացնելը մերժելու դեպքում մշակողը պարտավոր է տվյալների սուբյեկտին եւ լիազոր մարմնին հարցումը ստանալու օրվանից 5 օրվա ընթացքում տրամադրել մերժման մասին պատճառաբանված գրավոր որոշում` հղում կատարելով այն օրենքի դրույթներին, որոնք հիմք են հանդիսացել տվյալներ տրամադրելը մերժելու համար:

Հոդվածներիվերլուծությունը թույլ է տալիս փաստել, որ անձնակլան տվյալներ մշակողը կարող է մերժել անձնական տվյալները տրամադրելը, ուղղելը, ուղեփակելը կամ ոչնչացնելը միայն օրենքով սահմանված մերժման հիմքերի առկայության դեպքում, մինչդեռ Նախագիծը նման հիմքեր չի նախատեսում:

Առաջարկում ենք վերը թվարկված հարցերին համապարփակ կարգավորում տալ:

21. Նախագծի 15-րդ հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն՝ տվյալների սուբյեկտի՝ իր անձնական տվյալների վերաբերյալ տեղեկություններ ստանալու իրավունքը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով կամ, եթե հայցվող տեղեկությունները հանրամատչելի ձեւով հասանելի են:

Անհնար է պատկերացնել, թե ինչպես կարող է հայցվող տեղեկությունների հանրամատչելի ձեւով հասանելի լինելու դեպքում սահմանափակվել տվյալների սուբյեկտի՝ իր անձնական տվյալների վերաբերյալ տեղեկություններ ստանալու իրավունքը:

Ուստի առաջարկում ենք Նախագծի 15-րդ հոդվածի 7-րդ մասի «օրենքով կամ, եթե հայցվող տեղեկությունները հանրամատչելի ձեւով հասանելի են» բառերը փոխարինել «օրենքով սահմանված դեպքերում» բառերով:

22. Նախագծի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ անձնական տվյալների մշակման հիման վրա տվյալների սուբյեկտի համար իրավական հետեւանքներ առաջացնող կամ այլ կերպ նրա իրավունքներին ու օրինական շահերին առնչվող որոշումները կարող են ընդունվել տվյալների սուբյեկտի համաձայնությամբ կամ օրենքով նախատեսված դեպքերում:

Նշված մասի «կարող է» բառը հակասություն է առաջացնում ՀՀ Սահմանադրության 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հետ, որի համաձայն՝ առանց անձի համաձայնության նրա վերաբերյալ չի կարելի հավաքել, պահպանել, օգտագործել կամ տարածել այլ տեղեկություններ, քան նախատեսված է օրենքով:

Սահմանադրական այս պահանջն իմպերատիվ է, ուստի առաջարկում ենք Նախագծի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «կարող են ընդունվել» բառերը փոխարինել «ընդունվում են» բառերով:

23. Նախագծի 17-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նախատեսվում է տվյալների սուբյեկտի՝ վնասի հատուցում ստանալու իրավունքը: Այդ կապակցությամբ նշենք, որ վնասի հատուցման հետ կապված հարաբերությունները արդեն իսկ կարգավորված են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքով (գլուխ 60): Ուստի առաջարկում ենք Նախագծի 17-րդ հոդվածից հանել 2-րդ մասը:

24. Նախագծի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասում հղում է կատարվում օրենքի 14-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված տեղեկություններին, մինչդեռ նախագծի 14-րդ հոդվածի 5-րդ մասը վերաբերում է ոչ թե տրամադրվող տեղեկություններին, այլ անձնական տվյալների մշակման կարգին եւ պայմաններին: Այդ առումով նախագծի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասում կատարված հղումն անհրաժեշտ է հստակեցնել ՝ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 43-րդ հոդվածի 7-րդ մասի պահանջները, որոնց համաձայն ՝ նույն կամ այլ իրավական ակտին հղումները պետք է կատարվեն հստակ եւ ուղղակի:

