ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Փախստականների եւ ապաստանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության
օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-260-04.05.2008-ՄԻ-010/0) վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Փախստականների եւ ապաստանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծը (այսուհետ` Նախագիծ) փորձաքննության է ենթարկվել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմի օրենսդրության վերլուծությանվարչությունում:

Փորձաքննության ընթացքում ուսումնասիրվել է Նախագծի հետ կապված ոլորտը կարգավորող օրենսդրական դաշտի կարեւորագույն բաղկացուցիչ մաս կազմող մի շարք միջազգային իրավական ակտեր, մասնավորապես` Միավորված Ազգերի Կազմակերպության 1951 թվականի «Փախստականների կարգավիճակի մասին» Կոնվենցիան (այսուհետ` ՄԱԿ-ի կոնվենցիա), ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի 1967 թվականի «Փախստականների կարգավիճակին վերաբերվող» Արձանագրությունը, 2004 թվականի նոյեմբերի 22-ին Երեւանում ստորագրված «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության եւ Միավորված ազգերի փախստականների գծով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի միջեւ համագործակցության մասին» Համաձայնագիրը եւ այլն:

Ստորեւ ներկայացնում ենք Նախագծի վերաբերյալ մեր կողմից կատարված փորձաքննության արդյունքները:

1. Նախագիծը ներկայացվել է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» Հայաստանի Հանրապետությանօրենքի 47-րդ հոդվածի պահանջներին համապատասխան:

2. Առաջարկում ենք քննարկել Նախագծի 1-ին գլխի «Ընդհանուր դրույթներ եւ սահմանումներ» վերտառությամբ վերնագիրը, նոր խմբագրությամբ հետեւյալ բովանդակությամբ` «Ընդհանուր դրույթներ» շարադրելու հարցը (ինչպես ընդունված է օրենսդրական պրակտիկայում):

3. Առաջարկում ենք քննարկել Նախագծի 1-ին հոդվածի վերնագիրը եւ 1-ին հոդվածի 1-ին մասըվերախմբագրելուեւ « Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջին համապատասխանեցնելու հարցը , քանի որ իրավական ակտի նպատակը կարող է ներառվել իրավական ակտի նախաբանում, որում չեն զետեղվում նորմատիվ դրույթներ եւ որը չի բաժանվում հոդվածների (կետերի): Ավելին, հոդվածի 3-րդ մասը, որը վերաբերում է միջազգային պայմանագրերի պարտադիր կիրառելիությանը չի կարող լինել նպատակ:

4. Ա ռաջարկում ենք քննարկել Նախագծի 1-ին գլխում հետեւյալ բովանդակությամբ նոր հոդված ամրագրելու հարցը` « Օրենքում օգտագործվող հասկացությունները » վերնագրով եւ Նախագծի ամբողջ տեքստում տեղ գտած սահմանումներըկամ ինչպես Տեղեկանք-հիմնավորումում է նշված «ներմուծված նոր առանցքային հասկացութ՟յունները» ներառել այդ հոդվածում:

5. Անհրաժեշտ է Նախագծի ամբողջ տեքստում ամրագրված «Սույն Օրենք »բառերը գրառել միեւնույնձեւով:

6. Նախագծի ամբողջ տեքստում միեւնույն իմաստով օգտագործված «շնորհված պաշտպանություն», « պաշտպանության շնորհում » ու « պաշտպանության տրամադրում », «ապաստանի շնորհում » ու «ապաստանի տրամադրում », « կոնվենցիոն ճամփորդական փաստաթուղթ » ու « ճամփորդական փաստաթուղթ », «զավակ», «անչափահաս», «երեխա»եւ այլ միեւնույն հասկացությունը սահմանող կամ միեւնույն միտքն արտահայտող հասկացությունները անհրաժեշտ է համապատասխանեցնել ՄԱԿ-ի կոնվենցիային, ինչպես նաեւ« Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 36-րդ հոդվածի 4-րդ մասին, համաձայն որի. «Նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն հասկացությունը սահմանելիս կամ միեւնույն միտքն արտահայտելիս պետք է կիրառվեն միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները …:»:

7.Նախագծի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի երկրորդ «շնորհված» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «սահմանված» բառով, որը համահունչ կլինիԿոնվենցիային:

8. Առաջարկում ենք քննարկել Նախագծի 8-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի, 34-րդ հոդվածի 6-րդ մասի, 38-րդ հոդվածի 1-ին մասի, 40-րդ հոդվածի 1-ին մասի « իրավունքների իրացման» եւ 39-րդ հոդվածի 1-ին մասի «իրավունքի իրացման» բառակապակցությունները համապատասախանաբար «իրավունքների իրականացման» եւ «իրավունքի իրականացման» բառակապակցություններովփոխարինելու հարցը:

9. Նկատի ունենալով, որ Նախագծի 4-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետում ամրագրված է «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում» բառերը, ուստի առաջակում ենք Նախագծի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասում ամրագրված «ՀՀ տարածքում» բառերը փոխարինել «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում» բառերով: Առաջարկում ենք նաեւ Նախագծի ամբողջ տեքստում ամրագրված «ՀՀ» հապավումը եւ «Հայաստան» բառը փոխարինել «Հայաստանի Հանրապետություն» բառերով` համապատասխան հոլովա՟ձեւերով:

Նմանատիպ խնդիր առկա է նաեւ Նախագծի 60-րդ հոդվածի 2-րդ մասում, մասնավորապես` կապված«Միգրացիայի միջազգային կազմակերպություն» անվանման հապավման հետ: Չնայած դրան, Նախագծի 61-րդ հոդվածի 3-րդ մասում նորիցօգտագործված էնշված կազմակերպությանլրիվ անվանումը, ինչը անիմաստ է դարձնում այն հապավելը, առավել եւս, որ Նախագծի հետագա տեքստում այն այլեւս չի օգտագործվում:

10. Առաջարկում ենքՆախագծի 10-րդ հոդվածի 1-ին մասում անհարկի կրկնվող «կամ» շաղկապը հանել, չնայած որ Նախագծումդրա գործածությունն ուղղակիորենվերցրվել է ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի1-ին հոդվածիԳ. կետի ենթակետերից:

Նույն հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետը «նախկին» բառից հետո անհրաժեշտ է լրացնել «մշտական» բառով, որը համահունչ կլինի ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի Գ. կետի6-րդ ենթակետին:

11. Առաջարկում ենք խմբագրել Նախագծի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին եւ 2-րդ ենթակետերը, չնայած որ դրանք բառացի համապատասխանում են ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի1-ին հոդվածիԶ. կետի(ա)եւմասամբ(բ) ենթակետերին:

12.Նախագծում կան այնպիսի արտահայտություններ եւ տերմիններ, որոնք կամ անհարկի ամրագրվել, կամ կրկնվել են, կամ այլ բառերով են փոխարինվել:

Այդ կապակցությամբ առաջարկում ենք քննարկել Նախագծի`

ա) 26-րդ հոդվածից «եւ դատարանի» բառերը հանելու հարցը եւ դրա փոխարեն Նախագծի 2-րդ գլուխը լրացնել նոր հոդվածով` «Դատարան դիմելու իրավունքը» վերտառությամբ, որը համահունչ կլինի ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի16-րդ հոդվածին.

բ) 29-րդ հոդվածի 1-ին մասի «անձը հաստատող» բառերը «ինքնության» բառով փոխարինելու հարցը, որը համահունչ կլինի ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի 27-րդ հոդվածին.

գ) 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ, 6-րդ եւ 7-րդ ենթակետերից «կողմից» բառը հանելու կամ 8-րդ կետում «կողմից» բառն ավելացնելու հարցը կամ այն համապատասխանեցնել «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 43-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջին:

13. Առաջարկում ենք քննարկել Նախագծի 33-րդ հոդվածի 2-րդ կետը հանելու հարցը, քանի որ ֆինանսական միջոցների չափերըոչ թե պետք է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից նախատեսվեն պետական բյուջեի նախագծում, այլ ներկայացված Նախագծում նախատեսված (սահմանված)միջոցառումները պետք է ֆինանսավորվեն Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի հաշվին:

14. Առաջարկում ենք Նախագծի 42-րդ հոդվածը «երեխաների» բառից հետո լրացնել «իրավունքների» բառով, նկատի ունենալով, որմարզպետարանների (Երեւանի քաղաքապետարանի) աշատակազմերում գործում են «երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժիններ»:

Փորձաքննության ընթացքում ի հայտ են եկել խմբագրական, իրավական եւ այլբնույթի թերություններ, մասնավորապես` ՄԱԿ-ի կ ոնվենցիայիեւ «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված օրենսդրական տեխնիկայի եւ այլ կանոնների ոչ ճիշտ կիրառման դեպքեր, որոնց վերաբերյալ մեր առաջարկություններն ու դիտողությունները կարող են քննարկվել աշխատանքային կարգով:

ՀՀ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

ԱՇԽԱՏԱԿԱԶՄԻ ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅԱՆ

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅ ՈՒ Ն

Կատարողներ` Ս.Յուզբաշյան

Կ.Հարությունյան

Ս.Համբարձումյան

Ա.Քոչարյան