Բացի այդ, նախագծի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասից բխում է, որ տվյալների սուբյեկտը կարող է տվյալների մշակողից պահանջել եւ ստանալ նույնիսկ երրորդ անձանց վերաբերող տեղեկությունը, առանց այդ երրորդ անձի համաձայնության, ինչը նույնպես խնդրահարույց է ՀՀ Սահմանադրության վերոհիշյալ հոդվածի տեսանկյունից: Ուստի գտնում ենք, որ նախագծի հիշյալ հոդվածում խոսքը պետք է գնա միայն հենց տվյալների սուբյեկտին վերաբերող տվյալների տրամադրման մասին (միայն այդպիսի պահանջ ներկայացրած տվյալների սուբյեկտին եւ միայն իրեն վերաբերող տվյալների մասով), ով դիմում է անձնական տվյալներ մշակողին տեղեկություններ ստանալու համար:

25. Նախագծի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ անձնական տվյալները ոչ տվյալների սուբյեկտից ստացված լինելու պարագայում մշակողը պարտավոր է մինչեւ անձնական տվյալների մշակումը տվյալների սուբյեկտին այդ մասին տրամադրել համապատասխան տեղեկատվություն:

Սակայն Նախագծում նախատեսված տրամադրման ենթակա տեղեկությունների ցանկում ներառված չէանձնական տվյալների այն շրջանակը, որը մշակողըձեռք է բերել ոչ տվյալների սուբյեկտից: Այսինքն՝ տվյալ դեպքում անձը թեկուզ ծանուցվում է անձնական տվյալների մշակման նպատակ ի , իրավական հիմք ի և անձնական տվյալների հավանական օգտագործողների շրջանակ ի վերաբերյալ , սակայն չի ծանուցվում անձնական տվյալների շրջանակ ի վերաբերյալ , ինչն անարդարացի է :

Ուստի առաջարկում ենք Նախագծի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասում տրամադրման ենթակա տեղեկությունների ցանկում ներառել նաեւ «տվյալների սուբյեկտի վերաբերյալ ստացված անձնական տվյալների շրջանակը»:

26. Նախագծի 19-րդ հոդվածի 4-րդ մասում առաջարկվում է, որ տեղեկատվական համակարգերում անձնական տվյալները մշակելու անվտանգությունը ապահովելուն ներկայացվող պահանջները, եւ անձնական տվյալների անվտանգության ապահովմանն ուղղված այլ պահանջներ կարող են սահմանվել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ:

Նշենք, որ «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի համաձայն՝ նորմատիվ իրավական ակտի ոճն իմպերատիվ-հրամայական ու պաշտոնական է: Հետեւաբար՝ անձնական տվյալների անվտանգության ապահովմանն ուղղված պահանջներ սահմանելու կամ չսահմանելու հարցը չի կարող թողնվել կառավարության հայեցողությանը: Այդպիսի պահանջը պետք է նախատեսվի իմպերատիվ եղանակով:

2 7 .Նախագծի 21-րդ հոդվածի 5-րդ մասը սահմանում է. «Տվյալների սուբյեկտի համաձայնությունը հետ կանչվելու դեպքում մշակողը պարտավոր է դադարեցնել անձնական տվյալներ մշակելը եւ ոչնչացնել տվյալները հետկանչը ստանալու օրվան հաջորդող 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում, եթե այլ բան նախատեսված չէ տվյալների սուբյեկտի եւ մշակողի փոխադարձ համաձայնությամբ կամ օրենքով: Մշակողը պարտավոր է ոչնչացնելու պահից 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում տվյալների սուբյեկտին տեղեկացնել անձնական տվյալները ոչնչացնելու մասին:»:

Անձնական տվյալներ մշակողի համար նման պարտականությունը պետք է համապատասխանի անձնական տվյալների սուբյեկտի իրավունքին՝ պահանջել հետկանչ:

Առաջարկում ենք Նախագծում սահմանել անձնական տվյալների սուբյեկտի իրավունքը՝ հետկանչել նախապես տրված համաձայնությունը անձնական տվյալները մշակելու համար, և դրա իրականացման կարգը :

28. Նախագծի 5-րդ գլուխը վերնագրված է «Անձնական տվյալներ մշակելու օրինականության նկատմամբ հսկողությունը» վերնագրով: Սակայն նշված գլխի վերնագիրը չի համապատասխանում դրա կարգավորման առարկային:Մասնավորապես՝ ի տարբերություն վերնագրի՝ Նախագծի 4-րդ գլուխը կարգավորում է անձնական տվյալների պաշտպանության բնագավառում կառավարության լիազորված պետական կառավարման մարմնի իրավասությունները, վերջինիս ղեկավարի նշանակման եւ լիազորությունների դադարման կարգը, նրան ներկայացվող պահանջները:

Ուստի առաջարկում ենք վերնագիրը համապատասխանեցնել կարգավորման առարկային:

29. Նախագծի 23-րդ հոդվածում օգտագործվում են «Անձնական տվյալների պաշտպանության լիազոր մարմին» բառերը:

Մինչդեռ «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքը պահանջում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ուղղակիորեն չնախատեսված պետական կառավարման մարմնի ղեկավարի անվան փոխարեն նշել «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմին» բառերը: Հետեւաբար՝ առաջարկում ենք այս մասով Նախագիծը համապատասխանեցնել«Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 43-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջներին:

30. Նախագծի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասում նշված է՝ «Անձնական տվյալների պաշտպանության մարմինը, լիազոր մարմնի կառուցվածքն ու կանոնադրությունը սահմանվում եւ հաստատվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից»: Առաջարկում ենք նշված նախադասությունից հանել « սահմանում և » բառերը ՝ հիմք ընդունելով ՀՀ Նախագահի 2007 թվականի հուլիսի 18-ի թիվ ՆՀ-174-Ն հրամանագրի 11-րդ կետի պահանջները, որոնց համաձայն՝ ՀԳՄ-ի կանոնադրությունը եւ կառուցվածքը հաստատում է կառավարությունը:

31. Նախագծի 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետով որպես լիազոր մարմնի իրավասություն նախատեսվում է «սույն օրենքի պահանջների խախտման դեպքում վարչական պատասխանատվություն կիրառելը»: Առաջարկում ենք «վարչական պատասխանատվություն կիրառելը» բառերը փոխարինել «վարչական պատասխանատվության ենթարկելը» կամ «վարչական պատասխանատվության միջոցներ կիրառելը» բառերով՝ ապահովելով Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքին համապատասխանությունը:

32. Նախագծի 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 9-րդ կետով որպես լիազոր մարմնի իրավասություն նախատեսվում է «իր որոշումների կատարումը հարկադրելու պահանջով դատարան դիմելը»: ՀՀ Սահմանադրության 5-րդ հոդվածի համաձայն՝ պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք իրավասու են կատարել միայն այնպիսի գործողություններ, որոնց համար լիազորված են Սահմանադրությամբ կամ օրենքներով:

ՀՀ Սահմանադրությամբ եւ օրենքներով դատարանները օժտված չեն իրավական ակտերի հարկադիր կատարման իրավասությամբ: Հետեւաբար՝ առաջարկում ենք նշված կետը հանել Նախագծից:

33. Նախագծի 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 10-րդ կետով որպես լիազոր մարմնի իրավասություն նախատեսված է «իր գործունեության ընթացքում քրեաիրավական բնույթի խախտումների վերաբերյալ կասկածներ ի հայտ գալու դեպքում իրավապահ մարմիններին այդ մասին հաղորդում ներկայացնելը»: Տվյալ դեպքում խոսքը գնում է հանցագործության մասին հաղորդման՝ որպես քրեական գործ հարուցելու առիթի մասին, որը քրեական դատավարության օրենսգրքի կարգավորման առարկա է հանդիսանում: Մասնավորապես՝ քրեական գործ հարուցելու առիթները սպառիչ սահմանված են ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 176-րդ հոդվածում:

34. Նախագծի 23-րդ հոդվածի 4-րդ մասում լիազոր մարմնի իրավասություններից առանձնացված են լիազոր մարմնի պարտականությունները, որոնք իրենց բովանդակությամբ, ըստ էության, լիազոր մարմնի լիազորություններ են, որոնք վերջինս պարտավոր է գործադրել համապատասխան պայմանների առկայության դեպքում:

Ուստի առաջարկում ենք լիազոր մարմնի՝ Նախագծի 23-րդ հոդվածի 4-րդ մասում նախատեսված պարտականությունները ներառել նույն հոդվածի 2-րդ մասում նախատեսված լիազորությունների ցանկում:

35. Նախագծի 24-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով նախատեսվում են դրույթներ, որոնց համաձայն ՝ անձնական տվյալների պաշտպանության լիազոր մարմնի ղեկավարը չի կարող զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, լինել որեւէ կուսակցության ղեկավար մարմնի անդամ, զբաղեցնել պաշտոն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմիններում, առեւտրային կազմակերպություններում, կատարել այլ վճարովի աշխատանք, բացի գիտական, մանկավարժական եւ ստեղծագործական աշխատանքից:

Հանրային ծառայողի գործունեության սահմանափակումները նախատեսված են «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով: Նշված օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն հանրային ծառայողը եւ բարձրաստիճան պաշտոնատար անձը չեն կարող անձամբ զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել այլ վճարովի աշխատանք, բացի գիտական, մանկավարժական, ստեղծագործական կամ ընտրական հանձնաժողովի անդամի կարգավիճակից բխող աշխատանքից, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքով նախատեսված դեպքերի:

Այս առումով նախագծի հիշյալ դրույթների եւ «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի միջեւ առկա է անհամապատասխանություն, քանի որ «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով, ի թիվ ս այլ սահմանափակումների, հանրային ծառայողին արգելվում է կատարել ընտրական հանձնաժողովի անդամի կարգավիճակից բխող աշխատանք, իսկ Նախագծով նման սահմանափակում նախատեսված չէ, չնայած այն հանգամանքին, որ նշված պաշտոնատար անձը հանդիսանում է հանրային ծառայող:

Ուստի նախագծի 24-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետում նշված «ստեղծագործական» բառից հետո անհրաժեշտ է լրացնել «կամ ընտրական հանձնաժողովի անդամի կարգավիճակից բխող աշխատանքից, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքով նախատեսված դեպքերի» բառերը:

Նույն հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսվում են դրույթներ, որոնք վերաբերում են անձնական տվյալների պաշտպանության լիազոր մարմնի ղեկավարի պաշտոնում նշանակվելու սահմանափակումներին: Հիշյալ մասի կետերով սահմանված են այն հիմքերը, որոնց առկայության պարագայում անձը չի կարող նշանակվել անձնական տվյալների պաշտպանության լիազոր մարմնի ղեկավարի պաշտոնում:

Միաժամանակ «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ եւ 5-րդ կետերի համաձայն ՝ անձը չի կարող ընդունվել հանրային ծառայության, եթե դատական կարգով զրկվել է հանրային ծառայության պաշտոն զբաղեցնելու իրավունքից կամ օրենքի խախտմամբ չի անցել ժամկետային պարտադիր զինվորական ծառայություն: Նշված երկու հիմքերը Նախագծի 24-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված չեն:

ՈՒստի այս մա ս ով նույնպես առկա է հակասություն «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի եւ նախագծի միջեւ, որը պետք է շտկվի:

Ելնելով վերոշարադրյալից՝ առաջարկում ենք հանել Նախագծի 24-րդ հոդվածի 4-րդ եւ 5-րդ մասերը, քանի որ կարծում ենք, որ ամբողջապես կարգավորված են «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով, եւ եւս մեկ անգամ այդ հարցերը կարգավորելու անհրաժեշտություն չկա:

36. Կարծում են ք՝ Ն ախագծի 24-րդ հոդվածի 6-րդ մաս ն ունի խմբագրման կարիք, քանի որ անձի՝ լիազոր մարմնի ղեկավարի լիազորությունները դադարելու մասին դիմումը եւ ավելի քան հինգ օր անընդմեջ առանց հարգելի պատճառների աշխատանքի չներկայանալն ինքնաբերաբար չի հանգեցնում անձի լիազորությունների դադարմանը: Այդ առումով գտնում ենք, որ նշված երկու դեպքերում էլ պետք է ընդունվի համապատասխան որոշում անձի լիազորությունները դադարեցնելու վերաբերյալ : Այսինքն՝ դիմում տալու հիմքով եւ աշխատանքի չներկայանալու հիմքով ոչ թե ինքնաբերաբար դադարում են անձի լիազորությունները, այլ նշված հիմքերի առակայության դեպքում դրանք պետք է դադարեցվեն: Հետեւաբար՝ առաջարկում ենքնախագծի 24-րդ հոդվածի 6-րդ մաս ը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«6. Անձնական տվյալների պաշտպանության լիազոր մարմնի ղեկավարին պաշտոնից ազատելու հիմքերն են:»:

Նույն հոդվածի 6-րդ մասի 4-րդ կետն անհրաժեշտ է համապատասխանեցնել «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետին՝ շարադրելով հետեւյալ խմբագրությամբ.

«4) տառապում է այնպիսի հիվանդությամբ, որը լիազոր մարմնի ղեկավարի պաշտոնի նշանակվելու դեպքում կարող է խոչընդոտել իր լիազորությունների իրականացմանը: Այդ հիվանդությունների ցանկը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը.»

37. Նախագծի 3-րդ գլխից հետո նշված գլուխների համարակալումն անհրաժեշտ է վերանայել, քանի որ պահպանված չէ դրանց հաջորդականությունը:

38. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծով սահմանված չեն նախագծի 189.17-րդ հոդվածով նախատեսված իրավախա խ տման գործերով գործերի քննության ենթակայության հարցերը: Այսպես՝ նախագծի 1-ին հոդվածով սահմանվում է վարչական պատասխանատվություն անհատական տվյալներ մշակելու օրենքով սահմնաված կարգը խախտելու համար, մինչդեռ պարզ չէ, թե հիշյալ իրավախախտումներով գործեր ը ո՞ր մարմինն է քննելու:

Այդ առումով անհրաժեշտ է համապատասխան լրացում կատարել նաեւ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի 17- րդ հոդվածում ՝ նախատեսելով, թե որ մարմինն է իրավասու համապատասխան հոդվածով կիրառել վարչական պատասխանատվություն:

Միաժամանակ անհրաժեշտ է նշել, որ համապատասխան հոդվածի դիսպոզիցիան սահմանում է վարչական պատասխանատվություն անհատական տվյալներ մշակելու օրենքով սահմանված կարգը խախտելու համար: Գտնում ենք, որ նշված հոդվածը չի համապատասխանում իրավական որոշակիության սկզբունքին, քանի որ ուղղակիորեն չի նախատեսում այն արարքների շրջանակը, որոնք առաջացնում են վարչական պատասխանատվություն:

Ուստի կարծում ենք ՝ անհրաժեշտ է բացել համապատասխան հոդվածի դիսպոզիցիան ՝ նախատեսելով այն արարքները շրջանակը, որոնցից յուրաքանչյուրն առաջացնում է վարչական պատասխանատվություն:

39. Նախագծի 1-ին հոդվածում նշված «հետեւյալ բովանդակությամբ» բառերն անհրաժեշտ է հանել՝ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 70-րդ հոդվածի պահանջները:

40. ««Օտարերկրացիների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» եւ ««Փախստականների եւ ապաստանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի վերաբերյալ դիտողություններ եւ առաջարկություններ չունենք:

ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ՝                                                  Հ. ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Կատարողներ՝ Հ. Սարդարյան

Ս. Առաքելյան